علت تصمیم گیری های بد ما چیست؟
شما در طول هر روز برای آینده خود چند بار تصمیم گیری میکنید؟ صدبار؟ یا شاید هزار بار؟ روانشناسی معتتقد است که این تعداد به هزاران تصمیم در روز خواهد رسید. همچنین برخی از این تصمیمات عکس العمل هایی در آینده ما ایجاد میکند (تصمیماتی مانند تحصیل در دانشگاه، ازدواج و داشتن فرزند) و برخی دیگر، تصمیماتی نسبتا جزیی میباشند (مانند انتخاب غذای هر وعده). در ادامه به بررسی علت تصمیم گیری های بد میپردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
علت تصمیم گیری های بد چیست؟
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
نتایج برخی از این تصمیمات بسیار خوب به نظر میرسند (مانند انتخاب رشته تحصیلی با درآمد بالا) در حالی که نتایج برخی از آنها خیلی رضایت بخش نیستند (مانند تصمیم به خوردن غذایی ناسالم).
پس اگر به گذشته خود و تصمیمات اشتباهی که گرفته اید بیندیشید، ممکن است به این فکر کنید که چرا این تصمیمات را گرفته و اکنون از گرفتن چنین تصمیماتی، پشیمان شده اید.
برای مثال چرا با فردی ازدواج کرده اید که با شما سازگاری ندارد، یا به چه علت خودرویی نامناسب برای خانواده خود خریده اید.
در صورت پیدا نکردن دلیل این تصمیم گیری ها، ممکن است در آینده نیز از این قبیل تصمیمات بگیرید.
چرا بد تصمیم گیری میکنیم؟
در صورتی که دلایل این تصمیمات را بررسی کنید، خواهید فهمید که وجود برخی عوامل باعث گرفتن این نوع تصمیمات بد میشود.
اگر این عوامل را بشناسید، ممکن است بتوانید در آینده تصمیمات بهتری بگیرید.
میانبر های ذهنی یک علت تصمیم گیری های بد ماست
اگر در تصمیمات خود، تمامی نتایج ممکن را در نظر بگیریم، ممکن است تصمیمات ما زمان زیادی صرف کنند.
مغز انسان، برای سریع تر شدن این تصمیم گیری ها از میانبر هایی به نام فرایند های کاوشی استفاده میکند.
این کار به شما کمک خواهد کرد که بی درنگ و در اکثر اوقات ، با دقت بالا تصمیم گیری کنید.
اما گاهی اوقات این کار باعث تصمیم گیری های اشتباه توسط فرد میشود.
نمونه ای از این میانبر ها، به عنوان خطای لنگر انداختن (anchoring bias) شناخته میشود.
در بسیاری از مواقع، افراد بر اساس یک موضوع پایه شروع به تفکر کرده و سپس به یک نتیجه میرسند
برای مثال فردی که میخواهد خانه ای خریداری کند، در صورنی که از قیمت خانه های اطراف آگاه باشد، قادر خواهد بود این قیمت ها را به عنوان ملاکی برای قیمت گذاری خانه انتخاب کند.
در آزمایشی که درباره علت تصمیم گیری های بد توسط آموس ترسکی و دنیل کانمان انجام گرفت، از داوطلبان خواسته شد که چرخ شانسی که بر روی آن اعداد ۰ تا ۱۰۰ نوشته شده است را بچرخانند.
سپس از این افراد سوال میشد که چند کشور در قاره آفریقا عضو سازمان ملل متحدند.
افرادی که بر روی چرخ شانس اعداد بالایی کسب کرده بودند، تعداد بالایی از کشور ها را حدس زدند و کسانی که عدد کوچکتری به دست آورده بودند، اعدادی بسیار کم را انتخاب میکردند.
چگونه میتوان این عوامل منفی در علت تصمیم گیری های بد را کم کرد؟
متخصصان معتقدند که شناخت این عوامل میتواند در کم کردن آنها کمک کند.
در زمینه Anchoring bias، دانستن تعدادی از این عوامل میتواند بسیار کمک کننده باشد.
برای مثال در هنگام خرید خودرو، بهتر است که فرد بجای توجه به قیمت خودرو های مشابه، به معقول بودن این قیمت توجه کند.
علاوه بر این، در صورت دانستن حدود قیمت خودرو ها، میتواند به درستی تصمیم گیری نماید.
مقایسه های نادرست اصلی ترین علت تصمیم گیری های بد هستند
مقایسه، یکی از ابزار تصمیم گیری است.
در صورتی که شما قیمت حدودی کالای مورد نظر خود را بدانید، میتوانید با مقایسه قیمت های مختلف، ارزان ترین قیمت را انتخاب کنید.
با این وجود، در صورت مقایسه دو مورد با ویژگی های متفاوت، فرد نخواهد توانست به درستی تصمیم گیری نماید.
برای مثال اگر شما برای خرید یک کالای ۷۵ دلاری، با ۱۵ دقیقه رانندگی بیشتر، بتوانید ۲۵ دلار کمتر بپردازید، این کار را انجام خواهید داد.
اما در صورتی که برای خرید کالایی ۱۰ هزار دلاری این تخفیف را بگیرید، طی یک مسیر طولانی برای این مقدار تخفیف برای شما معقولانه نخواهد بود، حتی با وجود اینکه مقدار تخفیف در هر دو مورد یکسان است.
اما به چه علت افراد تمایل دارند که تخفیف های بیشتر را بر روی کالا های گرانتر دریافت کنند؟
در چنین مواقعی، به علت مقایسه مبلغ تخفیف با مبلغ پرداختی، ذهن فرد دچار مقایسه ای نادرست خواهد شد و ۲۵ هزار تومان در مقایسه با ۷۵ هزار تومان بیشتر به نظر خواهد رسید.
در هنگام گرفتن چنین تصمیماتی، افراد معمولا بدون توجه به دیگر انتخاب ها، مقایسه هایی نامعقول انجام خواهند داد.
در هنگام این تصمیم گیری ها، تکیه به منطق و بررسی تمامی انتخاب ها میتواند بهتر از تصمیمی سریع و گاها اشتباه باشد.
خوش بینی بیش از حد
اکثر افراد از بدو تولد دارای خوش بینی به محیط اطراف هستند که این خوش بینی، در برخی از تصمیم گیری ها مشکل ایجاد خواهد کرد.
در آزمایشی بمنظور کشف علت تصمیم گیری های بد که توسط تالی شاروت انجام گرفت، از داوطلبان، در مورد احتمال کلی وقوع یک رویداد ناگوار پرسیده شد.
پس از اینکه داوطلبان به این سوال پاسخ دادند، شاروت احتمال واقعی بوجود آمدن این اتفاقات را به آنها نشان داد. این احتمال بسیار بیشتر از چیزی بود که داوطلبان تصور میکردند.
علاوه بر این، با وجود اینکه این افراد از مقدار واقعی این احتمال آگاه شدند، اطلاعات جدید را نادیده گرفتند.
برای مثال فردی که احتمال گرفتاری افراد به اعتیاد را ۵ درصد پیش بینی کرده بود، پس از فهمیدن اینکه احتمال واقعی آن ۲۵ درصد است، ترجیح داد که این مقدار را نادیده گرفته و بر حدس خود تکیه کند.
قسمتی از این خوش بینی بیش از حد، بعلت تمایل افراد به این است که فکر کنند که اتفاقات بد، تنها برای دیگران پیش خواهند آمد و خود به این اتفاقات دچار نخواهند شد.
برای مثال در صورتی که از خبری ناگوار برای فردی آگاه شویم، بدنبال کارهای فرد که عامل این اتفاق است خواهیم بود.
این تمایل به مقصر دانستن دیگران برای اتفاقات پیش آمده، بعلت این است که میخواهیم مدعی شویم که این اتفاق برای ما پیش نخواهد آمد.
شاروت این مشکل را به عنوان خطای خوش بینی معرفی کرده است
در این خطا، افراد احتمال پیش آمدن اتفاقات خوب را بیش از حد واقعی و احتمال پیش آمدن اتفاقات ناگوار را کمتر از مقدار واقعی آنها میدانند.
او معتقد است، این خوش بینی به علت اعتماد به نفس بالای افراد نسبت به خود میباشد.
اما این خوش بینی به چه صورت روی تصمیم های ما اثر خواهد داشت؟
از آنجایی که افراد به توانایی های خود بسیار خوش بین هستند، باور خواهند داشت که تصمیمات اتخاذ شده توسط آنها، بهترین تصمیمات ممکن اند.
برای مثال با وجود تذکرات داده شده درباره خطرات کشیدن سیگار و یا پرخوری، فرد تمایل به باور به این دارد که کمتر از دیگران در معرض این خطر خواهد بود.
مطلب جالبی بود
اما ای کاش منبع رو هم ذکر می کردید
متن ذیل چکیده ای از کتاب تفکر سریع و کند ، دنیل کانمن بود