تعریف استرس تحصیلی چیست؟ (درمان استرس تحصیلی)
اینکه تعریف استرس تحصیلی چیست به موضوعات مختلفی مربوط می شود اما می توان برای آن یک تعریف واحد هم در نظر گرفت. متاسفانه انواع استرس تحصیلی تاثیر مستقیم بر کیفیت زندگی دانش آموزان و دانشجویان دارد، به همین خاطر در جلسات مشاوره استرس و اضطراب در ویکی روان، مشاورین به بررسی راه های درمان استرس تحصیلی دانشجویان و دانش آموزان می پردازند. در ادامه این مقاله در مورد استرس تحصیلی و روش های کاهش آن از دید علم روانشناسی می پردازیم.
موضوعاتی که در این مطلب ویکی روان به آنها می پردازیم:
فهرست موضوعات بررسی شده
تعریف استرس تحصیلی چیست؟
با وبلاگ روانشناسی سایت ویکی روان همراه باشید.
ما معمولا تصور می کنیم که الزامات تحصیلی ممکن است منجر به استرس محصلان در زمان های مختلف سال شوند، چرا که آنها پروژه های بزرگ را کامل می کنند یا با محتوای نا آشنا مواجه می شوند که تسلط بر آنها برایشان زمان بر است.
معلمان نیز برای ارائه مفاهیم و مطالب جدید، از فرمت های مختلف و روش های مختلف آموزش انواع دانش آموزان و تسهیل درک مطالب آموزشی استفاده می کنند.
اما شاید برای شما هم سوال باشد که تعریف استرس تحصیلی چیست و چه مواقعی بروز پیدا می کند؟
همانطور که در مقاله انواع استرس چیست در ویکی روان گفتیم، استرس و اضطراب تحصیلی به تشویش و نگرانی های حاصل از اتفاقات و فشارهای تحصیلی که به دانش آموزان و دانشجویان وارد می شود گفته می شود.
استرس تحصیلی می تواند به خاطر روزهای امتحانات، آماده نبودن برای شرکت در امتحان یا حتی تعداد زیادی واحدهای درسی باشد، اما در هر صورت موجب فشارهای روانی و بروز علائم استرس در نوجوانان و جوانان می شود! اما دقیقا چه عواملی موجب استرس تحصیلی می شود؟
استرس تحصیلی دانشجویان چیست؟
استرس تحصیلی دانشجویان همان چیزی است که دانش آموزان در مقاطع مختلف تجربه می کنند. اوضاع دانشجویان البته کمی با دانش آموزان متفاوت است و تجربیات آنها از شرایط تحصیلی هم متفاوت می باشد. به همین خاطر تعدادی از استرس های تحصیلی دانشجویان را در ادامه بیان می کنیم:
- استرس پرداخت شهریه
- استرس رفت و آمد
- استرس ورود به بازار کار بعد از فارغ التحصیلی
- استرس ورود به فضای مختلط تحصیلی
- نگرانی بابت حجم سنگین درسی دیگر استرس تحصیلی دانشجویان است
اینها تنها بخشی از اضطراب دانشجویان در زمان ورود و ادامه تحصیل در دانشگاه ها می باشد.
علائم و نشانه های استرس تحصیلی چیست؟
قبلا در ویکی روان به طور کامل درباره علائم و نشانه های عمومی استرس و نگرانی صحبت کردیم، با اینکه موارد مشابه با نشانه های استرس تحصیلی دانش آموزان وجود دارد اما تفاوت هایی هم دیده می شود که در ادامه به مهم ترین آنها می پردازیم:
- عدم تمرکز در دانش آموزان
- ایجاد بیش فعالی به مرور زمان
- عدم توانایی در کسب موفقیت با وجود تلاش های بسیار زیاد
- فقدان ایجاد ارتباط سالم و سازنده با همسالان و هم دوره ها از علائم استرس تحصیلی در بچه ها و نوجوانان است
- افت تحصیلی
- کاهش میزان اعتماد به نفس
- عدم تمایل به ادامه تحصیل و پیشرفت در درس ها
در این حالت علاوه بر انجام راه های مدیریت و کاهش استرس تحصیلی پیشنهاد می کنیم از روش های ایجاد انگیزه برای درس خواندن نیز استفاده کنید.
استرس تحصیلی ناشی از چیست؟
اینکه استرس تحصیلی ناشی از چیست به عوامل زیادی مانند آنچه در ادامه بیان می شود بستگی دارد:
۱- زمان بدون ساختار اولین عامل استرس و اضطراب تحصیلی در بین دانش آموزان است
زمان های بدون ساختار مانند زمان ناهار می تواند منبع اضطراب شدید برای دانش آموزان باشد! در کلاس درس، زمان صحبت کردن مشخص است و سوالات اغلب مطرح می شود، برخی از دانش آموزان ممکن است بدون ساختار کلاس با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
اگر کودکی را می شناسید که در زمان های بدون ساختار تحت تأثیر شدید قرار می گیرد، با معلم یا مدیر مدرسه صحبت کنید تا در زمان ناهار به او اجازه داده شود در کلاس درس با معلم غذا بخورد. با کمی دقت می توان به خوبی مدیریت استرس تحصیلی در این مورد را انجام داد.
۲- انتقال می تواند موجب اضطراب تحصیلی شود
رفتن از کلاسی به کلاس دیگر، به ویژه برای دانش آموزان راهنمایی و دبیرستان که ممکن است در هر کلاس همسالان متفاوتی داشته باشند، باعث می شود برخی از دانش آموزان دچار اضطراب شوند.
همچنین موارد کوچکی مانند کیف های قفل دار برای بسیاری از دانش آموزان در مورد اینکه آیا رمز قفل را به خاطر می آورند مشکل ایجاد می کند. تمرین، تمرین، تمرین کلیدی است برای اطمینان از اینکه دانش آموز می تواند قفل را با اطمینان باز کند.
همچنین با پنهان کردن ترکیب (شاید با کد!) در جایی در کوله پشتی یا کیف دانش آموز که مخفی نباشد به او اطمینان خاطر می دهد اگر آن را فراموش کند، راهی برای دسترسی و بازیابی مواد مورد نیاز برای او وجود خواهد داشت.
این مطالب ویکی روان را از دست ندهید:
۳- فشار اجتماعی در استرس تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد
وقتی یک کلاس کوچک است، دانش آموزان برای جلب توجه معلم با یکدیگر رقابت می کنند. آنها همچنین به صورت مشارکتی و رقابتی با همسالان خود در زمان های مختلف سال همکاری می کنند، زیرا دوستی ها محکم می شوند و همچنین منقطع نیز می گردد. اگر دانش آموزان درگیر فعالیت های اجتماعی باشند یا نباشند، اغلب در کلاس مضطرب می شوند.
برخی از دانش آموزان به طور طبیعی بیرون از مدرسه هستند و به راحتی با همسالان خود ارتباط برقرار می کنند، برخی هم با درک مکالمه و زبان بدن، کناره گیری اجتماعی در کودکان را از کمرویی تا ناتوانی واقعی تجربه می کنند.
۴- سازماندهی
اگر دانش آموز مستعد گم کردن وسایل است، منظم کردن کاغذها و کوله پشتی می تواند کاری همراه با استرس زیادی باشد. هنگامی که دانش آموز بدون یافتن مقاله مناسب، همه کاغذها را به هم می ریزد، می توان این عامل را به راحتی مشاهده کرد!
نظم برای بسیاری از دانش آموزانی که برای یادگیری و اجرای استراتژی های سازماندهی شده نیازمند کمک اعضای خانواده یا معلم هستند، همراه با یک احساس ناامیدی قابل توجه می باشد
آموزش دادن نظم به کودکان و نوجوانان، راهی بسیار مناسب برای کاهش استرس تحصیلی است و می تواند منجر به کم شدن استرس در آینده آنها نیز شود.
۵- شرکت در فعالیت های کلاس
بسیاری از دانش آموزان به دلیل ترس مداوم از اینکه آیا سوالی از آنها پرسیده شود که جوابش را نمی دانند، از اضطراب باورنکردنی در مدرسه رنج می برند. حتی زمانی که شرکت در فعالیت کلاسی امتیاز محسوب می شود، برخی از دانش آموزان عمدا تصمیم می گیرند این امتیازها را از دست بدهند و نه با صدای بلند صحبت کنند یا در مقابل سایر دانش آموزان سوالی بپرسند.
وقتی نمره یا سلامتی دانش آموز از ترس مشارکت در فعالیت کلاسی در خطر است، لطفا با معلم در مورد ارتباط با دانش آموز در صورت داوطلب شدن صحبت کنید
برخی از معلمان مایلند سوالی را از قبل تعیین کنند تا دانش آموزان بی میل بتوانند در آن شرکت کنند. به عنوان مثال، اگر معلم از دانش آموز بخواهد تا پاسخ خود را برای سوال شماره ۲ در پایان کلاس به اشتراک بگذارد، دانش آموز باید تمام مدت تمرین کند و پاسخی را برای آن سوال آماده کند. همچنین، او قادر خواهد بود برای سوالات ۳ و بالاتر آرامش داشته باشد، گوش دهد و یاد بگیرد. چنین امکانی را می توان در یک برنامه ۵۰۴ یا IEP نوشت تا اطمینان حاصل شود که ترتیب کار در سالهای آینده ادامه خواهد یافت.
اگر معلم و مربی به خوبی بتواند این روش ها را پیاده سازی کند، قدمی فوق العاده برای کم کردن استرس تحصیلی دانش آموزان برداشته است.
۶- لوازم تحصیلی هم می تواند موجب استرس و اضطراب تحصیلی در بین دانش آموزان شود
برخی از دانش آموزان امتیازاتی را از دست می دهند یا از انجام تکالیفی که دقیقا با مشخصات معلم مطابقت ندارد، خودداری می کنند! به عنوان مثال، اگر یک گزارش باید شامل جداکننده های زبانه دار برای هر بخش باشد و دانش آموزی که تقسیم کننده ها را فراموش کرده است، همچنان باید تشویق شود که گزارش را تحویل دهد و برای کارهایی که انجام داده حداقل نمره جزئی دریافت کند.
معلمان گاهی اوقات از استرس ناشی از این که دانش آموزان رنگ خاصی از مداد یا وسایل دیگری را که باید در کلاس داشته باشند، بی اطلاع هستند.
۷- تغییر در روال
هنگامی که با برنامه معمول مدرسه تطبیق می یابید، رویدادهایی مانند تمرینات آتش نشانی و مراسمات که این روال را مختل می کند می تواند برای اعتماد به نفس دانش آموز و همچنین برنامه آنها اختلال ایجاد کند.
سعی کنید بمنظور مدیریت استرس تحصیلی، تغییرات شناخته شده را از قبل اعلام کنید یا حداقل هر از گاهی تصدیق کنید که ممکن است اتفاقی غیرمنتظره رخ دهد تا در صورت وقوع آن چندان نگران کننده نباشد.
۸- تکلیف یا پروژه ها مهم ترین علت بروز انواع استرس تحصیلی هستند 🙂
همه ما این حالت را تجربه کرده ایم، تکلیف و مشق ها می توانند اضطراب تحصیلی زیادی به بچه ها وارد کنند!
در حالی که تکالیف طبق تعریف باید در خانه انجام شود، دانش آموزانی که برای تکمیل تکالیف خانه تلاش می کنند ممکن است وقتی چیزی ندارند که تحویل دهند خجالت بکشند. شرم و سرخوردگی آنها در کلاسهای درس که تکالیف رد و بدل می شود، تشدید می گردد.
معلمان می توانند با در نظر گرفتن محلی برای قرار دادن تکالیف استرس تحصیلی دانش آموزان را کاهش دهند و به طور آشکار تکالیف را مشاهده نکنند
می توان یادآوری انجام تکالیف تکمیل شده و درخواست از دانش آموزان برای “تحویل تکالیف به جلو” را به این صورت در آخر کلاس تغییر داد : “اگر تکلیف خود را تحویل نداده‌اید، لطفا هنگام خروج آن را در این سبد بگذارید. ”
۹- فعالیت های فوق برنامه
انگیزه بسیاری از دانش آموزان برای حضور در مدرسه به دلیل فعالیت های فوق برنامه از جمله ورزش، موسیقی، هنرها و باشگاه های مختلف است. بسیاری از این فعالیت ها بسیار رقابتی هستند و برای مشارکت در سطح دبیرستان نیاز به سال ها تمرین و تعهد مداوم مربیان و هم تیمی ها دارند. بسیاری از ورزش ها به تمرین مداوم و آماده سازی حتی در خارج از فصل نیاز دارند، بنابراین به ندرت به دانش آموزان اجازه استراحت کامل داده می شود.
هنگامی که مالکوم گلادول در کتاب Outliers می نویسد که برای توسعه مهارت به حدود ۱۰٫۰۰۰ ساعت زمان نیاز است، شایان ذکر است که بسیاری از آن ساعت ها در دوران کودکی و نوجوانی اتفاق می افتد.
این دانش آموزان استرس را نه تنها به این دلیل تجربه می کنند که دائما خود را برای بهترین بودن تحت فشار قرار می دهند بلکه اغلب به دلیل رویدادهای عمومی هستند. ورزشکارانی که بازی مهمی را از دست می دهند ممکن است مسئول باخت این تیم باشند. هنرمندانی که آثار خود را به نمایش می گذارند فورا در معرض انتقاد و تفسیر نادرست قرار دارند.
استرس گاهی اوقات باعث می شود که دانش آموزان با استعداد از فعالیت های مورد علاقه خود کناره گیری کنند یا زمانی که توجه آنها به فعالیت های فوق برنامه معطوف می شود، دچار رنج تحصیلی می شوند.
مشاوره استرس تحصیلی چیست؟
همانطور که از نامش پیداست، مشاوره استرس تحصیلی استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی و گفتار درمانی برای کم کردن میزان استرس و اضطراب تحصیلی در بین دانش آموزان و دانشجویان می باشد. این کار توسط روانشناس متخصص درمان استرس و معمولا به صورت جلسات گروهی و انفرادی انجام می شود.
کار مشاور روانشناس آنلاین خوب این است که با بررسی دقیق انواع استرس تحصیلی، راهکارهایی عملی برای غلبه بر آنها ارائه داده و افراد را به مسیر صحیح بازگرداند. پس اگر احساس می کنید شما یا یکی از اطرافیان دچار این اختلال استرس و نگرانی شده است، بهترین کار استفاده از مشاوره استرس تحصیلی به شکل آنلاین یا حضوری می باشد.
بهترین راه درمان استرس تحصیلی چیست؟
علم روانشناسی روش های زیادی برای مدیریت و کاهش استرس تحصیلی در شرایط مختلف ارائه داده است که هر کدا از آنها ویژگی خاصی داشته و برای رده سنی مشخصی مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به مهم ترین راه های غلبه بر اضطراب تحصیلی از دید روانشناسی می پردازیم:
۱- موضوع را ساده سازی کنید
در بیشتر مواقع، استرس تحصیلی بچه ها هیچ دلیل خاصی ندارد و آنها به خاطر موضوعات ساده ای که در بالا به آنها اشاره کردیم تشویش ذهنی را تجربه می کنند.
پس به عنوان والد یا مربی آنها، برای کم کردن استرس و اضطراب تحصیلی در بین دانش آموزان باید موضوع را شکافته و به صورت منطقی به آن نگاه کنید تا بچه ها هم در جریان حقیقت موضوع قرار بگیرند.
۲- برای درمان استرس تحصیلی فشار تحصیلی را از دوششان بردارید
لطفا توقعات بی مورد از بچه ها یا حتی نوجوانان نداشته باشید. آنها نباید چیزی شوند که شما دوست دارید، آنها چیزی می شوند که به آن علاقه دارند!
نباید از آنها بهترین نمرات و بهترین عملکرد را بخواهید، این فقط کار را خراب تر می کند. اگر می پرسید استرس تحصیلی ناشی از چیست باید به رفتار و درخواستتان از بچه ها نگاهی بیندازید. توقعات بی مورد اطرافیان فشار روانی زیادی به آنها وارد می کند.
۳- از متخصص روانشناس کمک بگیرید
گاهی هر چه می زنیم به در بسته می خوریم، گاهی هر کاری انجام می دهیم به جای کم کردن میزان استرس تحصیلی دانش آموزان، شدت آن بیشتر هم می شود! در این موارد بهترین کار کمک گرفتن از یک متخصص روانشناس استرس است که به تجربه و علم خود موضوع را بررسی کرده و پیشنهادات کاربردی ارائه دهد.
می توانید به صورت آنلاین (صوتی و تصویری) یا به شکل حضوری از خدمات مشاوره روانشناسی استفاده کرده و به راحتی برای کاهش استرس تحصیلی اقدام جدی کنید:
مشاوره روانشناسی استرس و اضطراب
کلام آخر از ویکی روان
مدرسه شامل بسیاری از موقعیت های غیر تحصیلی است که باعث استرس دانش آموزان می شود. هنگامی که والدین و معلمان می فهمند چه عواملی باعث اضطراب تحصیلی بچه ها می شوند و به راه حل های خلاقانه فکر می کنند، می توانند به کاهش استرس تحصیلی کمک کنند.
هدف کلی ما این است که موانع یادگیری را تا آنجا که ممکن است برطرف کنیم تا همه دانش آموزان از یادگیری و رشد هرچه بیشتر بهره مند شوند.
شما دوست گرامی می توانید در بخش مشاوره آنلاین درمان استرس در سایت ویکی روان به بررسی راه های درمان استرس تحصیلی در دانش آموزان و حتی دانش جویان پرداخته و با مشاور مورد نظرتان از سراسر دنیا به صورت صوتی و تصویری جلسه مشاوره غیرحضوری برگزار کنید:
