تله رهاشدگی طرحواره ترک (abandonment schema) نوعی مشکل روان است که افراد زیادی بدون آنکه بدانند به آن مبتلا هستند! افرادی که در تله «ترکم نکن» و تله رهاشدگی گیر افتادهاند خیلی سریع وارد رابطه میشوند و به محض اینکه کوچک ترین احساس تهدیدی بر آنها دست دهد خود را کنار میکشند! این افراد در همان هفته اول پیشنهاد ازدواج میدهند یا اعلام میکنند که عاشق طرف هستند و میخواهند تمام لحظات با طرف مقابل باشند و با این رفتار خود، گاهی اوقات طرف مقابل را میترسانند و موجب عقب نشینی طرف میشوند. جلسات مشاوره آنلاین با روانشناس در ویکی روان مملو از افرادی است که از تله رهاشدگی رنج می برند و نمی توانند آن را درمان کنند.
در ادامه به بررسی دقیق تعریف تله رهاشدگی و راه های درمان آن از دید روانشناسی می پردازیم. پیشنهاد می کنیم پیش از شروع مقاله تعریف طرحواره درمانی چیست را در ویکی روان مطالعه کنید چون تله رهاشدگی نوعی طرحواره است.
فهرست موضوعات بررسی شده
- منظور از تله رهاشدگی چیست؟ (طرحواره ترک چیست؟)
- علت تله رهاشدگی چیست؟
- نشانه های تله رهاشدگی چیست؟
- ۶ نشانه از طرحواره ترک و تله رهاشدگی
- طرحواره ترک در دوران کودکی
- بررسی طرحواره ترک در بزرگسالان
- چگونه افراد با تله رهاشدگی کنار می آیند؟
- راه درمان تله رهاشدگی چیست؟
- پیشنهاد ویکی روان برای درمان تله رهاشدگی چیست؟
منظور از تله رهاشدگی چیست؟ (طرحواره ترک چیست؟)
با سایت سلامت روان ویکی روان همراه باشید.
طرحواره ترک یکی از ۱۸ طرحواره ناکارآمد اولیه (EMS) است. داشتن طرحواره ترک یا همان تله رهاشدگی به این معناست که شما انتظار دارید دیگران حمایت، ارتباط یا حفاظت مداوم به شما ندهند. احتمالاً به طور غیرمتمایز روابط را ناپایدار، غیرقابل اعتماد و غیرقابل پیشبینی میبینید. علاوه بر این، اگر رابطهای هم داشته باشید، ممکن است همیشه مراقب باشید که دیگران در هر زمانی شما را ترک یا رها کنند.
علت تله رهاشدگی چیست؟
طرحواره ترک در دوران کودکی به دلیل نیاز برآورده نشده به حمایت، ارتباط و حفاظت مداوم شکل میگیرد.
با این حال، دلایل مختلفی میتواند باعث شود که این نیاز برآورده نشود. به عنوان مثال، این موضوع ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که مراقب اصلی به نیازهای فرزند خود توجه ندارد، یا آنها را نادیده میگیرد یا به اشتباه به عنوان نشانهای برای چیز دیگری تفسیر میکند.
نیاز یک کودک به حمایت و حفاظت مداوم نیز میتواند برآورده نشود اگر مراقب (های) او منابع درونی لازم برای تأمین آن را نداشته باشند. به دلایل متنوعی مانند استرس مزمن، مشکلات خشم، انواع بیماریهای روانی یا طرحوارههای ناکارآمد خودشان.
تله رهاشدگی میتواند به دلیل ترک واقعی یا از طریق دورههای طولانی جدایی شکل بگیرد. به عنوان مثال، کار در خارج از کشور یا بستری شدن در بیمارستان. همچنین، طرحواره ترک میتواند به دلیل مرگ یک مراقب نیز توسعه یابد.
نشانه های تله رهاشدگی چیست؟
حالا باید به این سوال پاسخ دهیم که چطور تله رهاشدگی را تشخیص دهیم؟
به طور کلی، افرادی که طرحواره ترک دارند و مبتلا به تله رهاشدگی هستند، نگران این هستند که دیگران آنها را ترک کنند، چه به طور ناخواسته و چه به انتخاب خود.
مشابه افرادی با سبک وابستگی اضطرابی، کسی که طرحواره ترک دارد ممکن است نسبت به نشانههای ترک بسیار حساس باشد. این نوع حساسیت شامل اختصاص دادن انرژی زیادی به نظارت بر محیط اطراف و عزیزانشان برای هرگونه نشانهای از کاهش حمایت یا ارتباط است.
علاوه بر حساسیت بیش از حد، فردی که این طرحواره را دارد ممکن است زمان زیادی را صرف نگرانی درباره احتمال ترک شدن توسط دیگران کند و اغلب سناریوهای بدترین حالت را فاجعهآمیز تصور کند به جای اینکه بر آنچه واقعاً در حال وقوع است تمرکز کند.
رایج ترین علائم تله رهاشدگی از دید روانشناسی
افراد مبتلا به تله رهاشدگی خیلی پر شورند و از آدمهای عادی با شدت بیشتری در رابطه وارد میشوند. به نظر میرسد این افراد در انواع روابط عاشقانه همه دلایل و منطق خود را به یکباره از دست میدهند و غرق هیجانات میشوند.
ولی به محض اینکه کوچکترین رفتاری از طرف مقابل میبینند که به دور شدن آنها تعبیر میشود طرف را به ترک کردن متهم میکنند و قبل از اینکه طرف مقابل آنها را ترک کند تلاش میکنند که دست پیش را بگیرند و نشان میدهند که چقدر آنها هم میتوانند دوری گزین باشند.
راه تشخیص نشانه های تله رهاشدگی این است که افراد مبتلا بیشتر وقتها بعد از اینکه رابطه را ختم میکنند و تنها میشوند احساس خالی بودن و تنهایی به آنها دست میدهد. در این زمان احساس رهاشدگی آغاز میشود و آنها که غرق در احساس تنهایی شدهاند برای ورود در رابطه دیگر هجوم میبرند.
این دسته افراد رابطههایشان کوتاه است و اغلب با این فرض که طرف مقابل ترکشان کرده است رابطه را کات می کنند. این افراد معمولا مشتری همیشگی جلسات مشاوره درمان شکست عشقی هستند، اما نمی توانند مشکلات خود را ریشه یابی کنند.
مثالی واقعی از تله رهاشدگی
برای توضیح بهتر جهت شناخت تله رهاشدگی باید بگوییم ممکن است جذب فردی شدهاید که با شما بدرفتاری میکند و حتی به شما توهین میکند، اما عجیب اینکه علاقه شما به او ذرهای کم نمیشود!
انگار میترسید او را از دست بدهید و میخواهید تحت هر شرایطی با او ادامه دهید. احساس میکنید اگر او را از دست بدهید شکست سختی خواهید خورد و تعجب میکنید چرا با وجودی که اینقدر دوستش دارید او به شما ذرهای علاقه و تعلق خاطر ندارد.
شاید تابحال خیلی تلاش کردهاید تا خودتان را تغییر دهید اما فایدهای نداشته و حالا هم دنبال راهی هستید تا خودتان را تغییر دهید و او را از دست ندهید. اگر این وضعیت برای شما آشناست احتمالا در تله رهاشدگی گرفتار شدهاید!
همفکری و توصیه گرفتن از مشاور می تواند بهترین راهکار برای این افراد باشد. اگر شما هم به هر دلیل نشانه هایی از تله رهاشدگی دارید می توانید از خدمات مشاوره تلفنی با روانشناس در ویکی روان استفاده کنید. حتی اگر ایران زندگی نمیکنید امکان خرید مشاوره روانشناسی خارج از کشور با پرداخت ارزی در ویکی روان وجود دارد.
۶ نشانه از طرحواره ترک و تله رهاشدگی
- شما باور ندارید که دوباره عشق را پیدا خواهید کرد، اما اگر فرصتی پیش بیاید، به شدت ناامید عمل میکنید.
- احساس میکنید که هیچکس در زندگیتان به شما اهمیت نمیدهد.
- وقتی مردم شما را ترک میکنند، احساس ناامیدی و تسلیناپذیری میکنید.
- به شدت نگران این هستید که مردم شما را ترک کنند و به دنبال نشانههایی در رفتارها و تعاملات کوچک هستید.
- وقتی از کسی خبری نمیشنوید، مضطرب میشوید و بیش از حد فکر میکنید، به طوری که کارهایی مانند پیامک زدن میتواند شما را دیوانه کند.
- وقتی از کسی خبری نمیشنوید، با انواع خشم یا کینه ای غیرمنتظره واکنش نشان میدهید.
طرحواره ترک در دوران کودکی
کودکان در مقایسه با بزرگترها مهارت کمتری در تنظیم احساسات خود دارند. با در نظر گرفتن این موضوع، زمانی که طرحواره ترک یک کودک فعال میشود، او ممکن است سعی کند از طریق رفتارهای «ناامیدانه» مراقبت مورد نیاز خود را دریافت کند.
نمونههایی از این رفتارها شامل بروز رفتارهای نامناسب یا چسبیدن و دچار اضطراب شدن، به ویژه زمانی که مراقب آنها باید برود، است. کودکان دارای تله رهاشدگی همچنین ممکن است در تمرکز در مدرسه دچار مشکل شوند و به دلیل ابتلا به انواع استرس و بیماری اضطراب، اختلالات بیشتری را تجربه کنند.
بررسی طرحواره ترک در بزرگسالان
با وجود اینکه بزرگسالان معمولا در تنظیم احساسات خود نسبت به کودکان مهارت بیشتری دارند، بزرگسالان مبتلا به تله رهاشدگی ممکن است چسبنده، دارای حس حسادت یا کنترلگر باشند که تشابهات زیادی با ویژگی های افراد سمی دارد.
آنها ممکن است در روابط خود به تأیید زیادی از سوی دیگران نیاز داشته باشند که نشان دهد آنها قصد ترک کردن ندارند. در واقع، فردی که تله رهاشدگی را دارد ممکن است حتی در یک رابطه وسواس گونه شود و تمرکز بر روی چیزهای دیگر برایش دشوار باشد.
علاوه بر این، افرادی که طرحواره ترک دارند ممکن است با احساس کمارزشی دست و پنجه نرم کنند. از آنجا که نیازهای آنها به حمایت، ارتباط و حفاظت مداوم در دوران شکلگیریشان برآورده نشده است، اغلب بر این باورند که این موضوع به دلیل نقص ذاتیای بوده که آنها را نالایق کرده است. این باور ممکن است منجر به نیاز به خوشنودی دیگران شود یا احساس اینکه باید برای جلب تأیید آنها سخت کار کنند.
طبیعتاً، افرادی که طرحواره ترک دارند ممکن است نشانه های استرس داشته باشند. در نتیجه، آنها ممکن است استراتژیهای مقابلهای ناسالمی برای کنار آمدن با این احساسات توسعه دهند، مانند گفتوگوی منفی با خود و استفاده از مواد اعتیادآور یا خوردن غذا برای آرامش و تسکین. استفاده از خدماتی مانند مشاوره تصویری روانشناسی می تواند علت تله رهاشدگی در آنها را ریشه یابی کرده و برای درمان اقدام کند.
در ویکی روان بخوانید:
چگونه افراد با تله رهاشدگی کنار می آیند؟
داشتن یک رابطه سالم میتواند دشوار باشد اگر شما باور داشته باشید که همه در نهایت شما را ترک میکنند!!! افرادی که اختلال تله رهاشدگی دارند معمولاً به یکی از سه روش واکنش نشان میدهند:
- اجتناب
- جبران بیش از حد
- یا تسلیم شدن
که در ادامه بیشتر توضیح میدهیم.
1- اجتناب
به طور معمول، افرادی که طرحواره ترک دارند از روابط صمیمی و انواع دوستی اجتناب میکنند.
این کار به منظور کاهش احتمال آسیب دیدن است، زیرا به عقیده آنها این روابط به طور حتمی به پایان خواهند رسید.
به همین دلیل، آنها ممکن است روابط در حال شکوفایی را خراب کنند تا از توسعه بیشتر صمیمیت جلوگیری کنند.
2- جبران بیش از حد
به همین ترتیب، یک فرد با طرحواره ترک ممکن است تصمیم به آغاز یک رابطه بگیرد، اما در تلاش برای جلوگیری از ترک طرف مقابل، او از طریق رفتارش برای باور خود بیش از حد ارزش قائل می شود.
او ممکن است چسبنده، حسود یا کنترلگر عمل کند. همچنین ممکن است طرف مقابل را امتحان کند تا تعهد او را بسنجند. این نوع رفتار معمولاً به طور ناخواسته افراد را دور میکند و منجر به پایان رابطه میشود. بنابراین، باور به اینکه دیگران همیشه ترکش خواهند کرد، تقویت میشود.
3- تسلیم شدن
برخی دیگر ممکن است با تله رهاشدگی خود از طریق تسلیم شدن کنار بیایند. آنها به این باور تن میدهند که نیازشان به حمایت، ارتباط یا حفاظت مداوم برآورده نخواهد شد.
با ترکیب طرحواره ترک و احساس کمارزشی، این افراد ممکن است تمایل داشته باشند که دیگرانی را جذب کنند و خود نیز به کسانی جذب شوند که احتمالاً آنها را ترک خواهند کرد. در این صورت، رابطه به یک پیشگویی خود تحقق یابنده تبدیل میشود که ایده ترک همیشگی دیگران را تقویت میکند.
راه درمان تله رهاشدگی چیست؟
طرحواره ترک یا همان تله رهاشدگی به عنوان یکی از طرحوارههای دشوار برای کار کردن شناخته میشود، زیرا معمولاً با سایر طرحوارههای ناکارآمد، بهویژه طرحوارههای تسلیم، وابستگی و نقص/شرم مرتبط است. این موضوع ممکن است نیاز به مشاوره روان درمانی را حتی بیشتر ضروری کند.
متخصص در مشاوره طرحواره درمانی به طرحوارههای ناکارآمد میپردازد و بر تجربیات دوران کودکی و خود رابطه درمانی تمرکز میکند. در حالی که تغییر طرحوارههای ناکارآمد دشوار است، با تعهد، ثبات و درمان مناسب، کاملاً ممکن است که به تغییرات مثبت دست یافت.
پیشنهاد ویکی روان برای درمان تله رهاشدگی چیست؟
در این مطلب به بررسی بخش های مختلف این اختلال روانی و مطالعه نشانه های تله رهاشدگی پرداختیم.
باید بدانید این اختلال هم قابل درمان است فقط باید از متخصص برای درمان تله رهاشدگی کمک بگیرید. شما دوست عزیز می توانید از سراسر ایران و جهان در سایت ویکی روان خدمات مشاوره با روانشناس خریداری کنید. اگر برای درمان تله رهاشدگی نیاز به چند جلسه دارید پیشنهاد می کنیم از پکیج های مشاوره روانشناسی ویکی روان استفاده کنید که بهترین راه برای خرید مشاوره ارزان روانشناسی برای درمان تله رهاشدگی است.
برای شروع کافیست از مشاوره نترسید و برای درمان تله رهاشدگی اقدام کنید.
