مهم ترین تاثیر اعتیاد بر کودکان چیست؟
تاثیر اعتیاد بر کودکان و اطرافین افراد معتاد می تواند آینده آنها را تحت تاثیر مستقیم قرار دهد به همین دلیل در جلسات مشاوره روانشناسی کودکان، متخصصین تاکید زیادی بر تاثیر اعتیاد بر روی کودکان می کنند. در ادامه این مقاله ویکی روان به بررسی دقیق تر تاثیر اعتیاد والدین بر کودکان از دید روانشناسی کودک می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
تاثیر اعتیاد بر کودکان چیست؟
با وبلاگ روانشناسی و روانپزشکی در ویکی روان همراه باشید.
همانطور که در مقاله تعریف اعتیاد در روانشناسی گفتیم، اعتیاد فقط برای سلامتی شما مضر نیست، بلکه به افراد اطراف شما مخصوصا فرزندتان به شدت آسیب می رساند.
طبق یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۶ که توسط محققان دانشکده پزشکی هاروارد انجام شد، از هر ۵ کودک در ایالات متحده یکی با پدر یا مادر معتاد زندگی می کند! این یک آمار نگران کننده است، تصور کنید واقعا زندگی با یک معتاد چقدر می تواند بر سلامت روانی و جسمی کودک تأثیر بگذارد.
در ایران هم آمار زندگی بچه ها با والدین معتاد، هر نوع اعتیادی، کم نیست.
این مطالعه گزارش می دهد که کودکان والدین معتاد، چهار برابر بیشتر مورد بی توجهی قرار می گیرند و سه برابر بیشتر از دیگران مورد آزار جنسی کودکان، جسمی یا عاطفی قرار می گیرند. همچنین از نظر آماری این کودکان در بزرگسالی با بیماری ها، مشکلات رفتاری بیشتر و با مشکلات اعتیاد روبرو می شوند.
آیا اعتیاد والدین نوعی کودک آزاری است؟
قانون پیشگیری و درمان سو استفاده از کودک، کودک آزاری را چنین تعریف می کند:
هرگونه اقدام اخیر یا عدم اقدام از جانب والدین یا مراقب وی، که منجر به مرگ، آسیب جدی جسمی یا روحی، سو استفاده جنسی یا استثمار یا اقدام یا عدم اقدامی که منجر به آسیب جدی می‌شود را شامل می شود
اگر شما پدر و مادری هستید که از اعتیاد رنج می برید، از طرق مختلف ممکن است به گونه ای رفتار کنید که به عنوان سو استفاده از کودک تعریف می شود.
تاثیر عاطفی اعتیاد بر کودکان چقدر است؟
برای کودکان نسبت به بزرگسالان بسیار مهم است که توجه بیشتری دریافت کنند. رشد کودک به عشق و علاقه والدین یا سرپرست وی بستگی دارد تا اعتماد به نفس و عزت نفس او را تقویت کند و به رشد عاطفی او کمک کند.
همانطور که در مقاله اثرات اعتیاد بر خانواده و جامعه در سایت ویکی روان گفتیم، معتادان به اطرافیان خود به سختی عشق خود را نشان می دهند، زیرا آنها گرفتار ماده ای هستند که به آن اعتیاد دارند.
در حالی که این امر به عنوان خودشیفتگی و مشکل تعامل با سایر بزرگسالان عنوان می شود، معتادان تمایل دارند کاملاً از فرزندان خود کناره بگیرند.
این کناره گیری محبت و غیرقابل اعتماد بودن واکنش ها و رفتارهای والدین معتاد باعث می شود کودکان همیشه احتیاط کنند و احساس ناامنی کنند.
والدینی که با اعتیاد به الکل یا مواد مخدر دست و پنجه نرم می کنند، ممکن است به این طریق از کودکان سو استفاده کنند:
۱- بی توجهی نشان دهنده تاثیر اعتیاد والدین بر کودکان است
تنها گذاشتن کودک در خانه برای مدت طولانی در حالی که والدینشان مست هستند و به نوشیدنی های الکلی معتادند و فراموش می کنند که وعده های غذایی، وسایل مدرسه یا لباس آنها را تهیه کنند.
۲-رفتار خشونت آمیز
لزوما نباید خشونت فیزیکی باشد. کودکان نیز می توانند به دلیل آزار کلامی به شدت آسیب ببینند.
۳- بچه ها مجبور می شوند که والدین خود را “پوشش” دهند
بعضی اوقات کودکان مجبور می شوند به مأموران بخاطر کار کردنشان، یا معلمان و اعضای خانواده در مورد عادتهایشان دروغ بگویند.
این مطالب ویکی روان را از دست ندهید:
۴- سواستفاده جنسی یا رفتاری که باعث می شود کودک احساس ناراحتی کند
افراد در حالت مستی هوشیار نیستند. این امر می تواند منجر به گفتن یا انجام کارهایی توسط والدین شود که نامناسب هستند و باعث می شوند فرزندانشان احساس امنیت نکنند.
تاثیرات بلند مدت و کوتاه مدت اعتیاد والدین بر کودکان
در کوتاه مدت تاثیر اعتیاد بر کودکان احتمالاً در یکی از دو دسته زیر قرار می گیرد:
۱- باور بیش از حد
جایی که کودک سعی می کند از هر لحاظ کامل باشد تا قایق را تکان ندهد و خانواده را سرپا نگه دارد.
۲- رفتار بد
جایی که کودک تشخیص می دهد که هیچ خطر واقعی در رفتار بد وجود ندارد چون آنها فاقد الگوی والد هستند و بنابراین هر کاری که می خواهند را انجام می دهند و هیچ ترسی از عکس‌العمل ندارند.
در هر دو مورد، این کودکان به سختی می توانند در مورد احساسات خود صحبت کنند و به بزرگسالان و همسالان خود نزدیک شوند. مواجهه با ماهیت بسیار پراسترس زندگی خانوادگی آنها، بدون اینکه کسی بتواند صحبت کند می‌تواند منجر به مشکلات بیشتری از جمله:
- ناتوانی در پردازش یا کنار آمدن با احساسات
- مشکلات در مدرسه
- بروز افسردگی در بچه ها
- عزت‌نفس پایین
- و اختلالات رفتاری و اجتماعی
شود.
در دراز مدت، بزرگسالانی که در کنار والدین معتاد بزرگ شده اند به مراتب بیشتر علائم اضطراب، افسردگی و انواع اعتیادهای رفتاری را از خود نشان می دهند، در جلوگیری از بروز احساسات مشکل دارند و رفتارهای ریسک پذیری را انجام می دهند. فرزندان والدین معتاد خطر اعتیاد نیز دارند.
چرا کودکان مانند والدین معتاد خود نیز معتاد می شوند؟
مطالعات و مشاهدات در جلسات مشاوره روانشناسی اعتیاد نشان داده اند که فرزندان والدین معتاد ۸ برابر بیشتر در طول زندگی خود دچار اعتیاد می شوند و به صورت پیوسته نشانه های بازگشت اعتیاد را از خود بروز می دهند.
این آمار تکان دهنده بخشی از طبیعت دوره ای اعتیاد است که دوباره به خانواده ها و گروه های اجتماعی منتقل می شود و از نسلی به نسل دیگر ادامه می یابد، چ.م:
۱- آنها این رفتار را آموخته اند
بزرگ شدن با یک معتاد به معنای این است که کودکان یاد می گیرند رفتار فرد معتاد را تقلید کنند، این از بدترین مشکلات اعتیاد در خانواده است.
افراد مبتلا به اعتیاد در دستکاری، جذابیت و دروغ گفتن به اطرافیان برای دستیابی به خواسته هایشان مهارت فوق العاده پیدا می کنند و فرزندانشان ناخودآگاه این صفات را یاد می گیرند
کودکان معتاد از نظر رفتاری مستعد رفتار اعتیاد آور هستند و این تاثیر اعتیاد بر کودکان را به خوبی نشان می دهد.
۲- قرار گرفتن در معرض انواع بیماری
اگر در خانه همیشه مواد مخدر یا الکل وجود دارد و بچه ها مرتبا والدین و دوستانشان را در حال استفاده می بینند، این رفتارها برای کودک تبدیل به یک فرهنگ عادی می شود. با بزرگ تر شدن کودک، او کم تر مخالف چیزهایی است که همیشه می بینند و اطرافش وجود دارند.
ارتباط محیط نامناسب و تاثیر اعتیاد بر کودکان حتی می تواند موجب بروز انواع دیگر اعتیاد مانند اعتیاد جنسی یا حتی اعتیاد به کار کردن شود
در واقع اعتیاد تنها به مصرف مواد مخدر یا نوشیدنی های الکلی محدود نمی شود و می تواند در رفتار بچه ها هم تاثیر داشته باشد.
۳- خود درمانی
برای بزرگسالانی که از دوران کودکی با والدین معتاد، دچار تروما شده اند، مواد به عنوان نوعی خود درمانی برای بی حس کردن احساسات عاطفی یا احساس خوب هستند.
۴- استعداد ژنتیکی
هم چنین این یک واقعیت علمی است که افراد خاصی استعداد ژنتیکی برای اعتیاد دارند و کودکان کسانی که این ژن ها را دارند به مراتب بیشتر همان ژن ها را دارند.
نتیجه گیری در مورد تاثیر اعتیاد بر کودکان
بچه ها در بازه های زمانی مختلف تاثیر پذیری مشخصی از محیط اطراف و به خصوص والدین دارند، به همین خاطر تاثیر اعتیاد والدین بر کودکان بدون شک یکی از دغدغه های همیشگی مشاورین کودک و نوجوان در سراسر دنیا است.
چون فرد معتاد علاوه بر زندگی شخصی، با اعتیاد زندگی اطرافیان را هم دستخوش تغییرات منفی می کند.
