بررسی دلایل پرخاشگری در افراد

یکی از طبیعی ترین رویدادهای شخصی عصبانیت نیز میباشد. اما عصبانیت در خیلی از مواقع خطرناک بوده و عواقب آن غیر قابل پیش بینی است که برای درمان آن افراد اول باید علت اصلی را پیدا کرده و در مسیر درمان آن گام برداریم. اما با این پست قصد داریم دلایل پرخاشگری در افراد، مضرات آن و درمان های علمی و عملی آن را جدا گانه بیان کنیم کنیم که انشاءاله مورد استفاده قرار گرفته و این احساس خطرناک را به حالت طبیعی خود برگردانده و کنترل نماییم.

بر اساس تحقیقات رال هاسمان در دانشگاه میشیگان ناهنجاری‌ های کالبدشناختی اعصاب، فیزیولوژی اعصاب، غدد درونریز و سایر نابهنجاری‌های فیزیولوژیایی همه در بروز رفتار پرخاشگری نقش دارند.

هر چند که به نظر نمی‌رسد این عوامل بتوانند نقش مستقیمی ‌در رفتار پرخاشگری آدمی ‌داشته باشند. تفاوت‌های زیستی کودکان، در تعامل با محیط‌های اولیه یادگیری‌ های گوناگون آنان (تعامل‌های زیستی – اجتماعی) تفاوت‌های فردی در رفتار اجتماعی آنان را رقم می‌زند.

دلایل پرخاشگری و خشم کدامند؟

با سایت روانشانسی ویکی روان همراه شوید.

در خلال سال‌های نخست زندگی، تعامل‌های زیستی اجتماعی نقش حساسی در تکوین عادت به رفتارهای پرخاشگری دارد.

کودکان پیش از یک سالگی خشم را تجربه می‌کنند و در میان کودکان دوساله پرخاشگری جسمانی رواج دارد. روی همرفته کودکان ۶، ۷ یا ۸ ساله به همان نسبت که والدین‌شان پرخاشگرند پرخاشگری نشان می‌دهند.

تفاوت‌های زیست‌شناختی، هم بر رفتار و یادگیری کودکان تأثیر می‌گذارد و هم بر پاسخدهی هیجانی آدمی‌ در موقعیت‌های پرخاش‌ برانگیز.

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع

آرزو بختیاری

مشاور روانشناس

از 87,500 هزار تومان

لاله دستوری

مشاور روانشناس

از 100,000 هزار تومان

میترا کوراغلی

مشاور روانشناس

از 100,000 هزار تومان

علیرضا مرادی

مشاور حقوقی خانواده

از 75,000 هزار تومان

مریم جاویدی

مشاور روانشناس

از 87,500 هزار تومان

محمد جواد افشاری نژاد

مشاور روانشناس

از 60,000 هزار تومان

مژگان افضلی

دکتری روانشناسی

از 100,000 هزار تومان

کورش مهدیون

مشاور روانشناس

از 150,000 هزار تومان

خشم و پرخاشگری منفعل به‌ سختی قابل تشخیص است، چرا که دلیل آن سرکوب شده و حتی ممکن است متوجه نشوید که عصبانی هستید. مشاوره راه خوبی برای کمک به یافتن دلایل خشم است و در عین حال به شما کمک می‌کند تا با آن مبارزه کنید.

خشم تهاجمی، به مراتب خطرناک‌تر از خشم انفعالیست، زیرا می‌تواند منجر به آسیب‌های فیزیکی به شما و دیگران (و هم‌چنین به اموال) شود. ممکن است از احساسات خود آگاه باشید، اما همیشه نتوانید درک کنید که چه چیزی باعث این خشم تهاجمی شده است.

از دلایل پرخاشگری گاهی اوقات ممکن است علت آن یک بیماری موسوم به اختلال متناوب بروز خشم ناگهانی باشد.

با این حال همه‌ی انواع خشم‌ها، تهاجمی و کنترل نشده نیستند. برخی از علل و بیماری‌های فیزیکی وجود دارند که عامل پرخاشگری در شما می‌شوند و شما حتی ممکن است از آن آگاه نباشید.

چه عوامل زیست‌شناختی در برخی مردم رفتار پرخاشگری را ایجاد می‌کنند؟

چندین عامل کالبدشناختی عصبی در پرخاشگری نقش دارند. در کنار قشر پیشانی مخ، هیپوتالاموس و آمیگدالا نیز مراکز عمده کالبدشناختی متفاوت‌ساز آدمیان در پرخاشگری هستند.

در آدمیان تحریک برقی و آسیب به این مراکز گرایش به رفتار پرخاشگری را افزایش یا کاهش می‌دهد. تفاوت‌های کالبدشناختی ناشی از آسیب و تومور و… در هریک از این مراکز، بر گرایش‌های پرخاشگری اثر می‌گذارد.

با این همه، تغییرات قابل توجه پرخاشگری عملی وابسته به عوامل موقعیتی نیز هست. مثال؛ تحریک برقی جانوران در برابر حریف‌های کوچک و ضعیف موجب پرخاشگری می‌شود حال آنکه همان تحریک در برابر حریف‌های بزرگ، به پرخاشگری نمی‌انجامد.

دوم کسانی که میزان سروتونین مغزشان (همان پیک عصبی بازدارنده پاسخ‌های تکانشی در برابر ناکامی)، کم است بیشتر امکان دارد پرخاشگری نشان دهند.

طبق تحقیقات هرگاه با برنامه دارویی یا خوراکی، میزان سروتونین را در حیوان کاهش دهیم بیشتر پرخاشگری می‌کند. پژوهشگری به نام لینولا (۱۹۸۳) و همکارانش مشاهده کردند در مردهایی که به خاطر رفتار پرخاشگرانه زندانی شده بودند.

میزان سروتونین کمتر از میزان آن در خلافکارانی بود که رفتار تکانشی نداشتند.

کودکانی هم که میزان سروتونین آنان کم باشد بیشتر احتمال دارد رفتار پرخاشگری نشان دهند

سوم اینکه فراوانی تستوسترون در مهبل در خلال دوره جنینی، تغییراتی در فیزیولوژی اعصاب جنین به بار می‌آورد که آمادگی بیشتر برای پرخاشگری را ایجاد می‌کند.

در هر شرایطی فزونی تستوسترون، احتمال رفتار پرخاشگری را بیشتر می‌کند. در سال ۱۹۸۱ محققی به نام رینیش متوجه شد دخترانی که مادرشان در دوره بارداری با هورمون‌های مشابه تستوسترون تحت درمان قرار گرفته بودند پرخاشگرتر از دیگران بودند.

پسران نوجوانی نیز که میزان تستوسترون در آنان زیادتر باشد وقتی برانگیخته شوند پرخاشگرترند

در هر حال این تأثیرات، یکطرفه و یکسویه نیست و بررسی‌های تازه نیز نشان داده که سلطه داشتن بر دیگری یا پرخاشگری کردن با دیگری، میزان تستوسترون را در شخص (مرد یا زن) بیشتر می‌کند.

علائم و دلایل پرخاشگری که می‌تواند غیر قابل کنترل یا تهاجمی شود

• خشم و تحریک پذیری بیش از حد و دائم، دوره‌های جدایی عاطفی
• احساساسات قوی و ناگهانی
• مشکل درسازماندهی یا کنترل افکار
• انگیزه آسیب رساندن به خود و دیگران
• تپش قلب، افزایش فشار در قفسه سینه
• سردرد،فشار درحفره سر و یا سینوس
• افزایش فشار خون
• خستگی مفرط
• احساس سوزن سوزن شدن

چرا ما تهاجمی و خشن می‌شویم؟

ما مطمئن نیستیم که آیا خشم کنترل نشده و پرخاشگری از علائم بیماری‌های خاص هستند و یا نتیجه‌ی آن بیماری‌ها. اما تحقیقات نشان می‌دهد که اختلال یا تغییر در ترکیبات شیمیایی مغز، مانند سرتونین، می‌تواند به طغیان خشونت و رفتار پرخاشگرانه منجر شود.

هم‌چنین متخصصان عصب‌شناسی دریافته‌اند که آسیب به نقاط خاصی از مغز، از جمله قشر جلویی مغز، آمیگدال (محل احساسات، ترس و استرس) و چین سینوسی زاویه‌ای مغز (که شامل عملکردهای شناختی و زبان است) می‌تواند به خشم کنترل نشده منجر شود.

محققان علوم زیستی مدت‌هاست که دریافته‌اند، اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، زوال عقل و بیماری آلزایمر موجب بروز خشم کنترل نشده میشود و از دلایل پرخاشگری هستند

آن‌ها هم‌چنین دریافتند که مسائل مربوط به سلامت فیزیولوژیکی مانند فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی، مشکلات گوارشی نیز می‌تواند سبب رفتار‌های پرخاشگرانه و گاهی اوقات خشونت‌ بار شود.

اما، سوال این‌جاست که آیا بر عکس آن هم صادق است؟ آیا خشم غیرقابل کنترل و پرخاشگری علت برخی از این بیماری‌ها است؟

باور محققان بر این است که بله، بر عکس آن نیز صادق است.

بیماری‌های احتمالی و علل فیزیولوژیک خشم کنترل نشده و دلایل پرخاشگری

آسیب مغزی یکی از دلایل پرخاشگری

خشم کنترل نشده و پرخاشگری یکی از پیامدهای شایع آسیب مغزی است. دکتر جاناتان سیلور، استاد بالینی روانپزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک می‌گوید:

رفتار خشونت آمیز و یا تحریک‌پذیر پس از آسیب مغزی بسیار معمول است. در عین حال ما به طور قطعی می‌دانیم که افسردگی یک عامل خطرناک برای رفتار پرخاشگرانه است، که ریشه‌ی آن آسیب به برخی نقاط مغز است

بنابراین اگر قسمت جلویی مغز آسیب ببیند، نتیجه‌ی آن ممانعت از انجام صحیح وظایف در سطوح دیگر مغز است. یعنی وظایفی که قبل از آسیب مغزی درباره انجام آن‌ها فکر می‌کردید، پس از آسیب مغزی، بدون فکر انجام خواهید داد.

سکته‌ی مغزی

یک تحقیق کره‌ای که در مجله نورولوژی منتشر شده، نشان می‌دهد که در واقع ناتوانی در کنترل خشم و پرخاشگری یکی از نشانه‌های مهم رفتاری در بیمارانیست که دچار سکته مغزی شده‌اند.

متخصصین اعصاب و مغز انسان در مصاحبه‌ایی که با بیمارانی که متحمل سکته مغزی شده‌اند دریافتند که ۳۲٪ از آن‌ها دچار اختلاللات عملکرد‌های محرکی از قبیل اختلالات گفتاری، بی‌اختیاری عاطفی و ضایعات موثر بر قشر پیشانی مغز شدند

آن‌ها اذعان داشتند که رفتار تهاجمی این بیماران زیاد بود، زیرا مغز به دلیل استرس بیش از حد، ناشی از شرایطشان دچار تخریب و زوال می‌شود.

سکته‌ی قلبی یکی دیگر از دلایل پرخاشگری

حملات قلبی و بیماری‌های قلبی با افسردگی و سایر تغییرات عاطفی مرتبط است. بسیاری از مردمی که سال‌ها برای مقابله با برخی احساسات خود می‌جنگند، دچار حمله قلبی می‌شوند.

آن‌ها احساساتی اعم از اضطراب و افسردگی، خشم، سرخوردگی و از دست دادن اعتماد به نفس را تجربه می‌کنند. مراقب باشید، زیرا طغیان خشم در واقع می‌تواند موجب حمله قلبی شود!

محققان منشاء بیماری‌های قلبی و حملات قلبی را به تغییرات در مغز، تغییر مسیر سرتونین و پاسخ التهابی، نسبت داده‌اند

همان‌طور که می‌دانیم همه‌ی اینها به‌طور مستقیم با خشم و پرخاشگری در ارتباط هستند و از دلایل پرخاشگری میباشند.

غده پاراتیروئید

خستگی مفرط مزمن و افسردگی از علائم شایع پاراتیروئید پرکار می‌باشند. کارشناسان بر این باورند افزایش کلسیم در خون می‌تواند علتی برای افسردگی باشد.

دکتر جیمز نورمن در وبلاگ خود دراین باره می‌نویسد که آیا در کنترل خشم مشکل دارید یا دچار افسردگی یا خستگی مزمن هستید؟ بهتر است سطح کلسیم خون خود را بررسی کنید! امروز ما یک مرد ۴۰ ساله از ایالت نیوجرسی را جراحی نمودیم.

اگرچه رابرت تنها ۴۰ سال سن دارد اما سال گذشته نیز یک عمل جراحی قلب باز در برای رفع تصلب شریان سرخ‌رگ‌هایش داشت، زیرا رگ‌های قلب او قبل از موعد مقرر دچار گرفتگی شده بود (با رسوب کلسیم!). گرچه برای خستگی مزمن و افسردگی طی ۱۰ سال گذشته تحت درمان بود، اما در ۲ سال گذشته درمان را رها کرده بود . رابرت بدلیل تومور پاراتیروئیدی و پرکاری آن تومور در حال مرگ تدریجی است.

کمبود ویتامین ب ۱۲ و آهن از دلایل پرخاشگری میباشند

کمبود ویتامین ب ۱۲ می‌تواند به تحریک‌پذیری و رفتار پرخاشگرانه بعلاوه‌ی خستگی، تپش قلب، بی‌خوابی، کبودی و خونریزی آسان و ناراحتی معده منجر شود.

تحقیقات ثابت کرده است که کمبود ویتامین ۱۲B باعث از بین رفتن پوشش چربی اطراف نخاع و اعصاب می‌شود. این تغییر در عملکرد مغز به دلیل اختلال در انتقال دهنده‌های عصبی دوپامین است

که نتیجه‌ی آن اختلال حاد رفتاری است. علاوه بر آن اگر مقدار آهن در خون بالا باشد، می‌تواند علائم را تشدید کند. هم‌چنین کمبود ترکیبات ویتامین‌های B مانند نیاسین و تیامین هم می‌تواند این نتایج را به بار آورد.

ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که کمبود آهن از دلایل پرخاشگری است و به رفتارهای بسیار پرخاشگرانه منجر می‌شود. آهن در مسیر دوپامین متمرکز است و کمبود آن انتقال دوپامین را کاهش می‌دهد و باعث اختلالات رفتاری می‌شود.

مسمومیت ناشی از سرب

کودکان بیشتر مستعد مسمومیت از طریق رنگ سرب موجود دراسباب بازی‌هایشان هستند و البته نسبت به بزرگسالان حساس‌ترند، زیرا روده آن‌ها بسیار سریعتر سرب را جذب می‌کند.

هم‌چنین،سیستم عصبی در حال رشد کودک نسبت به سیستم عصبی یک فرد بالغ در برابر عوامل سمی آسیب‌پذیرتر است .برخی مطالعات، ارتباط بین مسمومیت سرب و پرخاشگری در کودکان را تائید کرده‌اند.

حساسیت‌های غذایی

تحقیقات نشان می‌دهد که ۷۰٪ از کودکانی که مشکلات رفتاری دارند، به غذاهای خاص، به‌ویژه رنگ‌های مصنوعی و مواد نگهدارنده حساسیت دارندو این از دلایل پرخاشگری آنها میباشد.

داروها

برخی دار‌وها نیز می‌توانند از دلایل عصبانیت بدون تحریک و علت باشند! موسسه‌ی ملی سوء‌مصرف مواد مخدر ایالات متحده، گزارش می‌دهد که استروئیدهای آنابولیک مانند تستوسترون، چنانچه در مقادیر فراوان مصرف ‌شوند، باعث افزایش تحریک‌ پذیری و پرخاشگری می‌شوند.

هم‌چنین مواردی وجود دارند که در آن برخی داروها و مواد مخدر موجود در آنها باعث نوسانات خلقی و پرخاشگری در کودکان شده‌، اما این تنها در کمتر از ۱۰٪ موارد در کودکان گزارش شده است.

داروهای ضد افسردگی گاهی اوقات می‌توانند باعث خشم کنترل نشده در بزرگسالان شود.

دکتر چارلز ریزون، روانپزشک دانشکده پزشکی دانشگاه اموری معتقد است یکی از مسائل ناراحت کننده در پزشکی این است که نمی‌توان گفت که آیا هر نوع دارویی که تجویز می‌شود، بیش‌تر به بیمار صدمه می‌زند یا برایش موثر است.

این مسئله به‌ خصوص درباره‌ی مسن‌ترها صدق می‌کند، زیرا اغلب از داروهای مختلفی استفاده می‌کنند که همه آن‌ها دارای عوارض جانبی مربوط به خود هستند و معمولا می‌توانند با یکدیگر تداخل دارویی داشته باشند.

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع

سید محمد ستارزاده

مشاور روانشناس

از 100,000 هزار تومان

شیدا خوشه مهری

دکتری روانشناسی

از 112,500 هزار تومان

محمود مردانی

مشاور تغذیه

از 300,000 هزار تومان

شیلا توکلی

مشاور روانشناس

از 200,000 هزار تومان

مریم سادات موسی کاظمی

مشاور روانشناس

از 200,000 هزار تومان

پردیس میرمعینی

دکتری روانشناسی

از 225,000 هزار تومان

پوریا رضائی

مشاور روانشناس

از 100,000 هزار تومان

فاطمه ابراهیم

مشاور روانشناس

از 87,500 هزار تومان

راهکار های کنترل خشم و مقابله با دلایل پرخاشگری

پیشنهاد محققان در درجه اول این است که سطح استرس خود را کاهش دهید. اما چگونه؟ با پیاده‌روی، دویدن، شنا، یوگا، تمرینات تایچی یا مدیتیشن یا هرگونه فعالیت ورزشی و تمدد اعصاب. تمرینات تنفسی برای کاهش استرس شما مفیدند.

ایزابل کلارک، روانشناس بالینی و متخصص در کنترل پرخاشگری و خشم می‌گوید: شما به‌طور خودکار زمانی‌ که احساس خشم می‌کنید، بیش‌تر تنفس می‌کنید و بیش‌تر نفس کشیدن خود، ترفندی مناسب برای کنترل خشم است.

او توصیه می‌کند، در هنگام تنفس و استراحت، طولانی‌تر و عمیق‌تر نفس بکشید.

نکاتی برای کنترل خشم و آگاهی از دلایل پرخاشگری

• برای کاهش تنش، خلاق باشید.نوشتن، رقص، موسیقی و نقاشی همه برای ازبین بردن استرس عالی هستند.
• خواب کافی داشته باشید.
• در مورد احساسات خود با یک دوست صحبت کنید.
• در جهت رهایی ازافکاری که شما راعصبانی می‌کنند، تلاش کنید.
• اجتناب از مصرف الکل و مواد روان‌گردان.آن‌هامشکل خشم شما را  وخیم‌تر می‌کنند.

و البته مهم‌ترین نکته، اگر نمی‌توانید خشمتان را کنترل کنید، از یک متخصص حرفه‌ایی کمک بگیرید.

میتوانید در بخش مشاوره روانشناسی آنلاین ویکی روان موضوع خود را مطرح کنید.

مارک تواین گفت: “خشم اسیدی است که به رگ‌ها آسیب فراوانی می‌زند و هرچیزی که در آن ریخته شود، ذخیره می‌شود.” او کاملا درست گفته است!