نوموفوبیا، بی گوشی هراسی یا ترس از نبود موبایل یکی از اختلالات روانی بسیار شایع میان افرادی است که اعتیاد به موبایل دارند. این اختلال در سنین مختلف دیده می شود، اما شایع ترین آن بین افراد زیر 45 است. نوموفوبیا حاصل وابستگی شدید به گوشی موبایل و استفاده زیاد از اینترنت و خدمات بر خط است. مشاوره اعتیاد به گوشی در ویکی روان برای افرادی انجام می شود که به نوموفوبیا دارند و به تنهایی نمی توانند آن را درمان کنند.
فهرست موضوعات بررسی شده
- بیماری نوموفوبیا – Nomophobia – چیست؟
- راه تشخیص نوموفوبیا چیست؟
- حالا این نوموفوبیا چی هست؟
- علائم و نشانه های نوموفوبیا کدامند؟
- عوارض ابتلا به نوموفوبیا چیست؟
- پیامدهای اجتماعی ابتلا به نوموفوبیا
- چه کار کنیم که وابستگی مان به موبایل کمتر شود؟ راه های درمان نوموفوبیا چیست؟
- پیشنهاد ویکی روان برای درمان نوموفوبیا
بیماری نوموفوبیا – Nomophobia – چیست؟
با سایت بخش مقاله های روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
برای تشخیص اختلال نوموفوبیا گفته می شود اگر به شما بگویند قرار است تلفن همراهتان به مدت یک هفته در یک محفظه امن نگهداری شود و شما حق نگاه کردن، لمس کردن و حتی استفاده از آن را ندارید، چه عکسالعملی نشان میدهید؟
دانههای عرق روی پیشانیتان مینشیند؟ یا لبهایتان میلرزد؟ مانند بچههای دو ساله کج خلقی میکنید؟ یا اینکه نمیدانید چه عکسالعملی نشان دهید؟
این میتواند از نشانه های اعتیاد به اینترنت یا گوشی موبایل باشد.
طی ۵ سال اخیر محققان مختلفی از سراسر دنیا به بررسی و تحقیق درباره تاثیر فناوریهای جدید از جمله تلفن همراه بر سلامت کاربران پرداخته اند.
ترس از جدا شدن از تلفن همراه، بیماری است که در علم روانشناسی آن را نوموفوبیا نامیده میشود و به معنی ترس از بدون موبایل بودن یا ترس از نبود موبایل است.
راه تشخیص نوموفوبیا چیست؟
یک دقیقه هم آرام و قرار نداشتم، مدام دلم میخواست با همه گلاویز بشم.
ذهنم یک لحظه هم آرامش نداشتم. رغبت نداشتم کاری انجام بدهم. برای بار هزارم داخل کیفم را نگاه کردم. نه اونجا هم نبود.
دوست داشتم زودتر از محل کارم مرخصی ساعتی بگیرم و برگردم خانه. آخه گوشیم تو خونه جا مانده بود چطور میتونستم تا ساعت چهار بعدازظهر صبرکنم که به خانه برگردم؟
پیامهای اس ام اس، تماسهایی که رد شده بود، از همه مهمتر پیامهای تلگرام و گروههایی که در آن عضو بودم. همه همکاران و دوستانم فکر میکردند که من مریض شدم.
چون هر وقت من را میدیدند، تو مهمونی، محل کار یا حتی وقت خرید کردن موبایلم جزو جدانشدنی من شده بود. هر کس میرسید توصیه ای بهم میکرد و سعی میکرد از بدیهای وابستگی به تلفن همراه بهم بگه.
خودم هم از این وضعیت خسته شده بودم و بیشتر از این احساس میکردم از نظر جسمی هم دچار مشکل شدم.
خوابم به هم خورده بود، سردرد داشتم، احساس خستگی دائم و بیحوصلگی داشتم و از همه بدتر اینکه وقتی موبایلم در کنارم نبود احساس خلا میکردم.
تا اینکه تصمیم گرفتم گشتی تو اینترنت بزنم تا راهی پیدا کنم که از شر این بلا خلاص بشم و معلوم شد که نشانههای من از اعتیاد به موبایل گذشته و من دچار نوعی اختلال به نام نوموفوبیا هستم که به تازگی شناخته شده است.
حالا این نوموفوبیا چی هست؟
نوموفوبیا در اصل به معنای ترس از نداشتن یا نبودن تلفن همراه است.
نتایج به دست آمده از مشاوره استرس نشان می دهد، ترس و استرس افراطی و غیرمنطقی که به هنگام نبود تلفن همراه در فرد ایجاد میشود نوموفوبیا نام دارد.
اگر چه این نوع بیماری کاملا جدید است اما بسیار شایع بوده و میلیونها نفر را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است.
افراد زیادی در جلسات مشاوره اضطراب حضور پیدا می کنند که مبتلا به نوموفوبیا هستند، اما خودشان خبر ندارند.
در تحقیقاتی که انجام شده است نشان میدهد زنان بیشتر از مردان درگیر این بیماری میشوند. چون معمولا وابستگی بیشتری به گوشی همراه خود دارند و استرس زنان شایع تر از استرس مردان است.
در مقایسه با ۶۱ درصد مردانی که میترسند از گوشی خود جدا شوند، ۷۰ درصد زنان هستند که این ترس را در خود دارند.
البته در مقابل تحقیقات نشان میدهد که بیشتر مردان هستند که تمایل دارند دو گوشی همراه خود داشته باشند که اگر یکی از آنها را از دست دادند دچار انواع استرس نشوند.
البته باید گفت که افرادی که هنگام جدا شدن از تلفن همراه عرق سرد روی پیشانیشان مینشیند کنترل خود را بر روی شرایط از دست میدهند. اضطراب زیادی را تجربه میکنند نسل جوان هستند و علائم این بیماری در سنین ۱۸ تا ۳۲ بیشتر و با شدت و مدت بیشتری دیده میشود.
مشاوره نوجوانان مملو از والدینی است که از وابستگی زیاد فرزندان خود به گوشی موبایل شکایت دارند. این بچه ها هم درگیر اختلال نوموفوبیا هستند، اما نمی دانند!
در ویکی روان بخوانید:
علائم و نشانه های نوموفوبیا کدامند؟
فرض کنید یک روز که از منزل بیرون میروید، در نیمه راه به یاد بیاورید که تلفن همراهتان را جا گذاشتید.
چه احساسی به شما دست میدهد و چه هیجانی را تجربه میکنید؟ این یک آزمایش ساده است تا ببینید آیا شما نیز نشانههای نوموفوبیا را دارید یا نه؟
نوموفوبیا یا بهتر است بگوییم اختلال روانی دارای نشانههایی است که اگر فرد آنها را در خود میبیند بهتر است نسبت به وضعیت خود آگاهی بیشتری پیدا کند و درصدد برطرف کردن این علائم باشد.
مهم ترین علائم مونوفوبیا عبارتند از:
- احساس نگرانی وقتی شارژ گوشی در حال تمام شدن است.
- احساس بی قراری وقتی گوشی موبایل در دسترس تان نیست.
- احساس تشویش وقتی آنت گوشی ضعیف می شود یا از بین می رود.
- احساس اضطراب و نگرانی وقتی موبایل تان در دسترس نیست.
نشانههای جسمی نوموفوبیا
علائم جسمی از مهمترین و آشکارترین نشانههای این بیماری هستند که از جمله میتوان میتوان به:
استرس داشتن و آستانه تحمل پایین، تعریق زیاد و… در موقع عدم توانایی در استفاده از تلفن همراه به هر دلیلی اشاره کرد
در این مواقع که فرد از موبایل خود جدا میشود احتمالاً به تپش قلب، درد قفسه سینه و تندی تنفس دچار میشود.
مشاوران پیشنهادی برای درمان نوموفوبیا:
نشانههای روان شناختی نوموفوبیا
نشانههای روانشناختی شامل عوامل پیچیدهای از جمله نوع تفکر فرد و تجربه هیجانهایی میشود که به آن دچار میشود.
دیدگاههای منفی نسبت به خود، علائم عزت نفس پایین، برونگرایی یا درونگرایی شدید، تکانشگری و هیجان خواهی منفی از عواقب بد وابستگی به تلفن همراه هستند.
از نشانه های روانی بیماری نوموفوبیا این است که فرد تمام هویت خود را در داشتن و همراه بودن تلفن همراه خود میبیند.
او فکر میکند بدون این وسیله قادر به انجام هیچ فعالیت اجتماعی نیست و دلیل آن این است که این روزها تلفن همراه تنها کاربرد تماس برقرار کردن ندارد. بلکه شامل تمام فعالیتهایی از جمله عکس گرفتن، ذخیره کردن اطلاعات، ارتباط در شبکههای اجتماعی و… میشود که فرد با موبایل خود انجام میدهد و میبینید بیش از نیمی از کاربران تلفن همراه، در صورت تمام شدن شارژ باتری یا به همراه نداشتن تلفن خود دچار انواع اضطراب میشوند.
یا هنگامی که موبایلشان را در منزل جا میگذارند، احساس انواع ترس و استرس به آنها دست میدهد. در موارد شدیدتر ترس از دست دادن تلفن همراه همیشه ذهن فرد را به خود مشغول میکند.
پیشنهاد می کنیم مقاله تعریف ترس چیست را در ویکی روان مطالعه کنید تا بیشتر با مفهوم نوموفوبیا آشنا شوید.
نشانههای رفتاری اختلال نوموفوبیا
افرادی که دچار وابستگی به تلفن همراه خود هستند، برای پیشگیری از اضطراب، تلفن خود را همیشه فعال نگه میدارند.
آنها همیشه با خود شارژ به همراه دارند، شماره تلفنهای متعدد دارند. همیشه به دلیل ترس از گم شدن تلفن، یک تلفن اضافه به همراه دارند.
این افراد باید سریعا از مشاوره برای ترس استفاده کنند تا نوموفوبیا باعث دیگر بیماری های روانی نشود. مثلا در این حالت درمان افسردگی بسیار کند پیش میرود یا موفقیت آمیز نخواهد بود.
عوارض ابتلا به نوموفوبیا چیست؟
عوارض و پیامدهای زیادی برای استفاده طولانی مدت از گوشیهای تلفن همراه و وابستگی به آن مطرح شده است که در اینجا به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
1- نوموفوبیا موجب عوارض جسمانی می شود
احتمال ایجاد و گسترش تومورهای سرطانی و آسیبپذیری بدن در برابر عوامل:
- بیماری زا
- اختلالات خواب و بی خوابی
- فراموشی
- سردرد و انواع افسردگی
- احساس داغی در داخل سر
- افزایش احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر
- و بروز مشکلات ژنتیک از جمله اصلیترین آسیبهای جسمانی
- افزایش احتمال ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی
است که فرد دچار این وابستگی به آن مبتلا میشود.
حتی بروز اختلالات جنسی و کاهش توان باروری و نهایتا ناباروری نیز از عواقب ناخوشایند این بیماری عنوان شده است.
به دلیل استفاده زیاد و طولانی مدت از دستها، خطر ابتلا به التهاب مفاصل انگشتان نیز بیماری شایعی در این افراد است.
پیامدهای اجتماعی ابتلا به نوموفوبیا
وابستگی به تلفن همراه یا همان نوموفوبیا منجر به اختلال در درس خواندن، فعالیتهای روزانه، کار، روابط خانوادگی و زندگی اجتماعی میشود.
فرد دچار اختلال را از جمع روابط صمیمانه خانوادگی دور کرده و باعث میشود هوشیاری کمتری نسبت به محیط اطراف خود داشته باشد.
فرد با گذراندن ساعتهای زیادی با تلفن همراه خود کمکم علاقه خود را به محیط اطراف از دست میدهد و این زمینه ساز انزوای اجتماعی و ایجاد مشکل در روابط خانوادگی خواهد شد. اگر با مشکلات این چنین به خاطر نوموفوبیا دست به گریبان هستید، مشاوره با روانشناس خانواده می تواند گزینه ایده آلی باشد.
چه کار کنیم که وابستگی مان به موبایل کمتر شود؟ راه های درمان نوموفوبیا چیست؟
راههای درمان متعددی برای درمان این وابستگی و کاهش پیامدهای منفی آن وجود دارد.
اما در همه این راههای درمان سعی میشود که به بیماری که این علائم را دارد آموزشهای مبتنی بر کاهش استرس و راهکارهای جایگزین کردن موبایل آموزش داده شود.
بهترین راه حلی که میتوان برای درمان نوموفوبیا مطرح کرد این است که:
شخص نیاز خود به تلفن همراه را کم کند و کم کم سعی کند این وسیله را غیر از مواقع لزوم از خود دور نگه دارد.
البته در زندگی امروز این امر بسیار سخت و تقریبا غیر ممکن است، اما باید سعی شود تا وابستگیهای روانی به این دستگاه را از بین برد. برخی از رایج ترین راهکارها شامل موارد زیر میشود:
1- آموزش آرامش ذهنی
در این روش به بیمارانی که دچار علائم جسمی از جمله تپش قلب، گرفتگی عضلات و… میشوند راههایی از جمله کاهش اضطراب آموزش داده میشود که شامل تمرینهای آرام سازی بدن و دور کردن تنش عضلانی است.
آموزش این تفکر که موبایل یک وسیله است و نه چیز دیگر
مثلا به افراد مبتل ابه نوموفوبیا آموزش داده میشود اخبار روزمره را از روی تلفن همراه خود پیگیری نکنند و تنها برای برقراری تماس از آن استفاده کنند.
2- آموزش راه حل جایگزین
به بیشتر مبتلایان توصیه میشود همیشه همراه خود یک کارت تلفن داشته باشند تا هر وقت که نتوانستند از گوشی تلفن همراهشان تماس بگیرند، از آن کارت استفاده کنند.
در ضمن لیستی از مخاطبان و شماره تلفنهای افرادی که با آنها در ارتباط هستند را تهیه نمایند تا در صورت گم کردن تلفن همراه با آنها در ارتباط بمانند.
3- درنظر گرفتن ساعت استفاده از موبایل
باید سعی کرد برای درمان نوموفوبیا استفاده فرد را از گوشی موبایل محدود کرد و تنها وقتی از آن استفاده کند که نیاز به زنگ زدن داشته باشد.
برای مثال میتواند، بازیهای گوشی را پاک کند یا از برنامههای اینترنتی آن کمتر استفاده کند.
لزومی ندارد که شبها اخبار را از اینترنت بگیرد، باید فرد تنها به گوشی خود به عنوان یک وسیله ارتباطی ساده نگاه کند.
یا اینکه به جای عضویت در چندین شبکه اجتماعی حداقل در یک شبکه فعالیت داشته باشد. مدیریت استفاده از موبایل برای درمان نوموفوبیا بسیار مهم است.
پیشنهاد ویکی روان برای درمان نوموفوبیا
سامانه سلامت روان ویکی روان با گردآوری تیمی از بهترین های روانشناسی، امکان مشاوره آنلاین با روانشناس را بر بستر اینترنت فراهم کرده است. حتی اگر مقیم ایران نیستید، می توانید برای درمان نوموفوبیا از مشاوره خارج از کشور در ویکی روان استفاده کنید.
با این حال امکان مشاوره تلفنی با روانشناس برای کاربران داخل ایران وجود دارد.
به همین خاطر میتوانید به بخش مشاوره روانشناسی سایت ویکی روان مراجعه و از خدمات مشاوره آنلاین استفاده نمائید: