واقعیت درمانی (واقعیت درمانی به انگلیسی = reality therapy) یک رویکرد روانشناختی در حوزه رفتار درمانی شناختی است که مراجع محور بوده و تمرکزش بیش از همه بهبود ارتباطات و موقعیت های این جا و اکنون بوده، در حالی که از بحث در مورد وقایع گذشته اجتناب می کند. در مشاوره روانشناسی در رویکرد واقعیت درمانی بسیار استفاده می شود، به همین خاطر باید بدانیم واقعیت درمانی چیست و چه کاربردی دارد تا با دید باز از جلسات مشاوره واقعیت درمانی استفاده کنیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
تعریف واقعیت درمانی چیست؟
با مطالب روانشناسی سایت ویکی روان همراه باشید.
به عبارتی واقعیت درمانی رویکردی است شناختی – رفتاری که نظرش بر حل مسئله (problem-solving) و ساختن انتخاب های بهتر در رسیدن به اهداف مشخص می باشد.
به علاوه واقعیت درمانی در برابر رویکرد هایی قرار دارد که توجه را به گذشته معطوف می سازند.
چرا که تمرکز اصلی در واقعیت درمانی بر این جا و اکنون (here and now) می باشد.
مطالب مشابه در ویکی روان:
کاربر واقعیت درمانی چیست؟
هدف اصلی در واقعیت درمانی که نوعی درمان مراجع محور است بر حل مسائل در زمان حال، بازسازی ارتباطات و شروع حرکت به سمت آینده ای بهتر است.
واقعیت درمان گر در جریان مشاوره با مراجع به دنبال کشف آنچه مراجع می خواهد و فهم چگونگی رفتار جاری آن هاست تا (به کمک مراجع) مشخص سازد این اعمال او را به هدف نزدیک تر می کند یا دور تر.
مشاوره در واقعیت درمانی بر مبنای رابطه ای امن، قابل درک و احترام آمیز شکل می گیرد. این ارتباط تلاش می کند راه های سالم برای مراجع در رسیدن به نیازهای اساسی او را فراهم سازد.
این نیازهای عبارتند از :
- تعلق و عشق
- احساس قدرت
- بقا
- آزادی
- سرگرمی
بر این مبنا درمان گر و مراجع به دنبال کشف ایده حل مسئله و طراحی گام های ایجاد حل واقعیات بر می آیند.
آن ها به یک تعبیر واقع بیانه از رفتار و انتخاب های مراجع دست می یابند تا تغییرات لازم برای دستیابی به اهداف را مشخص سازند.
یکی از رایج ترین کاربردهای واقعیت درمانی در جلسات مشاوره زوج درمانی است که تحت عنوان زوج درمانی با رویکرد واقعیت درمانی انجام می شود.
فواید واقعیت درمانی
شاید برای شما هم سوال باشد که چرا از واقعیت درمانی استفاده کنیم؟ مزیت اصلی این رویکرد درمانی چیست؟
واقعیت درمانی یک راه تاثیر گذار برای حل مسائل و تنظیم و دسترسی به اهداف می باشد.
این مهم با تاکید بر تغییر افکار و اعمال و توانمند سازی فردیت و بهبود (improve) حال و آینده میسر می شود.
به علاوه چنان که گفته شد بهبود توانایی حل مسئله از مهم ترین مزایای واقعیت درمانی است.
به علاوه خود آگاهی (self- awareness) و افزایش پذیرش مسئولیت برای انتخاب ها در ساختن زندگی را نیز می توان از پیامد های واقعیت درمانی به شمار آورد.
تم اصلی واقعیت درمانی بر اساس تئوری انتخاب که دستیابی به احساس مسئولیت از راه آگاهی است، می باشد.
سه R اصلی از سیستم درمانی گلسر شامل :
- مسئولیت (responsibility)
- درست و خطا (right and wrong)
- و واقعیت (reality)
می باشد.
اصول اصلی دیدگاه گلسر
تنها کسی که می توانیم رفتارش را کنترل کنیم خود ما هستیم.
تمام مشکلات روانشناختی به نوعی مرتبط با تلاش مردم برای کنترل دیگر افراد می باشد.
ما تنها می توانیم نیازهای اساسی خود را در اکنون ارضا کنیم نه در گذشته و برای آن ها در آینده برنامه ریزی کنیم.
رفتار های ما شامل انجام عملی مشخص، تفکر، احساس و فیزیولوژی می باشد.
ما بر اعمال و رفتارمان کنترل مستقیم داریم در حالی که احساسات و فیزیولوژی ما به طور غیر مستقیم و به واسطه چگونگی انتخاب ها برا انجام اعمال و افکار ما کنترل می شوند.
مشاوران پیشنهادی ویکی روان برای رویکرد واقعیت درمانی:
۸ گام واقعیت درمانی گلاسر
گلسر ۸ گام اصلی در فرایند واقعیت درمانی به درمانگر توصیه می کند :
- سازش یک رابطه خوب
- سنجش رفتار جاری
- سنجش اینکه یک رفتار تا چه اندازه مفید یا غیر مفید است.
- شناخت موانع ذهنی (Brainstorm alternatives)
- تعهد برای تلاش در انتخاب شقوق دیگر
- بررسی اثربخشی تعهد
- پذیرش پیامد های منطقی و طبیعی رفتار
- دلسرد نشوید !
نتیجه گیری . . .
واقعیت درمانی بهترین رویکرد درمانی برای حرکت به سمت گام برداشتن برای رفع نیازهای مراجع و پیدا کردن راه های بهتر برای ارضای نیازهای طبیعی است.
واقعیت درمانی با به رسمیت شناختن نیازهای انسان و حق انتخاب و ایجاد احساس مسئولیت برای مراجع و نگه داشت درمان در زمان اکنون تلاش می کند با عدم تمرکز بر علائم و چالش با نگاه های سنتی به بیماری های ذهنی و روانی به مراجع نشان دهد چگونه رفتارش را ارزیابی، اهدافش را مشخص و برنامه هایش را تنظیم کند.
که البته مراجع در این فرایند نقش مهمی ایفا می کند.
در واقعیت درمانی زمانی پریشانی و عدم تعادل برای ارگانیسم پدید می آید که نیازهای اصلی و اولیه ی انسان (عشق ، قدرت ، آزادی ، سرگرمی و بقا) به درستی پاسخ داده نشوند و بر همین مبنا رویکرد حل مسئله گلسر تلاش می کند با کمک مراجع به دنبال راه حل برای این مسئله ی ناشی از نیاز بر آید.
واقعیت درمانی برای کدام اختلالات مفید است؟
از آن جایی که تمرکز اصلی واقعیت درمانی بر حل مسئله است، این رویکرد می تواند برای اختلالات ذهنی و روانی متعددی موثر باشد.
از جمله اعتیاد و اختلالات خوردن.
هم چنین به خصوص برای نوجوانان در تلاش برای سو مصرف مواد، نوجوانان دچار نافرمانی از والدین و دیگر مسایل رفتاری و هیجانی مفید است.
پیشنهاد ویکی روان برای استفاده از رویکرد واقعیت درمانی چیست؟
متخصصین زیادی در سایت ویکی روان از واقعیت درمانی استفاده می کنند. تفاوتی ندارد این رویکرد در جلسات مشاوره تلفنی روانشناسی یا مشاوره آنلاین مورد استفاده قرار می گیرد. در هر صورت
منابع: تیم تحریریه ویکی روان و
https://www.addiction.com/a-z/reality-therapy/
https://www.goodtherapy.org/learn-about-therapy/types/reality-therapy
https://www.crchealth.com/types-of-therapy/reality-therapy/
