نقش دعا در بهداشت روان حقیقت دارد یا نه؟
در آیات قرآن مجید و روایات اسلام اهمیت زیادی به مسأله دعا داده شده است و دعا را وسیلهٔ مؤثر برای خودسازی و پیوند و نزدیکی میان انسان و خدا دانسته اند و وسیله ای برای شناخت پروردگار و صفات و جمال و جلال او و از طرفی دیگر دعا را وسیله ای میدانند برای توبه از گناه و پاکسازی روح و عاملی برای انجام نیکی ها و سببی برای جهاد و کوششی بیشتر تا آخرین حد توان، از پیامبر (ص) روایت می کنند: “دعا اسلحه مومن، ستون دین و نور آسمانها و زمین است”. در حدیثی دیگر از امیرالمومنان علی علیه السلام می خوانیم: “دعاکردن کلید پیروزی و مفتاح رستگاری است و بهترین دعا دعایی است که از سینه پاک و قلب پرهیزکار برخیزد.” در ادامه به بررسی نقش دعا در بهداشت روان از دید روانشناسی میپردازیم.
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
در حدیثی از م صادق (ع ) “دعا نافذتر از نوک نیزه است”
نقش دعا در بهداشت روان
گذشته از همه اینها اصولا در زندگی انسان حوادثی رخ میدهد که از نظر اسباب ظاهری او را در یاس و نا امیدی فرو میبرد.
دعا، می تواند دریچه ای به سوی امید پیروزی و وسیله مؤثری برای مبارزه با نومیدی باشد به همین دلیل نقش دعا در بهداشت روان به هنگام حوادث سخت و طاقت فرسا به انسان قدرت و نیرو و امیدواری و آرامش می بخشد و از نظر روانی اثر غیرقابل انکاری دارد.
انسان در دعا، با خدای خود به مناجات می پردازد و از مشکلاتی که او را در زندگى ناراحت و مضطرب ساخته است، به درگاهش پناه می برد و با بازگو کردن رنج و اندوه از خدا می خواهد که در حل مشکلات و برآوردن نیازها به او کمک کند.
اهمیت نقش دعا در بهداشت روان
نیایش نه تنها در فرق اسلامی بلکه در خود قرآن هم هست و نه تنها مسلمان ها، بلکه یهودی ها و مسیحی ها دعا می کنند و حتی کمونیست ها و ماتریالیست ها هم اهل دعایند، زیرا آشکار کردن مشکلات و مسائل وبیان آنها برای اشخاصی دیگر موجب آرامشی روانی انسان خواهد شد.
پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: ای مردم شما چون بیماران و خداوند چون طبیب است و طبیب مطابق میل بیمار درمان نمی نماید، بلکه آنچنان که شایسته است به او امر و نهی می کند.
طبیب چون هنگامی که دید بیماری دست به دامان دعا و توسل شده است می تواند خرسند باشد.
چون آرامشی را که نیایش به ارمغان می آورد کمک شایانی در مداوای وی به شمار می آید و در فعالیتهای مغزی انسان یک نوع شگفتی و انبساط باطنی و گاه قهرمانی و دلاوری مشاهده میشود و هرچه نیایش مداوم و پرشور و با حرارت باشد تأثیرش بهتر اشکار می شود.
نقش دعا در بهداشت روان و نیایش گاهی تأثیرات شگفت آوری دارد. بیمارانی بوده اند که تقریبا به طور آنی از دردهایی چون سرطان، سل ریوی و استخوانی و…، شفا یافته اند.
این معجزه با چنان سرعتی سلامت را به بیمار بازگردانیده که حتی امروزه جراحان و فیزیولوژیستها در طول تجربیات خود مشاهده نکرده اند.
الکسیس کارل فیزیولوژیست و جراح دانشمند بزرگ فرانسوی و گیرنده جایزه نوبل و مظهر بینش علمی – در علوم طبیعی قرن ۲۰ در یکی از کتاب های خود دعا را از نظر آثار فیزیولوژی و پسیکولوژی (جسمیو روانی) مطالعه نموده و آن را عمیق ترین و ظریف ترین نیازهای فطری انسان معرفی میکند و نیایش را پرواز روح به سوی خدا یا پرستش عاشقانه نسبت به آن مبدائی که معجزه حیات از او سرزده می نامد.
یافته عای علمی درباره نقش دعا در آرامش و قوت قلب
وی بر اساس مطالعات و تجربیات مستقیمی که روی بیمارانش از گروه ها و تیپ های مختلف داشته تا جایی می رسد که این حکم را به عنوان حکم علمی ( نه به عنوان تبلیغ دینی) صادر می کند که:
نیایش همچون دم زدن و خوردن و آشامیدن، از نیاز های ژرفی است که از عمق سرشت و فطرت طبیعی انسان سر می زند و نیایش پاسخ به کمبود هایی است که در عمق فطرت آدمی است.
امروزہ اکثر پزشکان بر این باورند که با داشتن اعتقاد به خداوند با خواندن دعا و نیایش می توان مغز را فعال کرد و عوارض آن را کاهش داد و از افزایش فشار خون جلوگیری و نازایی را درمان نمود.
دکتر هوبوت نبسون استاد دانشکده پزشکی هاروارد در ایالت بوستون آمریکا اظهار می دارد:
هیچ شکافی بین علم و معنویت در درمان انسانها وجود ندارد و تکرار دعا موجب میشود که میزان تنفس و فعالیتهای موجی مغز کاهش یابد و گاه دعا و نیایش در نزد بیماران چنان قدرت درمانی دارد که نیاز به عمل جراحی یا درمان پرهزینه دارویی را از بین میبرد. داشتن حسن اطمینان به قبولی دعا و طاعات و حالات روحی دعا کننده و زمان و مکان در اجابت دعا میتواند نقش داشته باشد.
نقش دعا در بهداشت روان به عنوان یک عامل تربیتی بر روی اخلاق و رفتار و عادات و ماهیت و روح تأثیر میگذارد و یک انقلاب درونی در درون فرد به وجود می آورد و او را متوجه نقاط ضعف خود می سازد و در عالیترین شکل خود به صورت پرستش ظاهر میشود که حقیقتاً زیباترین تجلی سرمایه فطری درون آدمی است که از عمق روح انسان سرچشمه میگیرد.
دعا، به معنی خواستن است و از نظر مذهبی هر نیایش و خواسته ای پاسخی دارد (و قال ربکم ادعونی استجب لکم) پروردگار شما گفت: مرا بخوانید تا دعای شما را اجابت کنم
این عمل همچون دارو میتواند روی بیماری ها مؤثر باشد در این رابطه یکی از محققین بیمارستان تگزاسی در زمینهٔ اثر شفابخشی دعا در بیماران خود در مقاله ای تحت عنوان «دارویی تحت عنوان دعا» می نویسد: اگر به اعتبار این دارو «دعا»، معترف باشیم باید در نسخه های پزشکی خود بنویسیم سه بار در روز دعا کنید و برای ادعای خود به تحقیقات سال ۱۹۸۸ بخش عروقی بیمارستان سانفرانسیسکو و تحقیقات سال ۱۹۸۰ همان مرکز در مورد تأثیرات دعا و نیایش در بهبود بیماران استناد میکند.