روایت درمانی یا Narrative therapy یک رویکرد روان درمانی قدرتمند است که به مراجعه کنندگان قدرت می دهد تا داستان های زندگی خود را کشف و تغییر شکل دهند، به ویژه آن هایی که تحت تاثیر چالش ها و پریشانی عاطفی قرار گرفته اند. در جلسات مشاوره روانشناسی بر اساس شرایط مراجع متخصصین از رویکردهای درمانی استفاده می کنند که روایت درمانی یکی از آنهاست. در این مطلب سایت ویکی روان به بررسی دقیق تعریف روایت درمانی و موضوعات مربوطه می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
- روایت درمانی چیست؟
- بررسی تاریخچه روایت درمانی
- روایت چیست؟
- هدف از روایت درمانی چیست؟
- نقش روایت درمانگر چیست؟
- تکنیک های روایت درمانی
- مزایای روایت درمانی چیست؟
- روایت درمانی به چه چیزی می تواند کمک کند؟
- روایت درمانی چگونه استفاده می شود؟
- رویکرد درمان روایتی چقدر موثر است؟
- محدودیت های روایت درمانی چیست؟
- چطور روایت درمانی را شروع کنیم؟
- چطور مشاور روایت درمانی پیدا کنیم؟
- در هنگام بررسی درمان چه سوالاتی می توانید از خود بپرسید؟
- در طول اولین جلسه روایت درمانی چه انتظاری می توان داشت؟
- چه ملاحظاتی برای روایت درمانی وجود دارد؟
- پیشنهاد ویکی روان چیست؟
روایت درمانی چیست؟
با مقاله های مربوط به روانشناسی در ویکی روان همراه باشید.
در طول جلسات روایت درمانی، مراجعین در گفتگوهای آزاد با درمانگران خود شرکت می کنند، روایت های آن ها را بررسی کرده و فعالانه آن ها را به چالش می کشند.
روایت درمانی با جدا کردن مشکلات از هویت شخصی، بر این باور تاکید می کند که افراد مقامات نهایی در زندگی خود هستند. از طریق این فرآیند مشارکتی، مشتریان درک عمیقی از ارزش ها و مهارت های خود به دست می آورند و آن ها را قادر می سازند تا به طور موثر با مسائل حال و آینده مقابله کرده و راه را برای تغییرات تحول آفرین هموار کنند.
بررسی تاریخچه روایت درمانی
روایت درمانی در دهه ۱۹۸۰ توسط درمانگران مایکل وایت و دیوید اپستون توسعه یافت. این روش هنوز یک روش نسبتا جدید برای روان درمانی است که به دنبال داشتن یک اثر قدرتمند و ارائه درمان است که ماهیت غیر سرزنش کننده و غیر آسیب شناسانه دارد.
روایت چیست؟
روایت یک داستان است. ما به عنوان انسان داستان های زیادی در مورد خودمان، دیگران، توانایی هایمان، عزت نفس و کار خود داریم. اینکه ما چگونه این داستان ها را توسعه داده ایم، با چگونگی ارتباط دادن رویدادهای خاص به یکدیگر در یک توالی و با معنای نسبت داده شده به آن ها تعیین می شود.
ما دوست داریم تجربیات روزانه در زندگی را تفسیر کنیم و به دنبال معنی دار کردن آن ها باشیم. داستان هایی که ما در مورد زندگی خود داریم از طریق پیوند دادن رویدادهای خاص به یکدیگر در یک توالی خاص در طول یک دوره زمانی و یافتن راه هایی برای درک آن ها ایجاد می شوند و این معنا طرح داستان را شکل می دهد.
با انتخاب و جمع آوری وقایع بیشتر و بیشتر در غالب داستان غنای و ضخامت بیشتری به دست می آورد.
ایده این است که هویت با روایت زندگی یک فرد شکل می گیرد و چندین روایت در آن واحد در حال کار هستند. تفسیر یک روایت می تواند بر تفکر، احساسات و رفتار تاثیر بگذارد. بسیاری از روایت ها مفید و سالم هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند منجر به پریشانی ذهنی شوند. علائم بیماری روانی زمانی بروز می‌کند که یک روایت ناسالم یا منفی وجود داشته باشد یا اینکه سو تفاهم یا تفسیر نادرستی از یک روایت وجود داشته باشد.
هدف از روایت درمانی چیست؟
روایت درمانی به دنبال تغییر یک روایت مشکل ساز به روایتی سازنده تر یا سالم تر است. این کار اغلب با اختصاص دادن نقش راوی به فرد در داستان خودش انجام می شود.
روایت درمانی به جدا کردن فرد از مشکل کمک می کند و به فرد این قدرت را می دهد که به مهارت های خود تکیه کند تا مشکلات موجود در زندگی خود را به حداقل برساند.
هدف این روش درمانی این است که به فرد یاد دهد داستان های جایگزین را ببیند و به شیوه ای مفیدتر به مسائل آن ها بپردازد.
روایت درمانی می تواند برای افراد مورد استفاده قرار گیرد اما برای زوج ها یا خانواده ها نیز مفید است. در روایت درمانی هیچ استفاده ای از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) در طول درمان وجود ندارد.
در ویکی روان بخوانید:
نقش روایت درمانگر چیست؟
در مقاله مشاور رواشناس کیست گفتیم، نقش روایت درمانگر این است که به دنبال یک راه جایگزین برای درک روایت یک مشتری یا یک راه جایگزین برای توصیف آن باشد. باور بر این است که تعریف یک داستان نوعی عمل به سمت تغییر است. بنابراین، روایت درمانگر به مراجعین کمک خواهد کرد تا مشکلات خود را عینیت بخشند، این مشکلات را در چارچوب اجتماعی، فرهنگی بزرگتری قرار دهند، و به فرد یاد دهند که چگونه داستان های دیگر را بپذیرند.
در طول درمان، مشاور روانشناس به عنوان یک همکار غیر دستوری عمل می کند. آن ها با مشتری به عنوان کارشناس در مورد مشکلات خود رفتار کرده و قضاوت نمی کنند.
در عوض، درمانگر کاملا کنجکاو بوده و تحقیقی عمل می کند. آن ها به طور خاص به علت یک مشکل علاقمند نیستند، اما می خواهند مرتجعه کننده علت را درک کند.
تکنیک های روایت درمانی
در ادامه به تکنیک هایی اشاره می کنیم که در روند روایت درمانی از آنها استفاده می شود.
کنار هم قرار دادن روایت
درمانگران به مشتریان خود کمک می کنند تا با شناخت تعریف ذهن، روایت های خود را کنار هم قرار دهند. این کار معمولا شامل گوش دادن به توضیحات مشتری و هر موضوعی است که می خواهد مطرح کند. این امر به فرد اجازه می دهد تا افکار خود را بیان کند و اتفاقات زندگی خود و معنی تجربیات خود را کشف کند. درمانگر ممکن است چیزی را پیدا کند که به عنوان «روایت اشباع از مشکل» شناخته می شود، و چیزی خواهد بود که بیش ترین پریشانی را برای مشتری ایجاد می کند.
با کنار هم قرار گرفتن روایت، فرد ناظر داستان خود می شود و سپس می تواند آن را با درمانگر مرور کند.
هنگامی که مشاور در طی این مرحله با مشتری ارتباط برقرار می کند، آن ها مطمئن می شوند که از زبان مشتری استفاده می کنند، زیرا درمانگر به عنوان متخصص در روایت رفتار می کند.
پیشنهاد می کنیم مقاله راه های کنترل ذهن را در ویکی روان مطالعه کنید.
برونی سازی مشکل
در روایت درمانی هنگامی که داستان ها در کنار هم قرار می گیرد، به فرد اجازه داده می شود خود را مشاهده کند. درمانگر فرد را تشویق می کند تا بین فرد و مشکلات او فاصله ایجاد کند که به آن برونی سازی می گویند.
تکنیک های برونی سازی افراد را به سمتی هدایت می کنند که مشکلات یا رفتارهای خود را به جای بخش غیرقابل تغییر خود، از خارج ببینند.
مشاور ممکن است از مراجعه کننده بخواهد که نامی برای مشکل ذکر کند، بنابراین به عنوان یک موجودیت جداگانه دیده می شود، مانند «خشم» یا «نگرانی». به همین ترتیب، درمانگر سوالاتی با اشاره به مشکل با نام داده شده خواهد پرسید.
فاصله داده شده به این مشکل به افراد اجازه می دهد تا بر روی تغییر رفتارهای ناخواسته تمرکز کنند.
همانطور که مردم برونی سازی را تمرین می کنند، خواهند دید که می توانند تغییر کنند. ایده کلی این است که تغییر رفتاری که آن ها انجام می دهند آسان تر از تغییر یک ویژگی شخصیتی اصلی است. آنها متوجه خواهند شد که مشکل خودشان نیستند. در عوض، مشکل، مشکل است.
بررسی ساختار از تکنیک های روایت درمانی است
هنگامی که یک مراجعه کننده داستانی مشکل ساز دارد، به خصوص زمانی که برای مدت طولانی شایع بوده است، مشکل می تواند احساس گیج کننده، یا غیرقابل حل کند. به خاطر این احساسات، افراد می توانند از جملات اغراق آمیز استفاده کنند که می تواند داستان های مشکل ساز را بدتر کند.
روایت درمانگر با فرد برای تجزیه یا بررسی ساختار داستان های خود به بخش های کوچک تر و قابل مدیریت تر برای روشن کردن مشکل کار می کند. البته از تکنیک های مشابه در درمان شناختی تحلیلی هم استفاده می شود.
بررسی ساختار مشکلات را خاص تر می کند و تعمیم بیش از حد را کاهش می دهد؛ همچنین مشخص می کند که مساله یا مسائل اصلی چه هستند. از بررسی ساختار، درک کل تصویر آسان تر می شود.
در روایت درمانی درمانگر و مراجعه کننده ممکن است به دنبال بررسی ساختار هویت و آگاهی از مسائل اجتماعی بزرگ تر باشند، به عنوان مثال، تاثیرات اجتماعی – فرهنگی و سیاسی که ممکن است بر روی مراجعه کننده اعمال شود.
آن ها ممکن است متوجه شوند که زمینه جنسیت، طبقه، نژاد، فرهنگ و هویت جنسی نیز در تفسیرها و معانی داده شده به رویدادها نقش دارند.
نتایج منحصر به فرد
وقتی داستان های مشکل ساز یک نفر به خوبی تثبیت می شوند، افراد ممکن است در آن ها گیر کنند و نتوانند نسخه های جایگزین داستان را مشاهده کنند.
یک روایت درمانگر به مردم کمک می کند تا داستان های خود را به چالش بکشند و آن ها را تشویق می کند تا داستان های جایگزین را در نظر بگیرند.
نتایج منحصر به فرد به استثناهای داستان غالب اشاره دارند. همچنین ممکن است به عنوان «بازنویسی» یا «داستان نویسی مجدد» شناخته شود، چرا که مشتریان تجربیات خود را برای یافتن تغییرات در داستان خود یا ساختن یک داستان کاملا جدید مرور می کنند.
صدها داستان مختلف وجود دارد زیرا همه تجربیات را به گونه ای متفاوت تفسیر می کنند و معنای خود را از آن ها می یابند. درمانگر به مراجعه کننده کمک می کند تا به یک داستان جایگزین یا ترجیحی فکر کند.
این نتایج منحصر به فرد یک مشکل را در تضاد قرار می دهند، ماهیت واقعی فرد را منعکس می کنند، و به فرد اجازه می دهند تا داستان خود را بازنویسی کند.
ساختن داستان ها از دیدگاهی دیگر می تواند به غلبه بر مشکلات کمک کند و اعتماد به نفس لازم برای درمان آن ها را ایجاد کند.
مشاوران پیشنهادی ویکی روان:
مزایای روایت درمانی چیست؟
استفاده از هر یک از رویکردهای درمانی مزایایی دارند و مشاور بر اساس شرایط مراجعین از آنها استفاده می کند. از مزایای روایت درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
توانمند سازی فرد اولین مزیت روایت درمانی است
از آنجا که روایت درمانی تاکید می کند افراد به خود برچسب منفی نزنند (مثلا به عنوان مشکل)، این می تواند به آن ها کمک کند تا در موقعیت های ناراحت کننده کم تر احساس ناتوانی کنند.
آن ها متوجه می شوند که کنترل بیشتری روی داستان هایی که در زندگی خود دارند و چگونگی نزدیک شدن به رویدادهای دشوار دارند.
شخصیتی برتر از افراد می سازد
روایت درمانی با افراد با احترام رفتار می کند و از شجاعتی که برای آن ها در انتخاب کار از طریق چالش های شخصی شان در نظر گرفته شده، حمایت می کند.
عدم تقابل
روایت درمانی یک رویکرد غیر قضاوتی برای درمان است، به این معنی که مراجعه کننده برای هر چیزی که در داستان هایشان توضیح داده شده سرزنش نمی‌شوند.
به همین ترتیب، مشتریان تشویق می شوند که دیگران یا خودشان را سرزنش نکنند. در عوض تمرکز بر توجه و تغییر داستان های غیر مفید در مورد خود و دیگران قرار می گیرد.
با مراجع به عنوان کارشناس برخورد می شود
مانند رفتار درمان شناختی، هدف روایت درمانی تغییر دادن فرد نیست؛ بلکه به او اجازه می دهد در زندگی خود متخصص شود. مشاور روانشناس معتقد است که مراجعین خود را به خوبی می شناسند و به عنوان شریکی مشترک با مراجعین کار می کنند.
این روش درمانی به افراد اجازه می دهد که نه تنها صدای خود را پیدا کنند، بلکه از این صدا برای همیشه استفاده کنند و آن ها را قادر می سازد تا متخصص شوند و به گونه ای زندگی کنند که اهداف و ارزش های خود را منعکس کنند. برای شفافیت موضوع پیشنهاد می کنیم مقاله مشاوره روانشناسی چیست را در ویکی روان مطالعه کنید.
زمینه در نظر گرفته شده است
روایت درمانی ممکن است به مراجع کمک کند تا مشکلات خود را متفاوت ببیند. اینها مشکلات می توانند اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و غیره باشند.
مراجعین می دانند که این زمینه ها مهم هستند و می توانند بر نحوه نگاه آن ها به خود و داستان هایشان تاثیر بگذارند.
روایت درمانی به چه چیزی می تواند کمک کند؟
شاید برای شما هم سوال باشد روایت درمانی در چه موضوعاتی کاربرد دارد؟ روایت درمانی ممکن است به درمان علائم بیماری های مختلف کمک کند، از جمله:
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات افسردگی
- اختلالات خوردن
- اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
علاوه بر شرایط سلامت روان، روایت درمانی ممکن است برای موارد زیر نیز مفید باشد:
- کسانی که احساس می کنند تحت تاثیر تجربیات، افکار یا احساسات منفی قرار گرفته اند.
- کسانی که مشکل دلبستگی دارند.
- کسانی که از غم و اندوه رنج می برند.
- کسانی که مشکل عزت نفس پایین دارند.
- کسانی که اغلب در بسیاری از موقعیت ها احساس ناتوانی می کنند.
روایت درمانی چگونه استفاده می شود؟
روایت درمانی داستان های مشکل ساز غالب را به چالش می کشد که مانع از زندگی بهتر افراد می شود. از طریق تکنیک بررسی ساختار، افراد می توانند یاد بگیرند که خود را از مشکل جدا کنند.
آن ها یاد می گیرند که داستان های جایگزین را شناسایی کنند، دیدگاه های خود را در مورد خودشان گسترش دهند، باورهای قدیمی و ناسالم را به چالش بکشند، و پذیرای روش های جدید زندگی باشند که منعکس کننده داستانی دقیق تر و سالم تر هستند.
برای زوج ها یا خانواده ها، بررسی ساختار مشکلات می تواند تعامل مثبت را تسهیل کند. همچنین می تواند ارتباطات منفی را قابل قبول تر و معنادارتر کند. دیدن مشکلات به صورت عینی به برقراری ارتباط مجدد و تقویت روابط زوجین و خانواده ها کمک می کند.
هنگامی که مشکلات شناسایی شدند، این روش برای بررسی چگونگی به چالش کشیدن قدرت اصلی پیوند آن ها مورد استفاده قرار می گیرد.
رویکرد درمان روایتی چقدر موثر است؟
در زیر برخی از مطالعاتی که اثربخشی روایت درمانی را مورد بررسی قرار داده اند، آورده شده است:
1- یک مطالعه پژوهشی به بررسی تاثیر روایت درمانی در افزایش صمیمیت زوجین و ابعاد آن پرداخت.
2- تحقیقات در مورد اثر بخشی روایت درمانی نشان داده است که زنان متاهل پس از درمان با روایت درمانی، افزایش سطح رضایت زناشویی را تجربه کرده اند.
3- یک مطالعه روی بزرگسالان مبتلا به انواع افسردگی و اضطراب به بررسی اثرات روایت درمانی پرداخت و در گزارش های خود از بهبود کیفیت زندگی خبر داد و علائم اضطراب و افسردگی کاهش یافته بود (شاکری و همکاران، ۲۰۲۰).
4- یک مطالعه آزمایشی کوچک با هدف تعیین اینکه آیا روایت درمانی در کمک به جوانان مبتلا به اوتیسم که با مشکلات عاطفی و رفتاری مواجه هستند، موثر است یا خیر.
5- مشخص شد که پیشرفت های قابل توجهی در پریشانی روانی و علائم عاطفی وجود دارد (کشین و همکاران، ۲۰۱۳).
6- یک مطالعه به تاثیر روایت درمانی در تقویت مهارت های اجتماعی و عاطفی کودک ۸ تا ۱۰ ساله پرداخته است. نتایج نشان داد که کودکان پیشرفت های قابل توجهی در خودآگاهی، خود مدیریتی، همدلی و تصمیم گیری مسئولانه نشان دادند.
7- یک مطالعه روایت درمانی گروهی را برای بهبود رفتار مدرسه ای یک نمونه کوچک از دختران مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD) مورد بررسی قرار داد.
پس از درمان، رتبه بندی معلمان نشان داد که تاثیر قابل توجهی در کاهش علائم ADHD یک هفته پس از اتمام جلسات درمان وجود دارد، و این پس از ۳۰ روز حفظ شد
محدودیت های روایت درمانی چیست؟
یکی از محدودیت های اصلی روایت درمانی این است که تحقیقات در مورد اثربخشی آن هنوز کم است. تحقیقات بیشتری نیز لازم است تا مشخص شود روایت درمانی چه بیماری های روانی را می تواند به طور موثرتری درمان کند. دلیل تحقیقات کم این است که هنوز یک روش نسبتا جدید برای درمان است. دلیل دیگر می تواند به دلیل دشوار بودن تعیین کمیت باشد.
دیدگاهی که روایت درمانگران دارند این است که دانش ذهنی است و توسط هر فرد ساخته می شود.
آن ها می پذیرند که هیچ حقیقت جهانی وجود ندارد، بنابراین برخی روایت درمانگران این استدلال را مطرح می کنند که این درمان باید به صورت کیفی مورد مطالعه قرار گیرد نه کمی.
چطور روایت درمانی را شروع کنیم؟
همانطور که گفتیم روایت درمانی یک رویکرد تخصصی برای مشاوره با فرصت های آموزشی برای درمانگران است تا یاد بگیرند چگونه از این رویکرد با مراجعین استفاده کنند. پیدا کردن درمانگر مناسب می تواند شامل جستجوی آنلاین از طریق دایرکتوری های مشاور روانشناس باشد.
چطور مشاور روایت درمانی پیدا کنیم؟
پیدا کردن درمانگر مناسب می تواند شامل جستجوی آنلاین در ویکی روان یا مجموعه های دیگر باشد. همچنین، می توانید از پزشک خود بخواهید با آموزش و تجربه مناسب، شما را به متخصصی در حوزه خود ارجاع دهد. مهم است که درمانگر مناسب را برای خود انتخاب کنید. در نظر داشته باشید که آیا در مورد اطلاعات شخصی با آن ها احساس راحتی می کنید یا خیر؟
اگر موردی که دارید با نیازهای شما همخوانی ندارد، از مراجعه به یک درمانگر دیگر نترسید.
در هنگام بررسی درمان چه سوالاتی می توانید از خود بپرسید؟
هنگامی که آماده انتخاب یک درمانگر برای روایت درمانی هستید، به موارد زیر فکر کنید:
- چه نوع درمانی می خواهید؟ آیا درمان فردی، زوجی، خانوادگی یا نوع دیگری را می خواهید؟
- اهداف اصلی شما برای درمان چیست؟
- آیا می توانید هر هفته زمانی را اختصاص دهید، چه روزها و زمان هایی برای شما مناسب تر است؟
در طول اولین جلسه روایت درمانی چه انتظاری می توان داشت؟
در طول اولین جلسه روایت درمانی، درمانگر ممکن است از شما بخواهد که داستان خود را به اشتراک بگذارید و آن ها ممکن است سوالاتی در مورد اینکه چرا به دنبال درمان هستید بپرسند.
درمانگر همچنین ممکن است بخواهد بداند که مشکلات شما چگونه بر زندگی شما تاثیر می گذارند و اهداف شما برای آینده چیست.
علاوه بر این، آن ها احتمالا در مورد جنبه های درمان بحث می کنند، مانند اینکه شما چند بار ملاقات خواهید کرد و چگونه درمان شما ممکن است از یک جلسه به جلسه بعدی تغییر کند.
چه ملاحظاتی برای روایت درمانی وجود دارد؟
کلا روند روایت درمانی می تواند بسیار عمیق باشد و طیف گسترده ای از عوامل را بررسی کند که می توانند بر توسعه داستان های شما تاثیر بگذارند. همچنین شامل صحبت کردن در مورد مشکلات و همچنین نقاط قوت است که ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد.
مشاور روانشناس به شما کمک می کند تا داستان غالب خود را به طور عمیق بررسی کنید و کشف کنید که چگونه ممکن است به پریشانی عاطفی کمک کند و همچنین نقاط قوتی را کشف کنید که می توانند به شما کمک کنند تا به طور متفاوتی به مشکلات خود نزدیک شوید.
شما باید انتظار داشته باشید که قضاوت های خود در مورد خودتان را دوباره ارزیابی کنید زیرا روایت درمانی شما را تشویق می کند که این افکار را به چالش بکشید و دوباره ارزیابی کنید و آن ها را با افکار واقع گرایانه تر یا مثبت تر جایگزین کنید. همچنین شما را به چالش می کشد تا خودتان را از مشکلات تان جدا کنید که می تواند دشوار باشد، اما این فرآیند به شما کمک می کند یاد بگیرید که به خودتان اعتبار بدهید تا تصمیمات درست بگیرید.
پیشنهاد ویکی روان چیست؟
استفاده از رویکرد روایت درمانی برای درمان بسیار از اختلالات روانی توصیه می شود، اما باید بدانید از چه متخصصی کمک بگیرید و روند جلسات چطور طی می شوند.
اگر تمایل به شرکت در جلسات روایت درمانی دارید، حتما از سابقه حرفه ای و خدمات درمانی مشاور روانشناس مورد نظر اطلاع کسب کنید. شما دوست عزیز می توانید از سراسر ایران و جهان در ویکی روان مشاوره روایت درمانی آنلاین و تلفنی برگزار کنید. برای انتخاب مشاور روانشناس از دکمه زیر استفاده کنید:
