عدم تمرکز و پرورش فکر (نشانه های عدم تمرکز)
عدم تمرکز و پرورش فکر مسیری است که برای بسیاری از ما رخ داده. با اینکه نشانه های عدم تمرکز را در خود مشاهده می کنیم اما باز هم برای پرزرش فکر و بهبود شرایط کاری خاص و مداومی انجام نمی دهیم. در جلسات مشاوره روانشناسی خودشناسی آنلاین در ویکی روان، مشاورین به تعریف عدم تمرکز و راه های درمان آن می پردازند تا افراد بتوانند بر این اختلال پیروز شوند. در ادامه این مطلب سایت ویکی روان، به بررسی دقیق عوامل مانع تمرکز از دید علمی و روانشناسی می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
عدم تمرکز یعنی چه؟
با بخش مقاله های علمی ویکی روان همراه باشید.
قبلا در مقاله عدم تمرکز یا بیش فعالی توضیح دادیم که تعریف عدم تمرکز چیست و چه نشانه هایی دارد.
همه برای انجام کار یا تحصیل هر روز باید تمرکز کنید. وقتی نمی توانید تمرکز کنید، نمی توانید به وضوح فکر کرده و روی کاری تمرکز کنید
اگر نتوانید تمرکز کنید عملکرد شما در محل کار یا تحصیل ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. همچنین شاید نتوانید به خوبی فکر کنید که در تصمیم گیری شما نیز تأثیر می گذارد. برخی از بیماری ها ممکن است منجر به عدم توانایی در تمرکز شود.
در واقع از دید روانشناسی تمرکز عدم یعنی، توجه آگاهانه و مستمر بر روی موضوعی که فکر کردن به آن را انتخاب کرده اید. تمرکز کردن می تواند با:
- دیدن و تماشا کردن
- فکر کردن
- صحبت کردن
- یادآوری
- خیال بافی
صورت بگیرد.
اما معنی عدم تمرکز این است که قصد توجه آگاهانه به موضوع یا پدیده ای را دارید اما توانایی انجام صحیح آن را ندارید. چون عوامل داخلی و خارجی زیادی توجه ما را تخریب می کنند.
وجود پریشانی ذهن و عدم تمرکز باعث ایجاد حس نگرانی، عصبانیت و ناتوانی فرد می شود.
نشانه های عدم تمرکز بسیار زیاد هستند که در ادامه بیشتر به آنها می پردازیم اما خودتان هم می توانید با توجه به پرش افکار تان علائم اختصاصی عدم تمرکز را در خود بیابید!
مشکل در تمرکز کردن
همانطور که بارها در ویکی روان گفتیم، مشکلات تمرکز می تواند توانایی شما در کار یا مدرسه و انجام سایر کارهای مهم را مختل کند. این مشکل به وضح در عدم تمرکز کردن نوجوانان دیده می شود.
مشکلات متمرکز بودن ممکن است دلایل زیادی داشته باشد، اما درک دلایل احتمالی می تواند شما را یک قدم به سمت دستیابی به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت نزدیک کند و البته بدون اینکه احساس حواس پرتی مداوم داشته باشید.
بنابراین اگر در تمرکز مشکل دارید، ادامه این مطلب سایت ویکی روان را بخوانید تا درباره علائم مرتبط، علل شایع و راه حل های آن بیشتر بدانید.
نشانه های عدم تمرکز چیست؟
مشکلات توجه و تمرکز به طرز متفاوتی بر روی هر فرد تأثیر می گذارد. بعضی از افراد ممکن است فقط در تمرکز در محل کار یا مدرسه مشکل داشته باشند، در حالی که دیگران ممکن است هنگام مطالعه یا انجام سایر کارهای تفریحی تمرکز کنند.
علائم مشکل تمرکز کردن عبارتند از:
- ناتوانی در انجام کارهای عادی روزمره
- بی قراری
- Mental cloudiness یا ”مه مغزی”
- مشکل یادآوری اتفاقاتی که در کوتاه مدت اتفاق افتاده
- مشکل در تصمیم گیری
- کمبود انرژی
- مرتکب اشتباهات بی احتیاطی شود
- از دست دادن جلسات مهم، مهلت تعیین شده یا قرارها
- گم کردن اشیا مختلف یا مشکلات مربوط به یادآوری مکان ها
- ناتوانی در انجام به موقع کارها
- در بسیاری از موارد، علائم تمرکز ضعیف با استرس، اضطراب و احساس غرق شدن عمومی همراه است
- قادر به یادآوری مواردی نیست که در مدت کوتاهی رخ داده است
- از نشانه های عدم تمرکز مشکل در نشستن آرام است
- مشکل داشتن فکر واضح و روشن
- مرتب همه چیز را گم می کند یا در به خاطر سپردن مکانها دچار مشکل می شود
- عدم توانایی در تصمیم گیری
- عدم توانایی در انجام کارهای پیچیده
- عدم میل به بازیابی تمرکز
- احساس عصبانیت از ناتوانی در مدیریت پرش افکار
- انسان های دارای علائم عدم تمرکز فاقد انرژی جسمی یا ذهنی برای تمرکز کردن هستند
- اشتباهات سهل انگارانه
- خستگی و خواب آلودگی با وجود خواب کافی شبانه از نشانه های پرش افکار و عدم تمرک است
- عدم توانایی در صحبت کردن روان، یعنی بعد از بیا چند کلمه، باید فکر کنید رشته کلمات را دوباره پیدا کنید
- تجربه افکار مثبت و افکار منفی متوالی و بدون کنترل از بدترین نشانه های عدم تمرکز است!
- کار زیاد و بدون برنامه هم بر خلاف دید عموم از نشانه های عدم توانایی در تمرکز کردن است
ممکن است متوجه شوید که تمرکز در ساعات خاصی از روز دشوارتر است. دیگران ممکن است اظهار کنند که به نظر حواس پرت شده اید. به دلیل عدم تمرکز ممکن است قرارها یا جلسات را از دست بدهید.
این مطالب را حتما در ویکی روان بخوانید:
دلایل عمده مشکلات تمرکز چیست؟
چیزی که در جلسات مشاوره روانشناسی مشخص شده این است که دلایل عدم تمرکز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال عمومی ترین دلایل عدم تمرکز در ادامه آورده شده اند.
۱- کم خوابی و بد خوابی میتواند موجب پرش افکار شود
طبق مطالعه ای که در سال ۲۰۰۷ در مجله Neuropsychiatric Disease and Treatment منتشر شد، کمبود خواب توجه، حافظه فعال، حافظه طولانی مدت و تصمیم گیری را مختل می کند. در واقع یکی از راه های کنترل کردن ذهن این است که خواب کافی داشته باشید.
خواب با کیفیت برای عملکرد شناختی ضروری است، در حالی که از دست دادن خواب همراه با تولید هورمون کورتیزول فشار خون را افزایش می دهد که می تواند شما را دچار استرس کند
بنابراین اگر در تمرکز مشکل دارید و نمی توانید یک خواب کامل و خوب داشته باشید، کمبود خواب ممکن است در مشکلات تمرکز شما نقش داشته باشد.
۲- کمبود ویتامین های ضروری
مه مغز علامت شایع مرتبط با کمبود ویتامین B است. اگر مشکوک هستید که کمبود ویتامین می تواند منبع کدر شدن ذهنی شما باشد، آزمایش ویتامین های B می تواند به شما در تعیین کمبود ویتامین B اصلی B6 ، B9 و B12 کمک کند.
۳- اضطراب و استرس هم از دلایل عدم تمرکز هستند
اختلال اضطراب و عدم تمرکز رابطه تنگاتنگی با هم دارند.
علائم اضطراب و تشویش مانند ترس مداوم، استرس و نگرانی بیش از حد می تواند شما را از لحظه فعلی دور کرده و تمرکز روی کاری که انجام می دهید را سخت تر کند.
هر از گاهی احساس برخی از اضطراب ها امری طبیعی است، اما تجربه اضطراب به طور منظم می تواند کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد و حتی ممکن است نشان دهد که از یک اختلال اضطرابی رنج می برید.
اگر مشکوک به اختلال اضطراب هستید، صحبت با یک متخصص درمان استرس و اضطراب گام بعدی شما برای درمان عدم تمرکز کردن است.
۴- عدم تعادل هورمونی
متاسفانه فقر اطلاعاتی باعث می شود کمتر کسی اختلال هورمونی را جدی بگیرد، اما یکی از دلایل بسیار رایج عدم توانایی در تمرکز کردن همین اختلالات هورمونی می باشد!
طبق مطالعات انجام شده در مورد دلایل عدم تمرکز، عدم تعادل در ترشح هورمون های استروژن، تستوسترون، پروژسترون و هورمون تیروئید می تواند تعادل هورمونی کل بدن را بر هم بزند و باعث ایجاد مشکلات در شناخت، حافظه و تمرکز و بسیاری از فرآیندهای مغزی و بدن شود.
- اختلال در مصرف الکل
- اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD)
- سندرم خستگی مزمن
- ضربه مغزی
- سندرم کوشینگ
- زوال عقل
- صرع
- بیخوابی
- اختلال افسردگی اساسی
- اختلالات روانی، مانند اسکیزوفرنی
- سندرم پای بی قرار
تغییر سبک زندگی که بر تمرکز شما تأثیر می گذارد عبارتند از:
- کمبود خواب
- گرسنگی
- اضطراب
- استرس بیش از حد
چه زمانی می توانم به دلیل عدم توانایی در تمرکز، به مشاور روانشناس مراجعه کنم؟
در صورت مشاهده علائم زیر علاوه بر عدم توانایی در تمرکز، به دنبال شرکت در جلسه مشاوره روانشناسی آنی باشید:
- از دست دادن هوشیاری
- بی حسی یا مورمور شدن در یک طرف بدن
- درد شدید قفسه سینه
- سردرد شدید
- از دست دادن حافظه ناگهانی و غیرقابل توضیح
- عدم اطلاع از جایی که هستید
در صورت مشاهده علائم زیر برای تعیین وقت قبلی به مشاور روانشناس آنلاین یا حضوری مراجعه کنید:
- حافظه را تحت تأثیر قرار می دهد
- کاهش عملکرد در محل کار یا تحصیل
- مشکل خوابیدن
- احساس خستگی غیرمعمول
همچنین اگر قادر به تمرکز بر توانایی خود برای ادامه زندگی روزمره و یا لذت بردن از زندگی تان نیستید باید به متخصص روانشناس مراجعه کنید.
راه تشخیص عدم تمرکز چیست؟
برای تشخیص وضعیت شما ممکن است آزمایشات مختلفی انجام شود زیرا که دلایل زیادی دارد.
مشاور روانشناس حرفه ای و با تجربه با مشاهده سوابق سلامتی و همچنین بحث در مورد علائم شما شروع خواهد کرد. سوالاتی که پرسیده می شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چه زمانی این وضعیت را برای اولین بار مشاهده کردید؟
- و چه زمانی توانایی شما برای تمرکز بهتر یا بدتر می شود؟
همچنین مشاور ممکن است داروها، مکمل ها و گیاهان دارویی که مصرف می کنید را بررسی کند تا تعیین کند آیا بر شما تأثیر دارند یا خیر. با در نظر گرفتن تمام این اطلاعات، روانشناس ممکن است این اختلال را تشخیص دهد یا آزمایشات بیشتری توصیه کند که در این صورت به متخصص روانپزشک ارجاع داده می شوید.
روانپزشک ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایشات را توصیه کند:
- آزمایش خون برای تعیین سطح هورمون ها
- سی تی اسکن برای مشاهده ناهنجاری های مغز
- الکتروانسفالوگرافی (EEG) که فعالیت الکتریکی پوست سر را اندازه گیری می کند
تشخیص عدم توانایی در تمرکز ممکن است به زمان و ارزیابی بیشتری نیاز داشته باشد.
بهترین درمان عدم تمرکز چیست؟
اگر مشکل توانایی در عدم تمرکز مربوط به سبک زندگی باشد، ممکن است بتوانید تغییراتی ایجاد کنید که توانایی تمرکز شما را بهبود بخشد. به عنوان مثال:
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل همراه با غلات، میوه ها، سبزیجات و پروتئین های بدون چربی
- خوردن چندین وعده غذایی کوچک در روز
- عموما بیشتر خوابیدن برای درمان عدم تمرکز مفید است، اما نباید به آن عادت کنید
- برنامه ریزی دقیق کارهای روزانه برای غلبه بر پرش افکار بسیار مهم است
- کاهش مصرف کافئین
- اقداماتی برای کم کردن میزان استرس، مانند مراقبه، نوشتن وقایع روزانه یا مطالعه کتاب
- ایجاد اهداف روزانه، هفتگی و ماهانه برای غلبه بر عدم تمرکز مفید است. (مرور این اهداف کمکتان می کد متمرکز بمانید)
- از مشاور روانشناس آنلاین یا حضوری برای درمان عدم تمرکز کمک بگیرید
- لیستی از خواسته های خود را یادداشت کنید و با پرش افکار، آنها را مرور کنید
پیشنهاد ویکی روان برای مداوای عدم تمرکز چیست؟
همانطور که مشاهده کردید، اثرات این اختلال بر تمام جنبه های زندگی تاثیر مخرب دارند!
اگر به هر دلیل به آن مبتلا هستید، مشورت با فردی متخصص بهترین راه درمان عدم تمرکز است. چون عدم مترکز بودن چیزی است که باید در کنار یک روانشناس و متخصص درمان شود.