بیماریروانشناسی کودک و نوزادوسواس

وسواس در کودکان چیست؟ (علائم+راه درمان قطعی)

وسواس در کودکان (child Obsession) یکی از مواردی است که کمتر والدی به آن توجه می کند چون آنها بیمار وسواس را تنها به نظافت ربط می دهند. یکی از موضوعات همیشگی جلسات مشاوره کودک آنلاین و حضوری مربوط به وسواس در کودکان است که به مشاوره روانشناسی درمان وسواس هم مربوط می شود. والدین زیادی از ما سوال می پرسند که راه تشخیص وسواس در کودکان چیست و پیشنهاد روانشناسی برای درمان بیماری وسواس در کودکان چه چیزهایی می باشد؟ در این مقاله سایت ویکی روان، قصد بررسی تمام جنبه های بیماری وسواس بچه ها از دید علم روانشناسی را داریم.

منظور از وسواس در کودکان چیست؟

مشاور-روانشناس-کودک

با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.

در گذشته تصور می ‌شد که بیماری وسواس (Obsession) فقط در بزرگسالان دیده می ‌شود و بروز آن در کودکان بسیار نادر است.

امروزه این باور تغییر کرده زیرا بر طبق گزارش انجمن روان‌پزشکان آمریکا تقریباً از هر ۲۰۰ کودک و یا نوجوان، یک نفر دچار بیماری وسواس فکرى عملى است

این میزان در میان نوجوانان هم بسیار زیاد است و اغلب بزرگسالانی که به بیماری وسواس مبتلا هستند، زمان آغاز بیماری را از دوران کودکی خود ذکر می‌ کنند.

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع
سارا مددزاده سارا مددزاده
مشاور روانشناس
از 65,000 هزار تومان
رضوان شمس رضوان شمس
مشاور روانشناس
از 60,000 هزار تومان
شیدا خوشه مهری شیدا خوشه مهری
دکتری روانشناسی
از 87,500 هزار تومان
رویا قشقائیان رویا قشقائیان
مشاور روانشناس
از 60,000 هزار تومان
محمد رضا سعید فیروزه محمد رضا سعید فیروزه
دکترای روانشناسی
از 175,000 هزار تومان
حانیه خوش لهجه حانیه خوش لهجه
مشاور روانشناس
از 75,000 هزار تومان
بابک ساسانی بابک ساسانی
دکتری روانشناسی
از 100,000 هزار تومان
سمیرا رضایی سمیرا رضایی
مشاور روانشناس
از 60,000 هزار تومان

وسواس فکری در کودکان چگونه است؟

همانطور که در مقاله تعریف بیماری وسواس در ویکی روان گفتیم، این بیماری به اشکال مختلف در افراد بروز پیدا می کند. دقیقا بیماری وسواس در کودکان هم به همین کل می باشد.

عده ای از بچه ها دچار بیماری وسواس تقارن اشکل می شوند، اما عده ای دیگر وسواس کندن موی سر می گیرند! به همین دلیل والدین باید به علائم و نشانه های بیمای وسواس آشنا باشند تا بتوانند آن را در فرزندشان تشخیص دهند.

بروز اختلالات وسواس در کودکان

امروزه بیماری وسواس در کودکان به عنوان شاخه ای جدید از اختلال وسواس در روانشناسی تعریف شده است.

بیشتر بچه‌ ها مایلند کارهای روزمره خود را تکرار کنند. برای مثال:

  • با همراهی پدر و مادر به رختخواب بروند
  • با صدای قصه یا لالایی آن‌ ها به خواب
  • صبح با صدای آن ‌ها از خواب بیدار شوند
  • صبحانه بخورند
  • مسواک بزنند
  • به مدرسه بروند

این روزمرگی‌ ها به خواب رفتن و بیدار شدن را آسان تر می ‌کند.

کودکان هم مانند بزرگ‌تر ها از تکرار کارهای روزمره در زندگی استقبال می ‌کنند

گر چه جای تعمق دارد اگر کودکی ساعت ‌ها وقت خود را صرف شستن دست، مرتب کردن لباس ‌ها یا نظم و ترتیب دادن به وسایل اتاقش بکند.

این رفتارها می‌ تواند نشانه آن باشد که کودک از یک اختلال اضطرابی به نام بیماری وسواس در کودکان رنج می‌ برد.

علل بروز بیماری وسواس در کودکان چیست؟

مشاوره آنلاین کودک در سایت ویکی روان

روانشناسان و متخصصان علوم رفتارى تاکنون نتوانسته اند علت و زمان دقیق شروع وسواس در بچه ها را شناسایى کنند.

ولى بر اساس مشاهدات در جلسات مشاوره روانشناسی کودکان، همگى بر این نکته اذعان ‌دارند که عوامل چندى اعم از:

  • وراثت
  • روش‌ هاى تربیتى والدین
  • ویژگى‌ هاى خانوادگى
  • نابهنجارى کارکرد سیستم عصبى
  • آشفتگى‌هاى خلقى

در بروز وسواس بودن کودکان دخالت دارند.

بیماری وسواس در کودکان نتیجه ترکیب عوامل مختلف زیستی (ژنتیک)‌، روانی و اجتماعی است

در فردی ممکن است علل عمده این بیماری، عوامل زیستی (ژنتیک) باشند. در حالی که در فرد دیگر، ممکن است عوامل روانی یا اجتماعی باشند.

شرایط زندگی اجتماعی شامل وقایع بسیار جدی در دوران کودکی و نوجوانی است که فرد ممکن است از نظر عاطفی کمبود داشته باشد.

تاثیر عوامل محیطی در پیدایش بیماری وسواس در بچه ها

از طرف دیگر وقایع کم‌ اهمیت دیگری مثل تغییر شغل و مدرسه نیز می‌ تواند باعث شدت آن شوند.

اختلال وسواس فکرى و عملى اختلالى همچون سایر بیمارى ‌هاى عادى، تغذیه اى، خواب و جسمى که کودک هیچ کنترلى بر آن ندارد. والدین و اعضاى خانواده او باید به این نکته توجه کنند.

بروز این گونه افکار و اعمال به هیچ عنوان تقصیر کودک نیست و کاملاً با افکار عادى کودک تفاوت دارد.

براى مثال کودکى که نگران کثیف بودن دست ‌هایش است، ممکن است چندین بار دست‌ هاى خود را بشوید تا حدى که پوست دست‌ هایش حساس و قرمز شوند.

یا کودکى که از درست بودن مشق‌ ها و امتحانش شدیداً مضطرب است، ممکن است بارها و بارها آن را پاک کند و دوباره بنویسد.

روان ‌شناسان تاکید می ‌کنند والدین باید به بیماری وسواس در کودکان خود به عنوان یک اختلال نگاه کنند و از آن به عنوان عادت بد به راحتی نگذرند

با وجود آن که درمان وسواس در دوران کودکی بسیار راحت تر از دوران بزرگسالی است.

اما باز هم بسیاری از والدین از مراجعه فرزندان خود به روانشناس کودک و نوجوان خودداری و عمل آن‌ ها را طبیعی تلقی می‌ کنند.

راه پیشگیری از وسواس در کودکان چیست؟

راه های زیادی برای پیشگیری از وسواس در کودکان وجود دارد اما ساده ترین راه نظارت بر محیط خانه و افکار وساس گونه خودتان است!

اگر احساس می کنید به هر شکلی خودتان هم تا حدودی درگیر انواع وسواس (حتی ساده ترین آنها مانند وسواس کندن پوست بدن) هستید، این احتمال وجود دارد که فرزندتان هم به نوعی درگیر این بیماری شود.

پس اولین راه برای پیشگیری از وسواس کودکان این است که خودمان را اصلاح کنیم، در مرحله بعد باید بر شیوه رفتار و گفتار فرزندمان نظارت دقیق داشته باشیم تا مبادا دچار این بیماری شود.

در صورت مشاهده هر گونه از علائم اختلال وسواس در کودکان که در ادامه به آن می پردازیم، موضوع را با مشاور کودک و نوجوان در میان بزارید.

راه تشخیص وسواس در کودکان چیست؟

بیماری وسواس در کودکان
بیماری وسواس کودکان

وسواس در بچه ها به دلیل آن که توام با درد، ناراحتى و یا بیمارى جسمى خاصى نیست، معمولا تا سنین نوجوانى و جوانى ناشناخته می ‌ماند. (مگر اینکه این اختلال توسط متخصص روانشناس کودکان تشخیص داده شود)

از زمانى که کودک به دوران نوجوانى پا می ‌گذارد و روابط دوستى و اجتماعى او گسترده تر می‌ شود.

یک راه تشخیص وسواس کودکان این است که، به دلیل داشتن چنین افکار و رفتارهایى، از بودن در جمع دوستان و همسالانش احساس ناراحتى، فشار و استرس می ‌کند.

زیرا نگران است که افکار و رفتارهاى وسواسى او از حد خارج شوند و نتواند خود را کنترل کند و همین امر موجب طردشدگى، انزوا و تنهایى او شود.

براى مثال اغلب کودکان ۹ تا ۸ ساله عادت دارند که بر روى درز سنگفرش‌هاى پیاده رو‌ها راه بروند یا اسباب بازى ‌های ‌شان را مدام چک کنند و یا مراسم خواب ‌شان را همیشه طبق آئین خاصى انجام دهند

چنین رفتارهایى که معمولا در این گروه سنى کودکان رایج است، احتمالا در بهترین شکل خود، نوعى بازى به حساب می ‌آید.

اما زمانى که همین کارها بر زندگى کودک تسلط می ‌یابد و در عملکرد بهنجار او اخلال ایجاد می ‌کند، جاى نگرانى دارد.

متاسفانه هر چه کودک و یا نوجوان بیشتر تحت تاثیر این افکار قرار گیرد، به تدریج در او قوى تر و پایدارتر می‌شود تا حدى که موجب شرمسارى و درماندگى او و خانواده اش می ‌شود.

در این مرحله استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی کودک و نوجوان بسیار اهمیت پیدا می کند و تاثیر مستقیم در شکل گیری آینده بچه ها دارد.

مهم ترین علائم وسواس در کودکان چیست؟

همانطور که بارها در ویکی روان گفتیم، نشانه های وسواس در هر فرد متفاوت است. به همین خاطر برای ایجاد قطعیت از وسواسی بودن بچه ها، حتما باید با مشاور روانشناسی متخصص در زمینه کودکان مشورت کنید.

در ادامه به عمومی ترین علائم وسواس در کودکان اشاره می کنیم:

  • نگرانی همیشگی در مورد آلودگی، مریض شدن یا احتمال مرگ
  • ترس شدید از رخ دادن اتفاقات بد در زندگی و پیامدهای آن برای خود و خانواده از رایج ترین نشانه های وسواس بچه ها است
  • کمالگرایی یکی از راه های تشخیص وسواس در بچه ها است (همه چیز باید عالی انجام شود)
  • افکار خطرناک مانند میل به آسیب رساندن به دیگران
  • افکار جنسی شدید و صحبت زیاد درباره این موضوعات
  • شک در مورد اینکه کاری را انجام داده است یا نه؟ (مثلا در را قفل کردیم؟ از عروسکام خداجافظی کردم؟ ماشین های اسباب بازی مو آوردم یا نه؟)
  • لمس افراطی، شمردن های بی مورد و بازی زیاد با اعداد در ذهن هم از علائم وسواس در کودکان است
  • نوجه زیاد به جزئیات هر چیزی
  • افکار منفی و نشخوارهای فکری

همانطور که می بینید راه تشخیص انواع وسواس در کودکان کم نیست اما باز هم بید با متخصص روانشناس در این مورد مشورت کرده و برای درمان قطعی اقدام کنید.

چون وسواس بچه ها در صورت عدم توجه، مانند بیماری افسردگی کودکان یا حتی استرس در بچه ها می تواند زمینه ساز دیگر بیماری های روانی باشد.

افکار و رفتارهایی که در بیماری وسواس در کودکان مخفی می ‌شوند کدامند؟

شنناخت علائم وسواس کودکان در اغلب کودکان وسواسى قدرى مشکل است، زیرا بچه ‌ها قادرند خیلى ماهرانه افکار و رفتارهاى وسواس گونه خود را مخفى نگه دارند.

گاهى نیز والدین توانایى کشف افکار و اعمال وسواسى آنها را ندارند.

گاهى نیز به گونه اى رفتارهاى کلیشه اى خود را اجرا می‌ کنند که اطرافیان ‌شان تصور می‌ کنند، انجام این کارها جزء برنامه روزانه‌ شان است.

کودکان و نوجوانانى که دچار اشتغالات ذهنى، خشکى رفتار، اجراى رفتارهاى آئینى و سخت گیرى‌ هاى بیش از اندازه می ‌شوند

گاه چنان از اعمال و افکار خود مضطرب و پریشان می ‌شوند که تا آن کارها را انجام ندهند، آرام نمى ‌گیرند.

بهترین دارو برای وسواس کودکان چیست؟

بدون شک دارو درمانی یکی از راه های غلبه بر وسواس بودن کودکان است اما در بیشتر موارد، مشکل با گفتار درمانی (جلسات مشاوره روانشناسی) حل می شود.

با این حال بعضی از متخصصین ترجیح می دهند از دارو در روند درمان استفاده کنند.

مثلا استفاده از مهارکننده های اختصاصی باز جذب سروتونین (SSRIS) یکی از روش های درمانی است چون سطح سروتونین در مغز را افزایش می دهد که برای غلبه بر وسواس کودک مناسب است.

استفاده از دیگر انواع آنتی بیوتیک ها هم برای غلبه بر وسواس فکری کودکان بسیار مفید است. در ادامه به بهترین دارو برای وسواس کودکان اشاره می کنیم:

  1. کلومیپرامین
  2. داروی فلوکستین
  3. فلوکسامین هم از داروهای درمان وسواس بچه ها است
  4. سرتالین

البته نام تجاری این داروها ممکن است متفاوت باشد.

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع
آناهیتا افخمی آناهیتا افخمی
مشاور روانشناس
از 110,000 هزار تومان
سمیه بهاروند سمیه بهاروند
مشاور روانشناس
از 175,000 هزار تومان
نسرین ترابی صائین نسرین ترابی صائین
دکتری روانشناسی
از 75,000 هزار تومان
محمد اسماعیل زاده محمد اسماعیل زاده
دکتری روانشناسی
از 87,500 هزار تومان
محمود مردانی محمود مردانی
مشاور تغذیه
از 300,000 هزار تومان
اسما مشمول اسما مشمول
دکتری روانشناسی
از 60,000 هزار تومان
مریم بنی عامریان مریم بنی عامریان
مشاور روانشناس
از 75,000 هزار تومان
پردیس میرمعینی پردیس میرمعینی
دکتری روانشناسی
از 65,000 هزار تومان

بهترین راه درمان وسواس در کودکان چیست؟

مشاور کودک آنلاین در سایت ویکی روان

حالا که متوجه شدیم وسواس در کودکان چیست و راه تشخیص دادن بچه های وسواسی چطور می باشد، باید به روش های درمان آن بپردازیم.

روش‌ هاى درمان رفتارى زمانى که اعضاى خانواده هم درگیر حل مشکل شوند، بهترین شیوه درمان محسوب می ‌شود

همچنین به یاد داشته باشید استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی درماس وسواس آنلاین و حضوری می تواند گره گشای این مشکل باشد.

طبق نظر روانشناسان و متخصصان علوم رفتارى، کودکانى که براى درمان خود از این گونه شیوه ‌ها استفاده می ‌کنند، نیاز به حمایت، همکارى و مشارکت تمام اعضاى خانواده دارند.

در حقیقت، درصد بهبودى کودک وسواسی بدون همراهى خانواده خیلى کم می ‌شود!

زیرا شیوه‌ هاى درمان شناختى رفتارى اغلب با قدرى اضطراب و نگرانى توام هستند که اگر حمایت مشاور روانشناس، والدین و اعضاى خانواده را همراه نداشته باشد، درمان و بهبود کودک را به تاخیر می ‌اندازد!

زندگی کودک خود را به عنوان یک باغچه در نظر بگیرید. افکار و اعمال وسواسی به عنوان علف‌ های هرز تمام شاخ و برگ و ریشه درختان باغچه را گرفته و هر لحظه به رشد و نمو خود ادامه می ‌دهند

به منظور قلع و قمع کردن آنها به طرق مختلف از قبیل هرس کردن (دارو درمانی)‌ یا کاشتن درختان جدید (از قبیل افزایش فعالیت‌ ها و کارهای مورد علاقه بیمار)‌ و از همه مهم ‌تر تغییر شیوه‌ های طرز تلقی اقدام کنید.

یکی از روش‌ هایی که احتمال رشد و نمو مجدد علف ‌های هرز را از میان می ‌برد، این است که وقتی آنها را هرس می ‌کنید باید از ریشه قطع کنید.

نه این که فقط شاخ و برگ ‌های ظاهری و رویی آنها را از میان ببرید.

اگر به عنوان والد دیر اقدام کنید، قسمت‌ هایی از بیماری وسواس در کودکان ممکن است در زندگی کودک شما به صورت خیلی ظریف باقی بمانند

راه حل درمان وسواس کودکان برای هر کودک متفاوت است، به همین خاطر نمی توان روشی مشخص برای از بین بردن وسواس در کودکان نام برد.

بکوشید روی آنها کار و به طور کامل وسواس در کودکان را از ریشه نابود کنید. موفق باشید و باغچه خوب و سبزی داشته باشید.

نگارنده: شهره میرزایی

در صورت تمایل می توانید در بخش مشاوره آنلاین سایت ویکی روان، از خدمات آنلاین مشاوره روانشناسی کودکان به صورت صوتی و تصویری، از سراسر دنیا استفاده کنید.

بهترین متخصصین روانشناسی در کنارتان هستند تا به شیوه ای علمی بر بیماری وسواس کودکان غلبه کنیم:

مشاوره تصویری درمان وسواس

ویکی روان

ویکی روان سامانه سلامت روان با خدمات متنوع برای تمام فارسی زبانان است. می‌توانید در ویکی روان مشاوره روانشناسی برگزار کنید، در وبینارهای روانشناسی شرکت کرده و از مطالب مرتبط با روانشناسی استفاده کنید. جلسات مشاوره روانشناسی ویکی روان به صورت آنلاین، تلفنی و متنی برگزار می‌شوند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا