شاید شما هم در مورد سلامت روان و اهمیت آن چیزهایی شنیده باشید. اینکه تعریف سلامت روان چیست برای همه شفاف نیست، اما اگر بدانید چرا سلامت روان اهمیت دارد و چه تاثیراتی بر زندگی شما دارد حتما به آن علاقه مند می شوید. در این مطلب سایت مشاوره روانشناسی ویکی روان به بررسی دقیق سلامت روان به زبان ساده می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
- تعریف سلامت روان چیست و چرا روانشناسی بر آن تاکید دارد؟
- سلامت روان چیست؟
- چرا سلامت روان برای سلامت کلی مهم است؟
- آیا سلامت روانی شما می تواند در طول زمان تغییر کند؟
- چه چیزی باعث بیماری روانی می شود؟
- شرایط سلامت روان چیست؟
- علائم هشدار اولیه برای از بین رفتن سلامت روان
- توصیه هایی برای زندگی خوب در صورت به خطر افتادن سلامت روان
- شایعات و حقایق درباره سلامت روان
- نتیجه گیری ویکی روان
تعریف سلامت روان چیست و چرا روانشناسی بر آن تاکید دارد؟
با بخش مقاله های روانشناسی در ویکی روان همراه باشید.
سلامت روان به نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد می‌پردازد. در واقع در بیان تعریف سلامت روان از دیدگاه روانشناسان باید گفت:
سلامت روان به وضعیت و پایداری ذهن و روان افراد گفته می شود که تاثیر مستقیم بر دیگر جنبه های زندگی آنها دارد.
مشاوران روانشناس و متخصصان سلامت روان می توانند به افرادی که مبتلا به بیماری افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی، اعتیاد و سایر شرایطی که بر افکار، احساسات و رفتارهایشان تاثیر می گذارد، کمک می کنند تا سلامت روان خود را بازیابی کنند.
سلامت روان بر زندگی روزمره، روابط و سلامت جسمی تاثیر می گذارد. البته از طرفی هم عواملی در زندگی افراد، ارتباطات بین فردی و عوامل فیزیکی می توانند در سلامت روان نقش داشته باشند.
فرد با مراقبت از سلامت روانش می تواند از زندگی لذت ببرد. انجام این کار مستلزم ایجاد تعادل بین فعالیت های زندگی، مسئولیت ها و تلاش برای تاب آوری روانی است. استرس، افسردگی و اضطراب همگی بر سلامت روان تاثیر دارند و برنامه روزانه فرد را مختل می کنند.
اگرچه متخصصان اغلب از واژه سلامت روان استفاده می کنند، اما پزشکان از این موضوع آگاه هستند که بسیاری از اختلالات روانی ریشه فیزیکی دارند.
این مقاله توضیح می دهد که منظور افراد از سلامت روان و بیماری های روانی چیست. همچنین شایع ترین انواع اختلالات روانی از جمله علائم اولیه و نحوه درمان آن ها را شرح می دهیم.
سلامت روان چیست؟
به گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO):
سلامت روان حالتی از آسایش روانی است که افراد را قادر می سازد تا با انواع استرس در زندگی کنار بیایند، توانایی های خود را درک کنند، خوب یاد بگیرند و خوب کار کرده و به جامعه خود کمک کنند.
سازمان بهداشت جهانی می گوید که سلامت روان «فقط وجود نداشتن اختلالات روانی یا ناتوانی نیست.» سلامت روانی فقط به مدیریت شرایط فعال محدود نمی شود، بلکه به مراقبت از سلامت و شادی مداوم هم مربوط است.
همچنین تاکید می کند که حفظ و احیای سلامت روان به صورت فردی و در سطح جامعه بسیار مهم است که یکی از راه های آن استفاده از خدمات روان درمانی است. برای درک بهتر پیشنهاد می کنیم مقاله روان درمانی چیست را در ویکی روان مطالعه کنید.
اتحادیه ملی بیماری های روانی در آمریکا تخمین می زند که تقریبا ۱ نفر از هر ۵ بزرگسال هر سال مشکلات سلامت روان را تجربه می کنند.
این مطالب ویکی روان را از دست ندهید:
چرا سلامت روان برای سلامت کلی مهم است؟
سلامت روانی و جسمی هر دو به یک اندازه مولفه های مهم سلامت کلی هستند.
به عنوان مثال، وجود علائم افسردگی خطر بسیاری از انواع مشکلات سلامت جسمی، به ویژه بیماری طولانی مدت مانند دیابت، بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد. وجود شرایط مزمن هم می تواند خطر ابتلا به بیماری های روانی را افزایش دهد.
آیا سلامت روانی شما می تواند در طول زمان تغییر کند؟
بله، مهم است به یاد داشته باشید که سلامت روانی فرد می تواند در طول زمان و با توجه به عوامل مختلف تغییر کند. این مهم ترین نکته در تعریف سلامت روان است که روانشناسی بر آن تاکید می ورزد.
زمانی که از فرد درخواست هایی فراتر از منابع و توانایی های مقابله ای او شود، سلامت روانی او تحت تاثیر قرار می گیرد. به عنوان مثال، اگر فردی ساعت های طولانی کار کند، از بستگانش مراقبت کرده یا مشکلات اقتصادی را تجربه کند، ممکن است سلامت روانی ضعیفی را تجربه کند.
چه چیزی باعث بیماری روانی می شود؟
هیچ علت واحدی برای بیماری روانی وجود ندارد. مجموعه ای از عوامل می توانند در خطر ابتلا به بیماری های روانی نقش داشته باشند، مانند:
- تجربه های ناخوشایند دوران کودکی، مانند تروما یا سابقه آزار (برای مثال، کودک آزاری، تجاوز جنسی، مشاهده خشونت و غیره)
- تجربیات مربوط به سایر بیماری های در حال پیشرفت (مزمن) پزشکی، مانند سرطان یا دیابت.
- عوامل بیولوژیکی یا عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز.
- استفاده از الکل یا مواد مخدر.
- احساس تنهایی یا انزوا کردن.
و بسیاری موارد دیگر می توانند سلامت روان را به خطر بیندازند. اما بعضی اختلالات مانند بیماری اسکیزوفرنی به دلیل مجموعه عوامل ایجاد شده اند و نیاز به بررسی دقیق تر دارند.
شرایط سلامت روان چیست؟
بیماری های روانی اختلالاتی از خفیف تا شدید هستند که بر تفکر، خلق و خو و یا رفتار فرد تاثیر می گذارند. به گفته موسسه ملی سلامت روان آمریکا، تقریبا یک نفر از هر پنج بزرگسال با یک بیماری روانی زندگی می کنند و عوامل زیادی در شرایط سلامت روان نقش دارند، از جمله:
- عوامل بیولوژیکی مانند ژن ها یا مواد شیمیایی مغز.
- تجربه های زندگی، مانند تروما یا سو استفاده.
- سابقه خانوادگی ابتلا به مشکلات سلامت روان.
برخی از موضوعات سلامت روان عبارتند از:
- اختلال شخصیت ضداجتماعی
- اختلالات اضطرابی (شامل اضطراب تعمیم یافته، اختلالات هراس، اختلال وسواس فکری عملی (OCD)، فوبیاها و اضطراب اجتماعی)
- اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD)
- اختلال دوقطبی
- اختلال شخصیت مرزی (BPD)
- انواع بیماری افسردگی
- اختلالات خوردن (از جمله بی اشتهایی عصبی، اختلال پرخوری و پرخوری عصبی)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- شیزوفرنی
- اختلال افسردگی فصلی (SAD)
- خودآزاری
- خودکشی و رفتار خودکشی
بیماری روانی جدی (SMI) در زندگی و توانایی عملکرد فرد اختلال ایجاد می کند. علی رغم تصورات غلط رایج، داشتن بیماری روانی جدی، یک انتخاب، ضعف یا نقص شخصیت نیست. بیماری نیست که فقط گذرا باشد یا فرد بتواند با اراده خودش از این حالت بیرون بیاید.
مشاوران پیشنهادی ویکی روان:
علائم هشدار اولیه برای از بین رفتن سلامت روان
اگر مطمئن نیستید که شما یا اطرافیانتان با مشکلات روانی زندگی می کنید یا خیر، توجه کنید که تجربه یک یا چند مورد از احساسات یا رفتارهای زیر می تواند یک علامت هشدار دهنده اولیه یک مشکل باشد:
- خوردن یا خوابیدن بیش از حد یا کم.
- دوری از مردم و فعالیت های معمول.
- نداشتن انرژی.
- احساس بی حسی یا اینکه هیچ چیز مهم نیست.
- داشتن دردهای بی دلیل.
- احساس درماندگی یا ناامیدی.
- سیگار کشیدن، استفاده بیش از حد معمول از مواد مخدر و الکل.
- احساس گیجی، فراموشی، عصبانیت، ناراحتی، نگرانی، یا ترس.
- فریاد زدن یا دعوا کردن با خانواده و دوستان.
- تجربه نوسانات خلقی شدید که باعث ایجاد مشکل در روابط می شود.
- داشتن افکار و خاطرات مداوم که نمی توانید از ذهن خود خارج کنید.
- شنیدن صداها یا باور کردن چیزهایی که درست نیستند.
- فکر آسیب رساندن به خود یا دیگران.
- ناتوانی در انجام کارهای روزانه مانند مراقبت از کودکان یا رفتن به محل کار یا مدرسه.
آیا فکر می کنید یکی از اطرافیانتان ممکن است مشکل سلامت روان داشته باشد؟ در این مورد احتمالا صحبت کردن در مورد سلامت روان برایتان دشوار است پس در مورد شایعات و حقایق رایج سلامت روانی و راه های کمک به شروع مکالمه بیشتر مطالعه کنید.
پیشنهاد می کنیم مقاله بیماری روانی چیست را در ویکی روان مطالعه کنید.
توصیه هایی برای زندگی خوب در صورت به خطر افتادن سلامت روان
به خطر افتادن سلامت روان می تواند کار کردن، رفتن به مدرسه، پایبند بودن به یک برنامه منظم، داشتن روابط سالم، معاشرت، حفظ بهداشت و غیره را دشوار کند.
با این حال، با درمان زودهنگام و مداوم که اغلب ترکیبی از دارو و روان درمانی است، می توان این شرایط را مدیریت کرده، بر چالش ها غلبه کرد و زندگی معنادار و سازنده ای داشت.
امروزه، ابزارهای جدید، درمان های مبتنی بر شواهد و سیستم های حمایت اجتماعی وجود دارند که به مردم کمک می کنند احساس بهتری داشته باشند و اهداف خود را دنبال کنند. برخی از این نکات، ابزارها و استراتژی ها عبارتند از:
- به یک برنامه درمانی پایبند باشید. حتی اگر احساس بهتری دارید، بدون راهنمایی پزشک دست از درمان یا مصرف دارو نکشید. در صورت نیاز برای ادامه برنامه درمانی با پزشک صحبت کنید تا با خیال راحت دوز یا دارو را تنظیم کنید.
- پزشک عمومی خود را به مطلع کنید. پزشکان عمومی بخش مهمی از مدیریت طولانی مدت هستند، حتی اگر به روان پزشک هم مراجعه کنید.
- در مورد این بیماری یاد بگیرید. مطالعه به شما کمک میکند تا به برنامه درمانی خود پایبند بمانید. همچنین آموزش به عزیزان شما کمک می کند که حمایت گر و دلسوزتر باشند.
- خود مراقبتی خوب را تمرین کنید. استرس را با فعالیت هایی مانند مدیتیشن یا تایچی کنترل کنید؛ غذاهای سالم بخورید و ورزش کنید؛ و خواب کافی داشته باشید.
- به خانواده و دوستان نزدیک شوید. حفظ روابط با دیگران مهم است. در زمان بحران یا طلسم های سخت، برای حمایت و کمک به آن ها مراجعه کنید.
- توسعه مهارت های مقابله ای. مهارت های مقابله ای سالم می تواند به افراد کمک کند تا راحت تر با استرس مقابله کنند.
- خواب کافی داشته باشید. خواب خوب عملکرد مغز، خلق و خو و سلامت کلی شما را بهبود می بخشد. خواب مداوم با اضطراب، افسردگی و دیگر بیماری های روانی همراه است. بد نیست نگاه به مقاله درمان افسردگی در ویکی روان بیندازید تا متوجه شوید چطور می توان سلامت روان را بازیابی کرد.
شایعات و حقایق درباره سلامت روان
چندین باور و تصور اشتباه رایج در مورد سلامت روان وجود دارد. در ادامه چند مثال ذکر شده است.
شایعه: فردی که بیماری روانی دارد، ضریب هوشی اش پایین است.
واقعیت: بیماری های روانی بر هوش، درآمد یا موقعیت اجتماعی افراد تاثیری ندارند.
شایعه: نوجوانان مشکلات روانی ندارند. آن ها فقط به خاطر نوسان هورمون هایشان، دچار نوسانات خلقی می شوند.
واقعیت: اگرچه درست است که نوجوانان اغلب دچار نوسانات خلقی می شوند، اما این بدان معنا نیست که آن ها نمی توانند مشکلات سلامت روان داشته باشند. نیمی از تمام بیماری های روانی از سن ۱۴ سالگی شروع می شود.
شایعه: افراد مبتلا به بیماری های روانی خطرناک، خشن و غیرقابل پیش بینی هستند.
واقعیت: بسیاری از مردم به سرعت افرادی که دست به خشونت و جرم جمعی می زنند را «بیمار روانی» خطاب می کنند. با این حال، جرایم مرتکب شده توسط افراد مبتلا به اختلالات جدی روانی تنها ۵ درصد از کل جرایم خشونت آمیز را تشکیل می دهد. بعضی ها مبتلا به اعتیاد رفتاری هستند که بعضا برای دیگران خطرناک نیست.
شایعه: داروهای روانپزشکی مضر هستند.
واقعیت: بیماری های روانی مانند دیگر بیماری ها، بیماری های واقعی هستند. این داروها ممکن است برای کمک به عملکرد طبیعی، تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی آنها ضروری باشد. آن ها مضر یا بهانه ای برای اجتناب از پرداختن به مشکلات مردم نیستند.
شایعه: افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، دمدمی مزاج هستند.
واقعیت: چرخه های دوقطبی از هفته ها تا ماه ها طول می کشند و به سرعت خلق و خوی افراد تغییر نمی کند.
شایعه: فردی که بیماری روانی دارد، ضعیف است. چنین بیماری افراد قوی را تحت تاثیر قرار نخواهد داد.
واقعیت: داشتن بیماری روانی فراتر از انتخاب یا اراده است. هر کسی می تواند بیماری روانی داشته باشد.
شایعه: والدین بد باعث می شوند نوجوانان بیماری روانی داشته باشند.
واقعیت: بسیاری از تجربیات و عوامل نامطلوب ممکن است بر سلامت روان و رفاه فرد تاثیر بگذارند. روابط نوجوانان با والدین و خانواده شان تنها یک عامل است. فردی که در خانواده های حمایتی با روابط عاشقانه بزرگ شده و کسانی که توسط مراقبینی که نیاز به حمایت روانی دارند، بزرگ شده اند، می توانند مشکلات سلامت روانی را به طور مساوی تجربه کنند.
شایعه: افراد مبتلا به بیماری روانی نمی توانند در یک شغل خوب دوام داشته و عملکرد خوبی داشته باشند.
واقعیت: افراد دارای بیماری روانی می توانند در یک حرفه، به ویژه در یک محیط کار حمایتی که سلامت روان را حمایت و ارتقا می دهد، عملکرد خوبی داشته باشند.
نتیجه گیری ویکی روان
سلامت روان یک نعمت و دستاوردی بزرگ برای بشر است. اگر احساس می کنید با توجه به سبک زندگی، ورودی های زندگی، تجربیات گذشته و موارد مشابه سلامت روان شما به خطر افتاده است، حتما برای درمان اقدام کنید.
پیش از اقدام باید از تعریف سلامت روان از دیدگاه روانشناسان مطلع باشید که در بالا به آن پرداختیم. اما اگر احساس می کنید سلامت روان شما به خطر افتاده است، حتما موضوع را با مشاور روانشناس درمیان بزارید. شما دوست عزیز می توانید از سراسر ایران و جهان در سایت ویکی روان به بهترین متخصصین در موضوعات مشاوره روانشناسی جلسه آنلاین، تلفنی و متنی رزرو کنید. برای شروع روی دکمه زیر کلیک کنید:
