خانواده درمانی در اعتیاد یعنی افراد خانواده از قدرت احساسی و نفوذی که بر فرد دارند استفاده کنند تا در نهایت فرد مبتلا به اعتیاد انگیزه و تلاش کافی برای رهایی از این بیماری را خرج کند. در جلسات مشاوره تلفنی ترک اعتیاد هم تاکید زیادی بر همراهی اطرافیان با فرد معتاد می شود. در ادامه این مطلب سایت مشاوره روانشناسی تلفنی و آنلاین ویکی روان، به بررسی تکنیک های خانواده درمانی در اعتیاد از دید علمی می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
خانواده درمانی در اعتیاد یعنی چی؟
با مطالب و مقالات روانشناسی روز در ویکی روان همراه باشید.
بیماری اعتیاد می تواند به طور قابل توجهی خانواده ها را با اختلال در عملکرد، سلامت و رفاه کلی هر یک از اعضای خانواده تحت تاثیر قرار دهد و به مرور مشکلاتی که اعتیاد در خانواده به وجود می آورد را بروز دهد.
همان طور که مشکلات درون خانواده می تواند بر اعتیاد تاثیر بگذارد، محیط حمایتی خانواده نیز نقش مهمی در روند بهبودی دارد. اعتیاد بسیاری از خانواده ها را تحت تاثیر قرار می دهد. یک مطالعه نشان می دهد که بیش از یک نفر از هر ۱۰ کودک زیر ۱۸ سال، همراه با حداقل یک بزرگ سال دچار اختلال مصرف مواد زندگی می کنند!
این یک بیماری است که در آن استفاده کنترل نشده از مواد با وجود پیامدهای مضر وجود دارد. و طبق گزارش موسسه ملی سوء مصرف الکل و اعتیاد به الکل، 7.5 میلیون کودک 17 ساله یا کمتر با والدینی زندگی می کنند که دارای اختلال مصرف الکل (AUD) هستند، وضعیت پیچیده ای که با ناتوانی در کنترل مصرف الکل علیرغم اثرات مضر آن تعریف می شود.
علاوه بر این، مرکز ملی سوء مصرف مواد و رفاه کودکان گزارش می دهد که سوء مصرف مواد والدین عامل 38.9 درصد از موارد کودکانی بوده که در سال 2019 از خانه خود خارج شده اند.
خوشبختانه، برنامه های ترک اعتیاد وجود دارد که نه فقط فرد مبتلا بلکه کل خانواده را درمان می کند،. این خدمات می تواند به همسر، مراقب، فرزند، خواهر و برادر و حتی دوستان نیز کمک کند.
برنامه های خانواده درمانی در اعتیاد با توجه به اینکه چه کسی تحت درمان قرار می گیرد و چه کسی درگیر آن است، متفاوت به نظر می رسند، اما همه برای کمک به بهبود عملکرد روابط خانوادگی و حمایت از فرد در بهبودی طراحی شده اند. برنامه ها می توانند شامل طیف گسترده ای از درمان ها، گروه های حمایتی، روزمرگی خانواده، کلاس های فرزندپروری، بازی درمانی برای کودکان و غیره باشند.
خانواده درمانی چیست؟
قبلا در ویکی روان به طور مفصل درباره تعریف خانواده درمانی در روانشناسی صحبت کردیم، اما نیاز به توضیحات بیشتری از موضوعات خانواده درمانی در ترک اعتیاد می باشد.
براساس گزارش اداره سو مصرف مواد و خدمات سلامت روان (SAMHSA)، خانواده درمانی که به عنوان مشاوره خانواده نیز شناخته می شود، شامل مداخلاتی است که ارزیابی های سطح خانواده، مشارکت و رویکردها را منعکس می کند. شواهد در مورد تاثیر خانواده ها بر ترک اعتیاد فرزندان نشان می دهند افرادی که از حمایت خانواده برخوردار هستند، با احتمال بیشتری درمان را دنبال کرده، مصرف مواد را متوقف می کنند و هوشیار می مانند. به عنوان مثال، یک مطالعه روی زوج هایی که در درمان زوج رفتاری شرکت کرده بودند، پرهیز و ارتباط بهتر را نسبت به درمان مبتنی بر فرد معمولی تجربه کردند!
مشارکت خانوادگی مهم است، اما برای همه اینطور نیست. برخی از اعضای خانواده پس از مدت ها برخورد با یکی از عزیزان مبتلا به سو مصرف مواد، ممکن است از نظر عاطفی و روانی دچار مشکل شوند، ممکن است از ناشناخته ها بترسند، یا نسبت به توضیح مشکلات خانوادگی با یک غریبه محتاط باشند. صرف نظر از این روش، بهتر است یک درمانگر خانواده با تک تک اعضای خانواده در مورد نگرانی هایشان صحبت کند.
خانواده درمانی در درمان اعتیاد چگونه است؟
خانواده درمانی در اعتیاد می تواند اشکال مختلفی در فرآیند درمان اعتیاد داشته باشد.
معمولا شامل ملاقات کل خانواده با یک درمانگر است، اما گاهی اوقات برخی از اعضای خانواده ملاقات کرده، یا در موارد غیرمعمول، هر فرد ممکن است به صورت جداگانه با یک درمانگر ملاقات کند
هر جلسه حدود یک ساعت طول می کشد و بسته به نیازهای منحصر به فرد خانواده ممکن است متفاوت به نظر برسد. به عنوان مثال، یک جلسه کامل ممکن است به صحبت درباره احساسات و نگرانی های هر فرد اختصاص یابد، در حالی که جلسه دیگر شامل آموزش ارتباط موثر و بهبود گوش دادن برای کاهش سوتفاهم ها شود.
این مطالب ویکی روان را از دست ندهید:
انواع خانواده درمانی در اعتیاد چیست؟
مشاور روانشناس برای ترک اعتیاد براساس مسائل خاص ممکن است از انواع مختلف درمان های خانوادگی استفاده کند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1- زوج درمانی رفتاری (bct)
Behavioral Couples Therapy (BCT) که برای افراد متاهل یا همخانه ای که یک نفر از انواع اعتیادها رنج می برد، در نظر گرفته شده است که از طریق «قرارداد بهبود» روزانه، پرهیز را ترویج می کند و به آنها پاداش می دهد.
این مدل درمان شامل فرد مبتلا به SUD است که قصد خود را برای ننوشیدن یا استفاده نکردن از مواد بیان کرده و شریک زندگی از تلاش های طرف مقابل برای پرهیز حمایت می کند. این درمان می تواند به بهبود ارتباطات، کاهش استرس و حفظ پرهیز کمک کند.
2- رفتار درمانی خانواده
این مدل برای بزرگسالان و نوجوانان با SUD ها موفق بوده است. این کار به نوعی یک انتخاب است و درمان خود را براساس منویی از گزینه های درمان مبتنی بر شواهد انتخاب می کند که هدف آن آموزش مهارت هایی به همه برای کمک به بهبود محیط خانه است.
رفتار درمان خانواده بر این تمرکز دارد که چگونه رفتارهای فرد مبتلا به اعتیاد بر کل خانواده تأثیر می گذارد و برای تغییر این رفتارها با مشارکت کل خانواده موثر است. گاهی اگر اعتیاد درمان نشود می تواند زمینه ساز یک خانواده معتاد شود.
3- خانواده درمانی استراتژیک مختصر (BSFT)
گاهی خانواده درمانی در اعتیاد تکنیک هایی دارد که باید مو به مو اجرا شوند و استمرار حرف اول و آخر را میزند. این درمان برای خانواده هایی که با نوجوانان مبتلا به SUD سر و کار دارند، (که طی 12 تا 16 جلسه انجام می‌شود) و مبتنی بر مداخلاتی است که بر تعاملات خانوادگی متمرکز است. به این دلیل که تحقیقات نشان می دهند سوء مصرف مواد نوجوانان از پویایی ناسالم خانواده نشات می گیرد.
4- خانواده درمانی عملکردی (FFT)
درمانی که برای کمک به خانواده‌های دارای نوجوانان مبتلا به SUD استفاده می‌شود، FFT بر بهبود تعاملات خانوادگی تمرکز دارد، زیرا باور بر این است که پویایی ناسالم خانواده منجر به رفتارهای مشکل ساز می شود. بنابراین، استراتژی ها شامل تکنیک های ارتباط مؤثر، حل مسئله، حل تعارض، مهارت های فرزندپروری، قراردادهای رفتاری و غیره است.
5- درمان مختصر متمرکز بر راه حل
این مدل درمان به خانواده هایی کمک می‌کند که با اختلالات همزمان دست و پنجه نرم می کنند، به این معنی که عزیز شما از اعتیاد و اختلال روانی دیگری نیز رنج می برد. شامل مشخص کردن دلایل دقیق اختلال عملکرد خانواده نیست. در عوض، این درمان بر یافتن راه حل هایی برای مشکلات خاص متمرکز است.
6- تقویت جامعه و آموزش خانواده (CRAFT)
بارها به این نکته اشاره کردیم که تاثیر اعتیاد بر جامعه و خانواده به قدری زیاد است که بیشتر مشاورین در جلسات مشاوره ترک اعتیاد تلفنی و آنلاین بر ایمن ماندن خانواده های افراد معتاد تاکید می ورزند.
آموزش خانواده رویکردی ساختار یافته برای آموزش به خانواده هایی است که با SUDها سر و کار دارند تا راهبردهای تقویت مثبت را به فرد مورد علاقه مبتلا به SUD تشویق کند و رفتارهای مصرف مواد خود را تغییر دهد.
7- درمان چند سیستمی (MST)
مدلی که برای کمک به نوجوانان مبتلا به SUD، رفتارهای خشونت آمیز و/یا سوابق جنایی استفاده می شود، درمان چند سیستمی در موضوع خانواده درمانی در اعتیاد، از تکنیک های هدف گرا و استراتژی های تقویت خانواده برای تشویق نوجوان به تغییر استفاده می کند.
8- خانواده درمانی چند بعدی (MDFT)
همانطور که می بینید، خانواده درمانی در اعتیاد انواع بسیار متنوع و کاربردی زیادی دارد.
یک رویکرد درمانی مناسب برای جمعیت های مختلف و نوجوانان مبتلا به SUDS شدید و خانواده های آنهاست، MDFT برای بهبود عملکرد نوجوان و خانواده از طریق یک برنامه درمانی جامع طراحی شده است که مدرسه، سیستم قانونی و سایر طرف های مرتبط را نیز درگیر می کند.
9- گروه های پشتیبانی خانواده
این گروه ها از اعضای خانواده هایی که عزیزانشان در حال بهبودی از اعتیاد هستند، حمایت می کند.
10- خدمات پشتیبانی بازیابی همتایان خانواده
اعضای خانواده با یکی از عزیزان خود، بازیابی، آموزش، حمایت و منابع را از کسی که عضو خانواده‌اش در روند بهبودی است، دریافت می کنند. در نهایت هدف اصلی کمک به فرد معتاد برای رهایی از این بیماری است.
مزایای خانواده درمانی در بهبود
تحقیقات نشان می دهند که خانواده درمانی در اعتیاد مزایای بسیاری دارد، مانند:
- بهبود ماندگاری درمان.
- درک بهتر اعتیاد و چگونگی تأثیر آن بر خانواده ها.
- افزایش حمایت خانواده از فرد در حال بهبودی.
- درک بهتر آنچه باید در درمان و بهبودی انتظار داشته باشیم
- افزایش آگاهی از علائم هشداردهنده عود.
- کمک به خانواده برای ایجاد تغییرات مثبت در ارتباط با خانواده از جمله الگوهای ارتباطی و رفتاری آن ها.
- ارتقای نقاط قوت خانواده.
- کاهش خطر عود.
- کمک به خانواده ها برای درک اهمیت مسئولیت پذیری در قبال سلامت عاطفی، جسمی و معنوی خود.
پیشنهاد ویکی روان چیست؟
رهایی از اعتیاد روش های زیادی دارید که تکنیک های خانواده درمانی در اعتیاد یکی از آنها هستند.
فرقی نمی کند مبتلا به چه نوع اعتیادی هستید یا چقدر برای رهایی از آن تلاش کرده اید. در هر صورت همیشه راهی وجود دارد، اگر دیگران توانسته اند پس شما هم می توانید.
شما دوست عزیز می توانید از سراسر ایران و جهان در جلسات مشاوره آنلاین و تلفنی ترک اعتیاد ویکی روان شرکت کرده و با مشاور مورد نظر خود جلسات درمانی متعدد برگزار کنید. برای مشاهده لیست مشاورین روی دکمه زیر کلیک کنید:
