اعتیاد یک بیماری پیچیده است، اما حدودا یک قرن مطالعه علمی و یافته ها از جلسات مشاوره روانشناسی آنلاین درمان اعتیاد به محققان کمک کرده است تا درک عمیق تری درباره نحوه عملکرد انواع اعتیاد داشته باشند. اینکه بدانیم چند نوع اعتیاد وجود دارد کمک می کند بهتر برای پیشگیری از آنها اقدام کنیم. در این مطلب ویکی روان به بررسی انواع اعتیاد از نظر روانشناسی می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
- مهم ترین انواع اعتیاد چیست؟
- مهم ترین انواع اعتیاد به مواد شیمیایی کدامند؟
- چیزی که باید در مورد اعتیاد به مواد شیمیایی بدانید
- آنچه که باید درباره اعتیاد رفتاری بدانید
- به طور کلی اعتیاد چگونه عمل می کند؟
- مهم ترین نشانه های انواع اعتیاد چیست؟
- بهترین درمان ها برای ترک مواد مخدر
- درمان انواع اعتیاد رفتاری
- استفاده از روان درمانی برای غلبه بر انواع بیماری اعتیاد
- پیشنهاد ویکی روان چیست؟
مهم ترین انواع اعتیاد چیست؟
با وبلاگ سایت ویکی روان همراه باشید.
در تعریف اعتیاد از نظر علم روانشناسی اکنون اعتیاد به عنوان یک بیماری تلقی می‌شود که بر مغز تاثیر می‌گذارد نه شکست یا انتخاب شخصی.
بسیاری از مردم هنگام صحبت درباره اعتیاد، به مصرف مواد مخدر فکر می کنند، اما فقط این یک نوع اعتیاد نیست. منابع معتبری عنوان کرده اند که اعتیاد به مواد مخدر مشابه الگوهای رفتاری وسواسی مانند قمار یا خرید، عمل می کند.
امروزه بسیاری از روانشناسان انواع اعتیاد را به 2 دسته اصلی تقسیم می کنند:
- اعتیاد به مواد شیمیایی: به اعتیاد مصرف مواد مخدر اشاره دارد
- اعتیاد رفتاری: به اعتیادی اشاره دارد که شامل رفتارهای وسواسی اجباری است. اینها رفتارهای مداوم و مکرری است که انجام می دهید حتی اگر هیچ فایده ای نداشته باشند
هر کدام از انواع اعتیاد به نوعی مشکلات اعتیاد در خانواده و زندگی فرد را نشان می دهند که فرد به فرد متفاوت است، اما در کل در ادامه به اثرات اعتیاد بر خانواده و جامعه اشاره می شود.
مهم ترین انواع اعتیاد به مواد شیمیایی کدامند؟
از بدترین انواع اعتیاد همین اعتیاد به مواد مخدر است که انواع زیادی دارد. علم روانشناسی دلایل زیادی برای اعتیاد به مواد مخدر در نظر گرفته است که می توانید در ویکی روان بخوانید.
منظور از اعتیاد به مواد مخدر در واقع نیا به استعمال یک یا چند ماده مخدر در فرد است که اگر مصرف آن را قطع یا کم کند مشکلات جسمانی و روانی زیادی برای او ایجاد می شود
با اینکه روش های زیادی برای پیشگیری از ابتلا به اعتیاد گفته شده است اما تعداد زیادی از افراد هر جامعه به انواع مواد مخدر اعتیاد دارند و با اینکه بیشتر آنها پیامدهای بسیار اعتیاد را می دانند، اما به آن ادامه می دهند.
در ادامه به مهم ترین انواع اعتیاد به مواد مخدر اشاره می کنیم:
- اعتیاد به حشیش
- اعتیاد به تریاک
- اعتیاد به شیشه
- اعتیاد به انواع نوشیدنی های الکلی
- اعتیاد به هروئین
- اعتیاد به کوکائین
- و بسیاری دیگر از مواد مخدر که هر روز تعداد آنها بیشتر می شود
در ویکی روان بخوانید: بهترین راه ترک تریاک چیست؟
چیزی که باید در مورد اعتیاد به مواد شیمیایی بدانید
صحبت درباره انواع اعتیاد به مواد شیمیایی ممکن است مشکل باشد، زیرا معمولا بین سوء مصرف مواد مخدر، وابستگی و اعتیاد سردرگمی وجود دارد. به همین دلیل است که جدیدترین نسخه DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) استفاده از اصطلاح “اختلال در مصرف مواد” را توصیه می کند.
این طبقه بندی شامل معیارهای تشخیصی بیشتری برای کمک به متخصصان است که بین موارد خفیف، متوسط و جدی تمایز قائل شوند. بسیاری از متخصصان نیز این اصطلاح را ترجیح می دهند، زیرا از اصطلاحاتی مانند “سوءاستفاده” استفاده نمی کنند که می‌تواند اعتیاد را تحریک کند و باعث می شود افراد به دنبال کمک نباشند.
به نقل از حانیه خوش لهجه مشاور ترک اعتیاد در بخش مشاوره ویکی روان:
انواع اعتیاد به مواد مخدر در مواقعی که مصرف مواد به طور ناگهانی و یکباره قطع می شود، اغلب با عوارض و نشانه های خماری همراه است. در عین حال اعتیاد جسمی با سازگار شدن بدن انسان با مواد مخدر یا همان تولرانس همراه است و همین موضوع سبب می شود که ما برای دستیابی به نشئگی قبلی میزان مصرف خود را دائمأ افزایش دهیم. علائم رایج خماری عبارتند از لرزش، اسهال و دل پیچه و تهوع. سرعت معتاد شدن هر فرد به نوع مادۀ مصرفی، دفعات و فواصل مصرف، شیوه های مصرف و ویژگی های ژنتیکی و روانی وی بستگی دارد. که در مقاله روش های ترک تریاک به آن پرداخته ایم.
برخی از مواد اعتیاد آور رایج عبارتند از:
- الکل
- مواد مخدر ، از جمله هروئین و همچنین داروهای ضد درد مانند اکسیکودون و مورفین
- حشیش از شدیدترین انواع مختلف اعتیاد است
- نیکوتین
- آمفتامین ها
- کوکائین
- متامفتامین
مشاورین روانشناس پیشنهادی ویکی روان برای ترک اعتیاد:
آنچه که باید درباره اعتیاد رفتاری بدانید
حانیه خوش لهجه در مورد انواع اعتیادهای رفتاری ادامه می دهد:
اعتیادهای رفتاری یک الگوی رفتاری هستند که چرخه ای مشابه اعتیاد به مواد مخدر دارند. در ابتدا ما از انجام یک رفتار احساس لذت می کنیم و سپس آن رفتار را به عنوان روشی برای بهتر نمودن تجارب زندگی خود انتخاب می کنیم و سرانجام برای تحمل اضطراب و استرس به همان رفتار ادامه می دهیم.
فرآیند تالش برای لذت بردن از آن رفتار همواره شتاب بیشتری پیدا می کند و دفعات پرداختن به رفتار مورد نظر، بیشتر و بیشتر شده و حالت آئین و مراسمی خاص به خود می گیرد تا این که سرانجام به بخش عمده ای از زندگی روزمرۀ ما تبدیل می شود. پس از معتاد شدن به آن رفتار همواره وسوسه پیدا می کنیم تا آن رفتار را با وجود پی آمدهای زیانبارش مجددا تکرار کنیم.
این گونه اعتیادها جنبه واقعی دارند و در بسیاری از بخش های زندگی ما مشکالتی به بار می آورند. چنین اعتیادهائی همانند اعتیاد به مواد به روابط ما با دیگران آسیب می رسانند و فردی که رفتار معتاد گونه دارد روابط خود با دیگران را قربانی رفتار اعتیاد آور خود نموده و سبب می شود تا اعتماد اعضای خانواده اش از وی سلب شود. به علاوه این افراد در زندگی اعضای خانواده، بستگان و دوستانشان نیر مشکالت جدی ایجاد می کنند.
شواهد فزاینده ای وجود دارند که نشان می دهند اعتیاد رفتاری نیز همانند اعتیاد به مواد، فعالیت عادی مغز را مختل می سازد.
خوشبختانه برای کسانی که از اعتیاد رفتاری رنج می برند برنامه های ۱۲ قدم و انجمن هایی وجود دارند که در بهبود یافتن این معتادان بسیار موثر هستند. انجمن معتادان جنسی گمنام، انجمن هم وابستگان گمنام، انجمن قمار بازان گمنام، انجمن پرخوران گمنام و… از جمله این انجمن ها هستند.
انواع اعتیادهای رفتاری
اعتیادهای رفتاری در انواع اعتیاد از نظر روانشناسی به 2 نوع زیر تقسیم می شود:
- اعتیاد به قمار
- اختلال بازی اینترنت
در حالی که اکثر متخصصان روانشناس موافق هستند که الگوهای رفتاری خاص ممکن است در طول زمان مشکل ساز شوند، اما هنوز هم بحث هایی در این مورد وجود دارد:
- زمانی که رفتارها به اعتیاد تبدیل می شوند
- رفتارهای خاص که می‌توانند اعتیادآور باشند
برای مثال، برخی ممکن است بر این باور باشند که خرید، سکس (رابطه جنسی) و ورزش اعتیادآور باشند اما افراد می توانند به فیس بوک یا اینستاگرام نیز اعتیاد پیدا کنند. علائم کلی انواع اعتیاد رفتاری شامل موارد زیر است:
- گذاشتن وقت زیادی برای یک رفتار
- اصرار به درگیر شدن با رفتار، حتی اگر تاثیر منفی بر زندگی روزمره، مسئولیت ها و یا روابط روزانه داشته باشد.
- استفاده از رفتار برای مدیریت احساسات ناخواسته
- پنهان کردن رفتار یا دروغ گفتن به دیگران درباره زمان صرف شده آن
- اجتناب از رفتار دشوار است.
- تحریک پذیری، بیقراری، اضطراب، انواع بیماری افسردگی یا سایر علائم ترک هنگام تلاش برای ترک
- احساس اجبار به ادامه رفتار حتی زمانی که باعث پریشانی می شود
اعتیادهای رفتاری متداول که اغلب افراد به دنبال درمان آن هستند و سایر حمایت های حرفه ای برای رفع این مشکلات عبارتند از:
- اعتیاد به خرید
- اعتیاد به ورزش
- اعتیاد به گوشی موبایل
- اعتیاد به غذا
- اعتیاد به سکس
- اعتیاد به تلویزیون
- اعتیاد به فیسبوک، تلگرام، اینستاگرام و دیگر رسانه های اجتماعی
مطالب مشابه در ویکی روان:
به طور کلی اعتیاد چگونه عمل می کند؟
قبل از پرداختن به انواع مختلف اعتیاد، درک چند عنصر کلی اعتیاد مفید است، در واقع باید بدانید اعتیاد چطور کار می کند و مردم چرا معتاد می شوند؟
۱- سیستم پاداش
اعتیاد به عملکرد طبیعی مغز به ویژه در سیستم پاداش تداخل ایجاد می کند. زمانی که کاری را انجام می دهید که لذت بخش باشد، چه با بهترین دوست خود در ارتباط باشید، یا نوشیدن یک بطری شراب باشد، یا استفاده از کوکائین باشد، این سیستم پاداش دوپامین انتقال دهنده عصبی را همراه با مواد شیمیایی دیگر آزاد می کند.
برخلاف باور عمومی، به نظر نمی رسد که واقعا ترشح هورمون دوپامین باعث احساس شادی یا خوشحالی شود. در عوض، به نظر می رسد که در مغز شما ارتباط بین چیزهای خاص و احساس لذت را تقویت می کند و شما در آینده به دنبال آن چیزها خواهید بود.
۲- هوس و تحمل دیگر دلیل ابتلا به انواع اعتیاد است
تمایل به تجربه این لذت دوباره می تواند نیاز به مواد یا رفتار را تحریک کند، بخصوص زمانی که شما با نشانه های مشابه برخورد می کنید (مانند یک مهمانی که در آن مردم در حال نوشیدن مشروب هستند). این هوس و میل اغلب به عنوان اولین نشانه اعتیاد به کار می رود.
وقتی که استفاده از یک مواد و یا درگیر شدن به یک رفتار را ادامه می دهید، مغز شما دوپامین بیشتری تولید می کند. در نهایت، مغز شما تشخیص می دهد که مقدار زیادی دوپامین وجود دارد و در واکنش به محرک های عادی مقدار کمتری تولید می کند.
با این وجود یک مشکل وجود دارد: سیستم پاداش مغز شما هنوز به همان مقدار دوپامین نیاز دارد تا بتواند عملکرد خوبی داشته باشد
قبل از آن، شما باید از مواد بیشتری برای ایجاد چیزی که مغز شما آزاد نمی کند، استفاده کنید. این اتفاق، تحمل نامیده می شود.
۳- عدم علاقه به فعالیت های دیگر
با افزایش اعتیاد، معمولا به سرگرمی و چیزهای دیگر که قبلاً از آنها لذت می بردید، علاقه‌ای ندارید.
این اتفاق می افتد چون مغز شما دیگر در واکنش به محرک های طبیعی، مثل داشتن رابطه جنسی و یا ایجاد هنر، دوپامین بیشتری تولید نمی کند. حتی وقتی می خواهید جلوی استفاده از مواد مخدر یا درگیری یک رفتار را بگیرید، ممکن است احساس می کنید که هنوز به آنها احتیاج دارید تا احساس خوبی در مورد هر چیزی داشته باشید.
۴- از دست دادن کنترل
اعتیاد معمولا شامل ناتوانی در کنترل مصرف مواد مخدر و یا رفتارهای خاص است. این می‌تواند منجر به از دست دادن شغل، مشکلات سلامتی و نگرانی‌های دیگر شود. در پاسخ، شما ممکن است تصمیم بگیرید که از مصرف مواد یا از رفتار خود اجتناب کنید، اما با وجود تلاش هایتان، متوجه می شوید که دچار کمبود شده اید.
مهم ترین نشانه های انواع اعتیاد چیست؟
قبلا در ویکی روان مفصل درباره نشانه های انواع اعتیاد صحبت کردیم اما در این مطلب هم به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:
- هوس ها به اندازه ای شدید است که نمی توانید به چیزهای دیگر فکر کنید
- نیاز به استفاده بیشتر مواد برای تجربه کردن همان اثرات
- اگر نتوانید به آن دسترسی داشته باشید دچار دلهره و نگرانی می شوید
- سوء‌مصرف خطرناک مثل هنگام رانندگی یا انجام کار
- مشکلات مدیریت کار، مدرسه و یا مسئولیت های خانواده به دلیل مصرف مواد
- مشکلات دوستی یا روابط مربوط به مصرف مواد
- زمان کمتری را به فعالیت‌هایی که قبلا از آن لذت می بردید اختصاص می دهید
- عدم توانایی ترک مواد مخدر
- عدم ترک علائم هنگام تلاش برای ترک
بهترین درمان ها برای ترک مواد مخدر
ترک و یا کنترل مصرف مواد مخدر، به تنهایی و بدون پشتیبانی یک متخصص آموزش دیده بسیار دشوار است. اولین مرحله درمان برای برخی از اشکال اختلال استفاده از مواد مخدر، از جمله آنهایی که شامل الکل، داروهای بنزودیازپین ها و هروئین می شوند معمولا شامل سم زدایی تحت نظر پزشک می شوند.
البته این بیماری را درمان نمی کند، اما می تواند به افراد کمک کند تا با خیال راحت روند ترک را ادامه دهند. به همین دلیل، معمولا یک (یا ترکیبی از) موارد زیر توصیه می شود.
ترک اعتیاد یا درمان خانگی اعتیاد شامل اقامت در یک مرکز ترک اعتیاد آنلاین یا حضوری است که در آن پزشکان آموزش دیده توجه و حمایت پزشکی را فراهم می کنند. برخی برنامه ها فقط چند هفته طول می کشند در حالی که برخی دیگر ممکن است چند ماه طول بکشد. همچنین بسیاری از برنامه های ترک اعتیاد روش های درمانی زیر را شامل می شوند.
۱- مشاوره روانشناسی راهی ایمن برای درمان انواع بیماری اعتیاد است
مشاوره اعتیاد و روان درمانی می تواند به بهبود کمک کند، بخصوص اگر فردی برای مقابله با احساسات رنج آور شروع به استفاده از مواد مخدر کرده باشد.
یک روان درمانگر آنلاین یا تلفنی می تواند به آنها کمک کند تا برخی از دلایل استفاده از مواد را کشف کرده و برای مقابله با چالش ها، راهکارهای جدید مقابله ای ارائه دهند.
۲- دارو درمانی برای ترک انواع اعتیاد
در بعضی موارد، دارو می‌تواند به افرادی که ترک اعتیاد می‌کنند، کمک کند تا بهبودی یابند.
به ویژه دارو می‌تواند برای جلوگیری از عود بیماری در افرادی که اختلال مصرف مواد در رابطه با الکل، نیکوتین و یا مواد مخدر دارند، مفید باشد. این داروها به روشهای مختلفی عمل می‌کنند، اما به طور کلی به کاهش تمایل برای مواد و کاهش علایم ترک، کمک می‌کنند.
متخصصان پزشکی معمولاً استفاده از دارو را به همراه سایر روشهای درمانی، مانند روان‌درمان، برای رفع عوامل اساسی پیشنهاد می‌کنند.
۳- گروه پشتیبانی از ایمن ترین روشهای غلبه بر انواع مختلف اعتیاد است
برنامه های ۱۲ مرحله ای مانند سازمان الکلی های گمنام و معتادان بی نام به بسیاری از مردم کمک می کنند تا به بهبودی دست یابند. این برنامه ها به روشهای درمانی انواع اعتیاد خودیاری متکی هستند و شامل حمایت گروهی ناشناس از سایر افراد در جهت بهبود هستند.
راهنمایی دیگران برای بهبودی می تواند تفاوت زیادی ایجاد کند. با این حال، این برنامه ها معمولا به اندازه کافی از خودشان حمایت نمی کنند. به علاوه، مدل ۱۲ مرحله ای برای همه موثر نیست.
درمان انواع اعتیاد رفتاری
مانند اعتیاد به مواد شیمیایی، عوامل مختلفی باعث ایجاد اعتیاد رفتاری می شوند. روش های درمانی متفاوتند، اما روان درمانی معمولا اولین توصیه است. در این حالت مشاور روانشناس آنلاین تمام دلایل بروز و درمان این اعتیاد را بررسی و راهکارهای کاربردی ارائه می کند تا در نهایت اعتیاد افراد درمان گردد.
استفاده از روان درمانی برای غلبه بر انواع بیماری اعتیاد
نوعی از درمان که به عنوان درمان رفتار شناختی (CBT) شناخته می شود که اغلب برای اعتیادهای رفتاری مفید است.
CBT بر توجه به افکار و عواطفی که باعث پریشانی می شوند و یادگیری نحوه تغییر آنها در لحظه، تمرکز دارد. این روش، همراه با مهارت های مقابله ای سازنده تر، می تواند نیاز به رفتارهای اعتیاد آور را کاهش دهد. به همین دلیل یکی از بهترین روش ها برای درمان انواع اعتیاد در افراد است.
انواع دیگر روان درمانی می تواند به موضوعاتی که در اعتیاد رفتاری نقش دارند، مانند نگرانی های مربوط به روابط کمک کند.
پیشنهاد ویکی روان چیست؟
همانطور که مشاهده کردید انواع اعتیاد بسیار زیاد است و هر کدام ویژگی های خاصی دارند راه های زیادی برای درمان انواع اعتیاد وجود دارد که می توانید در بخش مشاوره آنلاین روانشناسی نسبت به آنها اقدام نمائید.
مشاوره روانشناسی راهی ایمن و علمی برای غلبه بر انواع اعتیادهای رفتاری و شیمیایی می باشد.
هر چیزی که پیش از حد از آن استفاده شود یعنی اعتیاد دارد!