روانشناسی زرد چیست و چرا برای جامعه مضر است؟ همانطور که قبلا در ویکی روان گفته شد، روانشناسی تاثیر مستقیم بر زندگی فردی و اجتماعی مردم دارد و خدمات مشاوره روانشناسی به دلیل تاثیر گذاری بسیار، از نیازهای هر روزه مردم است. با این حال عده ای سودجود قصد دارند با استفاده از تکنیک های روانشناسی زرد سلامت روان مردم را به بهانه سودجویی تحت تاثیر قرار دهند! در این مقاله قصد داریم به این سوال بپردازیم که روانشناسی زرد به چه معناست و چطور باید آن را تشخیص دهیم؟
فهرست موضوعات بررسی شده
- تعریف روانشناسی زرد چیست؟
- روانشناسی زرد به انگلیسی چیست؟
- بررسی دقیق روانشناسی زرد
- چرا میگن روانشناسی زرد
- روانشناسی زرد از کجا نشأت گرفته است؟
- چه کتاب هایی روانشناسی زرد هستند؟
- تفاوت روانشناسی زرد با روانشناسی واقعی در چیست؟
- روانشناس زرد کیست؟
- راه تشخیص روانشناسان زرد
- معایب اصلی روانشناسی زرد چیست؟
- چگونه از روانشناسی زرد دور باشیم؟
- چرا مردم به روانشناسی زرد علاقه دارند؟
- روانشناسان زرد سازمان نظام روانشناسی
- روانشناسی زرد چه آسیبی به مردم وارد می‌کند؟
- دو توصیه مهم در مورد روانشناسی زرد
- جمع بندی ویکی روان درباره مفهوم روانشناسی زرد
تعریف روانشناسی زرد چیست؟
با بخش مقالات روانشناسی در ویکی روان همراه باشید.
حتما تا به حال نام روانشناسی زرد به گوشتان خورده است. در ابتدا باید بدانید، طی سال های اخیر تأثیر روانشناسی بر زندگی افراد روشن شده است. با توجه به این موضوع، مراجعه افراد برای مشاوره روانشناسی در ویکی روان و در میان گذاشتن مشکلات خود با یک فرد مورد اعتماد و آگاه رو به افزایش است.
اما افراد سودجویی هستند که برای منافع خود، مفاهیم و تئوری‌هایی در مورد رفتار و زندگی بشر ارائه می‌دهند که به دور از منطق و علم است و در ادامه در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
روانشناسی زرد به انگلیسی چیست؟
در دیگر جوامع هم مردم در معرض روانشناسان زرد قرار دارند. روانشناسی زرد به انگلیسی معادل pop psychology یا popular psychology است. همانطور که مشاهده می کنید در تعریف روانشناسی زرد به انگلیسی از کلمه pop و popular استفاده شده که تاکید بر محبوبیت آنها دارد نه علمی بودنشان!
بررسی دقیق روانشناسی زرد
این نوع روانشناسی معمولاً برای حل مشکلات دشوار و مهم به ارائه راه حل های سریع می پردازد. شاید این بهترین تعریف روانشناسی زرد باشد! اصولاً این روش‌های سریع و غیر اصولی، مورد تأیید جامعه علمی قرار نمی‌گیرد، اما از دید عده‌ای، این راه حل ها درست و اصولی هستند.
افرادی که به دنبال حس و حال خوب هستند، برای رسیدن به این هدف از روانشناسی زرد استقبال می کنند. حسی که بسیار گذرا بوده و باعث درمان قطعی مراجع نمی شود. در سال های اخیر این دسته از روانشناسی در ایران نیز رواج زیادی پیدا کرده است. حتماً شما نیز با این نوع نظریه و کتاب‌ها روبه رو شده‌اید که برای حل مشکلات پیچیده، به ارائه راه‌حل‌های ساده و دور از ذهن بسنده می کنند.
چرا میگن روانشناسی زرد
اگر بخواهیم مثالی دقیق بزنیم، باید به آزمون های شخصیت شناسی اشاره کنیم که بدون اساس علمی و با پرسش‌های بی‌معنی به شما می‌گویند چه شخصیتی دارید! توصیه می شود اگر مشکلی دارید برای حل آن بهتر است از کارگاه های علمی روانشناسی عمومی استفاده کنید تا در دام روانشناسی زرد نیفتید.
این مطالب ویکی روان را از دست ندهید:
روانشناسی زرد از کجا نشأت گرفته است؟
تاریخچه روانشناسی زرد بسیار جالب است. از دیر باز روانشناسان زرد در جوامع حضور داشته اند و هدف اصلی آنها گرفتن پول بیشتر با رویا فروشی به عموم مردم بوده است!
این دسته از روانشناسی از قرن هفدهم رواج یافت. در آن زمان جان لاک و دکارت تئوری های روانشناسی را مطرح کردند. علاوه بر این موضوع، کتب تفسیر خواب از زیگموند فروید و فرار از آزادی اریک فروم هم، موجب علاقه زیاد مردم به روانشناسی زرد شد.
چه کتاب هایی روانشناسی زرد هستند؟
کتاب های روانشناسی زرد ابتدا در اروپا پیدایش پیدا کردند. کتاب فرار از آزادی فروم هم اولین اثری بود که به طور مستقیم درباره موضوعاتی همچون یوگا و مذاب شرقی صحبت کرده بود. بعد از انتشار این کتاب‌ها و استقبال زیاد مردم، افرادی دیگر کتاب‌های مشابهی را منتشر کردند و همین امر موجب گسترش و رواج این نوع روانشناسی شد.
برای مثال یکی از کتاب های روانشناسی زرد که درباره روابط عاشقانه منتشر شده، مردان مریخی و زنان ونوسی است. این کتاب در زمان خود به قدری معروف شد که حتی بسیاری از زوج‌ها به جای حل مشکلات خود از طریق مشاور، به این کتاب مراجعه می‌کردند و از راهکارهای زرد بهره می‌گرفتند.
اگر بدانید هدف روانشناسی چیست متوجه می شوید چرا روانشناسی زرد کاربرد چندانی برای عموم جامعه ندارد و آنها را روان درمانی و سلامت روان دور می کند.
تفاوت روانشناسی زرد با روانشناسی واقعی در چیست؟
اگر تا حدی با تاریخچه روانشناسی آشنایی داشته باشید متوجه می شوید تفاوت روانشناسی زرد با علمی بسیار زیاد است و هدف آنها متفاوت است. قصد داریم در ادامه به مهم‌ترین و اساسی‌ترین تفاوت های روانشناسی زرد با علمی روانشناسی بپردازیم. پیش از شروع پیشنهاد می کنیم مقاله روانشناسی چیست را در ویکی روان مطالعه کنید.
1- خودتان از پس انجام هرکاری برمی‌آیید
روانشناسی زرد به مردم می‌گوید، خودتان توان حل کردن تمامی مشکلات را دارید. در واقع به آنها القا می‌شود که تمام عوامل بیرونی را نادیده بگیرند و موفقیت را منوط به عملکرد خودشان بدانند.
در صورتی که این تئوری در روانشناسی علمی نادرست است. زیرا عوامل محیطی و شرایطی که در آن زندگی می‌کنید تأثیر زیادی در موفقیت شما دارند. برای مثال فردی که افسردگی شدید دارد به تنهایی قادر به حل مشکل خود نیست و باید از مشاور افسردگی کمک بگیرد.
2- حصول نتایج بزرگ در زمانی کوتاه
قرار نیست با یک بار تلاش، موفقیت بزرگی حاصل شود و شما به فردی کاملاً موفق تبدیل شوید. در حقیقت رواج این دیدگاه یکی از اصلی ترین آسیب‌های روانشناسی زرد است که تفاوت آن را با روانشناسی علمی نشان می‌دهد. برای مثال افرادی که در مسائل خانوادگی دچار چالش های جدی هستند اگر برای درمان از طریق مشاوره خانواده و راهنمایی گرفتن از متخصص اقدام نکنند بر مشکلات آنها افزوده می شود.
اما روانشناسی زرد می گوید شما می توانید تمام مشکلات را حل کرده و بهترین نتیجه را بگیرید. اما شخصی که بداند روانشناس کیست و چه کمک های ارزنده ای می کند حتما از متخصص روانشناس درخواست کمک خواهد کرد.
3- رویا بافی بی دلیل
امید و خوش بینی رفتاری سودمند هستند که حتی در روانشناسی مثبت گرا هم از آنها استفاده می‌شود. اما این دو ویژگی نیز، یک سطح و استانداردی خاص دارند. از نظر علم روانشناسی خوش بینی کاذب، افراد را از تلاش و کوشش باز می‌دارد و آنها را به سمت رفتارهای منفعلانه سوق می‌دهد؛ اما روانشناسی زرد تنها در حال یاد دادن امید واهی و رویا فروشی به مردم است.
یادتان باشد در پاسخ به سوال روانشناسان زرد چه کسانی هستند باید بگوییم برای تشخیص آنها به رویا بافی هایی که برای عموم مردم انجام می دهند دقت کنید. آنها از آینده ای صحبت می کنند که بعضا خودشان آن را تجربه نکرده اند. پس تشخیص روانشناسی زرد همیشه کار دشواری نیست.
روانشناس زرد کیست؟
برگردیم به پرسش اصلی این مقاله، روانشناس زرد کیست و چطور باید روانشناس زرد را تشخیص داد؟
در تعریف روانشناس زرد باید گفت فردی است که معمولا تحصیلات مرتبط با رشته روانشناسی ندارد، اما در زمینه مسائل مربوط به روان و مشکلات پیرامون آن اظهار نظرهای کارشناسی داشته و برای دیگران نسخه می پیچد!
می دانید داشتن تحصیلات در رشته های روانشناسی اولین شرط برای ارائه خدمات روان درمانی و مشاوره است. همچنین روانشناسان زرد معمولا دارای شماره عضویت در سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران نیستند. خوشبختانه تمام لیست مشاوران روانشناس ویکی روان عضویت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران را دارند.
موضوع صحبت و جلسات دیگر راه تشخیص روانشناس زرد است
اما راحت ترین راه برای شناخت روانشناس زرد جنس صحبت های او است. آنها به جای صحبت های علمی و استفاده از روش های درمانی متداول از صحبت های عمومی و سطحی استفاده می کنند.
هدف آنها جذب مخاطب و پیشبرد اهداف است. پس به جنس صحبت های افراد دقت داشته باشید. با این دو تکنیک به خوبی متوجه می شوید روانشناسان زرد چه کسانی هستند و چطور قابل تشخیص هستند؟
راه تشخیص روانشناسان زرد
- معمولا مدرک رسمی در رشته روانشناسی ندارند.
- حداقل مدرک دانشگاهی آنها در مقطع کارشناسی روانشناسی است.
- تائیدیه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران را ندارند. (برای مشاهده لیست روانشناسان عضو سازمان نظام اینجا کلیک کنید.)
- نگاهی سطحی به مسائل و چالش های مردم دارند.
- صحبت های آنها مبنای علمی نداشته و مانند غیر متخصص تحیلی می کنند.
- معمولا هزینه جلسات مشاوره با روانشناسان زرد بسیار زیاد و خارج از عرف سازمان نظام است.
- از شیوه درمانی خاصی مانند رفتار درمان شناختی، طرحواره درمانی استفاده نمی کنند.
- آنها به جای درمان علمی مراجعین را توصیه می کنند و حرف هایی مانند اطرافیان می زنند.
- صحبت های روانشناسان زرد پایه علمی نداشته و فقط برای مدت زمانی کوتاه تاثیر مثبت بر فرد می گذارد.
معایب اصلی روانشناسی زرد چیست؟
اصلی‌ترین و مهم‌ترین معایب روانشناسی زرد، بی پایه و اساس بودن آن است! مثلا موضوعاتی که در رشته روانشناسی بالینی درباره آن بحث و گفتگو می شود جایی در روانشناسی زرد ندارند چون روانشناسان زرد دیدگاه علمی ندارند. در ادامه به بررسی برخی از معایب این دیدگاه بپردازیم:
1- نشر منابع غیرعلمی اولین راه تشخیص روانشناسی زرد است
برخلاف روانشناسان معتبر که مطالب کتاب‌های خود را طبق آخرین خبرها و تحقیقات علمی تألیف می‌کنند، روانشناسانی که پیرو قوانین زرد هستند بدون توجه به آخرین اطلاعات علمی و تنها با نگاهی سطحی‌نگر کتاب‌های خود را تألیف می‌کنند.
آنها در کتاب‌های خود مثبت اندیشی بدون حساب و کتاب را نشر می‌دهند و تنها هدفشان کسب سود از طریق رواج این دیدگاه است.
با همه این توضیحات باید متوجه شده باشید که کتاب‌های روانشناسی زرد تنها با مطالب غیرعلمی، پر شده‌اند.
2- دور کردن افراد از درمان واقعی
یکی از تکنیک های مشاورین واقعیت درمانی است تا به استفاده از حقایق زندگی افراد را از توهم و رویاهای بی اساس دور کنند، اما روانشناسی زرد مخالف آن است. بسیاری از مشکلات جوامع از طریق روانشناسی زرد حل نمی‌شود و تنها راه کار رفع آنها استفاده از علم و منطق روانشناسی علمی است. اما این موضوع در کتاب های روانشناسی زرد در نظر گرفته نشده است و مردم را گمراه می‌کند.
روانشناسی زرد برای درمان بیماری های روانی راهکاری ندارد و هیچ وقت افراد مبتلا به تشویش ذهنی و نگرانی را به شرکت در جلسات مشاوره استرس و اضطراب تشویق نمی کند چون ذهنیت علمی ندارد! روانشناسان زرد از آینده ای صحبت می کنند که چندان مشخص نیست. اما علم روانشناسی ریشه هر مشکل روانی را در پدیده ای میداند که از فرد شروع شده و با شناخت و بررسی اختصاصی می توان آن را برای همیشه درمان کرد.
برای مثال مشاوره درمان وسواس فکری به بررسی ریشه پیدایش این بیماری می پردازد نه اینکه با رویا فروشی و ایجاد تفکرات پوچ افراد را به سمت خوش بینی سوق دهد. چیزی که در رشته روانشناسی بالینی در جامعه رخ می دهد با تعریف روانشناسی زرد بسیار متفاوت است و مردم باید کم کم با این تفاوت های آشنا شوند.
برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می کنیم مقاله طرحواره درمانی چیست را در ویکی روان مطالعه کنید.
3- تضاد برانگیزی
محتوای کتاب‌های زرد روانشناسی مطابق با آداب و رسوم منطقه خاصی تألیف شده‌اند. برای مثال کتابی که توسط یک نویسنده آمریکایی تدوین شده تنها با فرهنگ و اعتقادات مردم آمریکا هم‌خوانی دارد و هیچ کاربری برای مردم خاورمیانه و دیگر مناطق جهان ندارد.
در واقع می‌توان گفت مطالب منتشر شده در کتاب‌های روانشناسی زرد، ضدفرهنگ و مخالف آموخته‌های مردم مختلف دنیا است. در حالی که هدف روانشناسی، بومی سازی یک علم واحد برای تطبیق پذیری بیشتر با شرایط موجود است.
مشاوران پیشنهاد ویکی روان برای روان درمانی:
4- گمراه کننده بودن
مطالبی که در کتاب های روانشناسی زرد وجود دارد، مطابق با علم روز دنیا نیستند و تقریباً منسوخ شده‌اند. این موضوع باعث می‌شود افراد از مسیر اصلی گمراه شوند و تا مدت‌ها در مسیر کاملاً اشتباه قدم بردارند. در واقع روانشناسی زرد با موضوعات علمی روانشناسی مانند مواجهه درمانی در تضاد مستقیم هستند.
یکی از خصوصیات بارز روانشناسان زرد این است که بیشتر باعث گمراهی افراد می شوند. شاید برای مقطعی کوتاه علوم این چنینی جذابیت داشته باشند اما در بلند مدت بر مشکلات روانی افراد می افزایند. این در تضاد با تعریف مشاوره در روانشناسی است.
چگونه از روانشناسی زرد دور باشیم؟
اگر شما هم قصد دارید از روانشناسی از نوع زرد دوری کنید این نکته را در نظر بگیرید که باید کتاب‌های روانشناسی علمی بخوانید. اما گاهی اوقات این کتاب‌ها به دلیل نداشتن پشتوانه علمی در طبقه بندی روانشناسی زرد قرار می‌گیرند!
به همین خاطر ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که در کنار مطالعه این کتاب‌ها حتماً از یک مشاور روانشناس آنلاین یا حضوری مشورت بگیرید.
همچنین باید بدانید که از مشکلات روانشناسی زرد این است که اصولاً توصیه‌های کلی برای همه دارد که چنین موضوعی کاملاً اشتباه است. چراکه هر شخصی داستان و مشکلات خاص خود را دارد به همین خاطر با یک نسخه نمی‌توان مشکل همه افراد را برطرف کرد!
به‌عنوان مثال، در حوزه خانواده به جای توصیه‌های کلی بهتر است افراد به مشاوره خانواده مراجعه کرده و توصیه‌های تخصصی دریافت کنند. نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد این است که به هیچ عنوان نباید بی منطق هر حرفی را بپذیرید و سعی کنید برای هر حرفی ریشه علمی و منطقی پیدا کنید.
چرا مردم به روانشناسی زرد علاقه دارند؟
مطالب زرد راحت طلبی را رواج می‌دهد. این نوع از روانشناسی دنیا را مانند یک مکان بی عیب و نقص نشان می‌دهد و به انسان‌ها وعده می‌دهد که به آسانی و بدون هیچ تلاشی به هدف خود دست می‌یابند.
روانشناسی علمی معتقد است هیچ موفقیتی بدون تلاش حاصل نمی‌شود، در حالی که در منابع روانشناسی زرد، کمتر صحبتی از تلاش و کوشش نشده است.
از آن گذشته هر هدفی مناسب همه مردم نیست. شاید یک نفر استعداد ذاتی برای پزشکی داشته باشد، اما فرد دیگری ذاتاً هنرمند باشد، اما این نوع روانشناسی می‌گوید همه انسان‌ها توان انجام هر کاری را دارند. در صورتی که اصلاً این طور نیست اما از آنجا که واقعیت را از مردم پنهان می‌کند و تنها با رویا فروشی کاربران مختلف را به خود جذب می‌کنند، مردم علاقه بیشتری به آن دارند.
روانشناسان زرد سازمان نظام روانشناسی
در اقدامی شایسته سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران لیستی از روانشناسان زرد که در فضای مجازی فعالیت گسترده داشتند را منتشر کرد تا مردم راحت تر تشخیص روانشناسی زرد را انجام دهند.
این لیست باعث شد مردم صحبت های این افراد را به عنوان متخصص نپذیرند و از آنها انتظار درمان نداشته باشند.
روانشناسی زرد چه آسیبی به مردم وارد می‌کند؟
رویا فروشی مردم را از واقعیت‌ها و آنچه در اطرافشان می‌گذرد دور می‌کند. آنها را در افکاری پوچ و تمام نشدنی غرق می‌کند و افراد را از تلاش و کوشش واقعی برای رسیدن به موفقیت‌های مختلف باز می‌دارد.
روانشناسی زرد، عقایدی نادرست را در انسان پرورش می‌دهد و وقتی فرد با واقعیت‌ها روبرو می‌شود توان مقابله با آن را ندارد. بیشتر افرادی که به سراغ مطالب روانشناسی زرد می‌روند، به دلیل ناامیدی از راه کارها منابع مختلف، از زندگی ناامید و به فردی افسرده تبدیل می‌شوند.
مطالب زرد در ایران رواج زیادی پیدا کرده است و روز به روز به مخاطبان آن افزوده می‌شود. امروزه که مردم به دنبال سریع ترین راه کارها برای حل مشکلشان هستند، مطالب زرد محبوبیت زیادی پیدا کرده است. به خصوص در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام روانشناسان زرد فعالیت بسیار دارند و مخاطبین زیادی به خود جذب کرده اند.
دو توصیه مهم در مورد روانشناسی زرد
این موضوع را در نظر داشته باشید که رسیدن به خودشناسی کاری بسیار پسندیده است. در این بین شاید مجبور باشید کتاب‌هایی در زمینه افکار مثبت که اغلب از نوع روانشناسی زرد هستند هم مطالعه کنید.
متأسفانه بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی خود تحت تأثیر این کتاب‌ها قرار می‌گیرند و از روش‌های غیراصولی موجود در آنها برای حل مشکلات خود استفاده می‌کنند.
برای مثال افرادی که از بیماری رنج می‌برند، به جای مراجعه به پزشکی حاذق از روش‌های درمانی که در این کتاب‌ها موجود است، بهره می‌برند! به همین دلیل قبل از مطالعه هر کتاب زردی دو نکته مهم را در نظر داشته باشید.
1- محتوای کتاب‌ها را با معیارهای علمی بسنجید
اگر زمانی تصمیم گرفتید از مطالب عنوان شده در کتاب‌های زرد استفاده کنید، باید تمامی محتوای آن را با معیارهای علمی موجود بسنجید. این که بخواهید از این مطالب استفاده کنید، اشتباه نیست اما پیروی کورکورانه و بدون سنجش علمی موضوعات، شما را به بیراهه می‌کشاند. برای مثال اگر از افسردگی رنج می‌برید، ابتدا باید از کمک یک مشاور مناسب استفاده کنید و سپس به‌دنبال مطالب کتاب‌های زرد بروید.
2- مشورت با روانشناسان
بهتر است قبل از استفاده از مطالب کتاب های روانشناسی، با مشاوران حاذق مشورت کنید. فراموش نکنید، مهم‌ترین ضعف کتاب‌های زرد این است که برای زندگی همه افراد تنها یک راهکار ارائه می دهد.
در حالی که مشکلات افراد گوناگون با یکدیگر متفاوت استT اما هیچ یک از این موارد در کتاب‌های روانشناسی زرد در نظر گرفته نشده است. شاید مطالب عنوان شده در این کتاب‌ها برای حل بعضی مسائل هم مناسب باشد، اما آیا مشکل شما جزء این مسائل است؟ برای پاسخ به این سؤال باید از یک روانشناس علمی کمک بگیرید.
جمع بندی ویکی روان درباره مفهوم روانشناسی زرد
در این مقاله سعی کردیم که همه جوانب از روانشناسی زرد را بگوییم. توجه داشته باشید مواردی که باعث آسیب این دسته از روانشناسی به افراد می‌شود را بررسی کردیم.
باید گفت که افتادن در دام موارد زرد طبعات خوبی برای آینده‌ی افراد ندارد. به همین خاطر باید به مطالب علمی و اصولی برای حل مشکلات خود استناد کنید. حالا که می دانیم روانشناسی زرد یعنی چه باید از آن پرهیز کنیم چون می تواند موجب بروز بیماری های روانی عدیده در ما شود.
شما دوست عزیز می توانید از سراسر ایران و جهان در سایت ویکی روان مشاوره روانشناسی آنلاین تلفنی و متنی برگزار کنید. برای مشاهده لیست روانشناسان تائید شده ویکی روان از دکمه زیر استفاده کنید:
