آشنایی با داروی لیتیوم (Lithium)
لیتیوم بیشترین داروی مورد استفاده در درمان کوتاه مدت اختلال دوقطبی نوع یک محسوب می‌شود.
لیتیوم، نه تنها دوره حاد مانیا را کنترل می‌کند، بلکه از عود آن نیز جلوگیری می‌نماید.
این دارو به طور کامل از کلیه دفع می‌شود، از سد خونی – مغزی عبور نمی‌کند، در شیر و به مقدار کم در عرق ترشح می‌شود.
لیتیوم، از رها شدن هورمون‌های تیروئیدی ممانعت به عمل می‌آورد که این خود به کندکاری تیروئید و گواتر می‌انجامد.
همچنین موجب اختلال در عملکرد ضربان‌سازی گره سینوسی می‌شود که می‌تواند در افراد مستعد، به بلوک عصبی بیانجامد.
بدین جهت برای تجویز لیتیوم انجام تست‌های تیروئید، CBC، الکترولیت‌ها و کراتینین لازم است.
وضعیت تیروئید و کلیه باید کنترل شود، لیتیوم، می‌تواند بی‌کفایتی کلیوی، کم‌کاری تیروئید و ندرتا پرکاری تیروئید را به وجود آورد
با بخش داروهای روانپزشکی در سایت روانشناسیویکی روان همراه باشید.
موارد مصرف داروی لیتیوم
- اختلال دوقطبی: این دارو هم در درمان کوتاه مدت و هم درمان پیشگیرانه اختلال دو قطبی در ۷۰ تا۸۰ درصد موارد مؤثر است، هم دوره‌های مانیا هم دوره های افسردگی این اختلال به درمان با این دارو پاسخ می‌دهند.
- اختلال اسکیزوافکتیو
- اختلال افسردگی اساسی
- اسکیزوفرنی
- سایر اختلالات
مکانیسم اثر لیتیوم
نظریه‌های زیادی در مورد مکانیسم عملی این دارو مطرح شده است اما هیچ یک به اثبات نرسیده است.
براساس یکی از نظریه‌ها، لیتیوم آنزیم اینوزیتول فسفاتاز در داخل سلول‌های عصبی را مهار می‌کند، این امر باعث کاهش پاسخ سلولی به تحریکات عصبی می‌شود.
عوارض جانبی مصرف داروی لیتیوم
عوارض گوارشی
تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، اسهال
لیتیوم باید پس از غذا مصرف شود، مقدار کم دارو تجویز شود، از اشکال Slow release استفاده شود.
لرزش اندام‌ها و خستگی
مقدار مصرف دارو کاهش پیدا کند. یک بنزودیازپین به رژیم دارویی بیمار اضافه شود.
آکنه
محلول موضعی بنزن پراکسید (۱۰ -۵ درصد) و محلول موضعی اریترومایسین (۵/۱ تا ۲ درصد) استفاده شود.
ضعف عضلانی، سردرد: معمولا چند هفته پس از ادامه درمان بهبود می‌یابد.
هیپوتیروئیدی
لوتیروکسین، کنترل مقدار TSH.
آریتمی‌های قلبی
معمولا باید به مصرف آن خاتمه داد.
افزایش وزن
تعیین رژیم غذایی، قطع لیتیوم.
در صورت مسمومیت و عوارض جانبی به مصرف لیتیوم پایان داده شود و بیمار مایعات کافی بنوشد.
جهت درمان اکثر بزرگسالان در درمان با لیتیوم، با مقدار ۳۰۰ میلی‌گرم سه نوبت در روز شروع می‌شود.
اگر پس از ۴ هفته از آغاز درمان با مقادیر درمانی این دارو بیمار پاسخ به درمان ندهد، بایستی مقادیر بالاتر لیتیوم (تا سطح پلاسمایی ۵/۱میلی اکی والان)، البته اگر عوارض جانبی ظاهر نشود، تجویز شود.
اگر ۲ هفته پس از این افزایش پاسخی به درمان مشاهده نشود، باید به تدریج در عرض ۱ تا ۲ هفته دارو قطع شده و داروهای دیگر تجویز شوند.
