مواجهه درمانی چیست و چه کاربردی دارد؟

مواجهه درمانی یا (Exposure therapy) یک درمان روانشناختی (psychological treatment) است که برای مداوای ترس های نا به هنجار کاربرد دارد.

تعریف مواجهه درمانی چیست؟

با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.

هنگامی که افراد از چیزی یا موقعیتی وحشت دارند ترجیح می دهند به سمت آن نروند و یا از آن فعالیت اجتناب کنند.

این درمان در کوتاه مدت کمک می کند که فرد نسبت به موقعیت کاهش پیدا کند اما ممکن است در بلند مدت نتیجه عکس داشته باشد و انواع ترس را افزایش دهد.

در چنین موقعیت هایی که ترس بر فرد غلبه کرده است، روانشناس ممکن است برنامه ی مواجهه درمانی را برای کمک به شکستن الگوی اجتناب و ترس تجویز کند.

در این نوع درمان، روانشناس محیطی امن برای مواجهه فرد با چیزهایی که وی از آن ها می ترسد و اجتناب می کند فراهم می کند.

قرار گرفتن در معرض اشیا، فعالیت ها و موقعیت های ترسناک در محیطی امن به کاهش ترس و اجتناب کمک می کند

نحوه استفاده از مواجهه درمانی

به طور کلی روش مواجهه درمانی یک تکنیک از درمان های شناختی – رفتاری (CBT) محسوب میشود و به فرایندی اطلاق می گردد که به کاهش پاسخ های ترس و اضطراب منجر می شود.

در تکنیک مواجهه درمانی تلاش می شود حساسیت بیش از اندازه فرد به محرک ها کاسته شده و احساس آرامش جایگزین احساس ترس و همراه محرک قرار گیرد.

بنابراین مواجهه درمانی کاملا از شرطی سازی کلاسیک استفاده می کند و در صدد حذف پاسخ ترس در نتیجه ارایه ی محرک و جایگزینی احساس آرامش در کنار محرک می باشد.

به این ترتیب تاریخچه مواجهه درمانی را تا پاولف و داستان شرطی سازی های کلاسیک روش های رفتارگرایانه می تواند پیگیری کرد.

هدف اصلی در مواجهه درمانی ایجاد محیطی امن برای مراجع و هر کسی که می تواند اضطرابش را کنترل کند و کاهش اجتناب و بهبود کیفیت زندگی می باشد.

موارد استفاده از مواجهه درمانی کدامند؟

مواجهه درمانی به طور علمی نشان داده شده است که به عنوان کمک به درمان و مولفه ای درمانی برای مشکلات مختلفی کاربرد دارد.

از آن جمله :

• فوبیا
• اختلالات پانیک (وحشت)
• اختلال هراس اجتماعی
• اختلال وسواس
• اختلال استرس پس از حادثه
• اختلال اضطراب فراگیر

برای مواجهه درمانی چندین روش وجود دارد که تشخیص بهترین مسیر درمانی بر عهده روان درمانگر (مشاور روانشناس) است.

از جمله :

In vivo exposure

در این روش مقابله ی مستقیم شی، موقعیت یا فعالیت مورد وحشت با فرد در زندگی واقعی انجام میگیرد.

به عنوان نمونه یک نفر با فوبیای از مار ممکن است آموزش داده شود که چه گونه مار را در دست بگیرد.

یا فردی با هراس اجتماعی آموزش داده می شود که چه طور یک سخنرانی در برابر افراد واقعی ارایه دهد.

Imaginal exposure (مواجهه ی خیالی)

تصور کردن واضح موقعیت ترسناک.

به عنوان نمونه ممکن است از فردی با استرس پس از حادثه خواسته شود تا همه تجارب وحشتناک و دراماتیکش در مورد آن واقعه را یادآوری و توصیف کند تا احساس ترس نسبت به آن ها کاهش یابد .

Virtual reality exposure (مواجهه واقعیت مجازی)

در بعضی مراجعان واقعیت مجازی می تواند زمانی که in vivo exposure کار نمی کند مورد استفاده قرار گیرد.

به عنوان نمونه فردی با ترس از پرواز در دفتر درمانگر با استفاده از ابزارهای واقعیت مجازی و تولید صدا و نشانه های یک هواپیما به کاهش ترس از پرواز مراجع کمک می کند.

Interoceptive exposure: (مواجهه مداخله گر)

پیش کشیدن عمدی احساس های جسمی که هنوز به موجب ترس خطرناک هستند.

به عنوان مثال فردی با اختلال وحشت (panic disorder) ممکن است آموزش ببیند که با رفتن به آن محلی که حمله وحشت حاصل می شود، تلاش کند که ضربان قلبش را هر چه بیشتر بالا ببرد و یاد بگیرد که این احساس (sensation) خطرناک نیست .

Flooding (غرقه سازی)

استفاده کردن از مواجهه با سلسله مراتبی از ترس.

هدف از غرقه‌سازی این است تا افرادی که نسبت به یک شئ یا موقعیت فوبیا دارند، برای مدت زمانی طولانی در یک محیط امن و کنترل شده با ترس خود مواجه شوند.

Systematic desensitization (حساسیت زدایی تدریجی)

در برخی موارد مواجهه می تواند همراه با تجربه آرام سازی (relaxation) برای ساختن احساسی قابل کنترل تر و تداعی شی و موقعیت ترسناک همراه با آرامش به منظور کاهش وحشت.

مزایای مواجهه درمانی در علم روانشناسی

هم چنین تصور می شود که مواجهه درمانی به چند طریق کمک کننده می باشد :

Self-efficacy (خودکارآمدی)

مواجهه علاوه بر کاهش وحشت مراجع از موقعیت یا فعالیت ترسناک می تواند ظرفیت مقابله با ترس و توانایی احساس اضطراب در فرد را بالا ببرد .

Emotional processing

در طی درمان مراجع دستیابی به باورهای جدید و واقعیت مند تر درباره ترس از شی، فعالیت یا موقعیت را یاد میگیرد و می تواند احساس راحتی و آسایش بیشتری در موقعیت های ترس را تجربه کند.

اینکه آیا این روش موفق است یا خیر می توان گفت در بسیاری موارد این رویکرد درمانی و تکنیک رفتاری مورد استفاده قرار گرفته و موجب درمان شده است.

علی الخصوص در مورد اختلال استرس پس از حادثه.

اما همانطور که گفته شد مواجهه درمانی یک تکینیک رفتاری است و توجه چندانی به باور های ایجاد کننده ترس ندارد که می تواند از نقاط ضعف آن باشد.

منابع:

https://www.goodtherapy.org/learn-about-therapy/types/exposure-therapy

https://www.apa.org/ptsd-guideline/patients-and-families/exposure-therapy

اگر در ب خاطر بسیاری از مشکلات روزمره زندگی نیازمند مراجعه به یک مشاور روانشناس خوب هستید می توانید هم اکنون در جلاست روانشناسی آنلاین وب سایت مشاوره روانشناسی ویکی روان شرکت کنید؛ یکی از مزیت های بزرگ ما این که مشاوره روانشناسی خارج از کشور به صورت مجازی برگزار می کنیم. در ویکی روان مشاوره ازدواج آنلاین به صورت دقیق تز یعنی مشاوره قبل از ازدواج و مشاوره بعد از ازدواج، مشاوره جنسی آنلاین و سکتس تراپی ، مرکز مشاوره خانواده آنلاین و مشاوره کودک و نوجوان آنلاین ، مشاوره افسردگی آنلاین و درمان آن، مشاوره خیانت آنلاین و مشاوره بعد از خیانت ، مشاوره شکست عشقی آنلاین و مشاوره شکست عاطفی ، مشاوره طلاق آنلاین و  مشاوره پش از طلاق ، مشاوره روانکاوی آنلاین، مشاوره اعتماد به نفس آنلاین ، مشاوره اضطراب آنلاین و مشاوره استرس ، مشاوره وسواس آنلاین ، مرکز ترک اعتیاد آنلاین و مشاوره اعتیاد برگزار می گردد.