تعریف روانکاوی چیست؟ روانکاو کیست؟
شاید برای شما هم سوال باشد که تعریف روانکاوی چیست و مشاور روانکاو چه کاری انجام میدهد؟ این سوال برای بسیاری از کاربران که به بخش مشاوره آنلاین روانکاوی ویکی وران مراجعه می کنند پیش می آید. به همین دلیل قصد داریم در این مطلب سایت ویکی روان، به بررسی کامل معنی روانکاوی و خدماتی که ارائه می دهد بپردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
معنای روانکاوی چیست؟
با وبلاگ روانشناسی در ویکی روان همراه باشید.
از آن جا که روانکاوی (Psychoanalysis) بیشتر از آنکه گفتنی باشد تجربه کردنی است، بگذارید با سؤال هایی که می پرسم روانکاوی را از نزدیک تر لمس کنیم.
- آیا تاکنون صدا و تصویر خودتان را در فیلم دیده اید؟
- آیا از تن صدای خودتان در فیلم متعجب شده اید؟
- احتمالاً زیاد از صدایی که می شنوید راضی نیستید و فکر می کنید که صدای طبیعی خودتان بهتر است! دلیل این امر چیست؟
- یکی از جنجالی ترین بحث های علمی بین دانشمندان همیشه بر سر این بوده که بالاخره انسان جبر دارد یا اختیار؟
- به راستی رفتارهای ما آزادانه است یا مجبور هستیم به طریق خاصی رفتار کنیم؟
- چرا افراد با وجود اینکه می دانند چه رفتارهایی مفید هست و چه رفتارهایی به آنها صدمه می رساند باز هم مرتکب رفتار اشتباه می شوند؟
- آیا تا به حال برای تان اتفاق افتاده که بی خودی از یک نفر خوش تان بیاید یا اینکه برعکس از یک نفر بدون هیچ دلیلی بدتان بیاید؟
- آیا تا به حال برای تان اتفاق افتاده که نام شخصی را فراموش کنید یا اینکه اشتباها نام دیگری را بر زبان بیاورید؟
- چرا با وجود اینکه مسائل جنسی یکی از غرایز طبیعی بشر است اما مثل بقیه نیازها (گرسنگی و تشنگی) با آن برخورد نمی شود و قوانین و مقررات خاص خودش را دارد و این همه در رویاها خودنمایی می کند؟
این ها همه سؤالاتی بودند که برای اولین بار ذهن بنیانگذار روانکاوی یعنی زیگموند فروید را به خود مشغول کرد.
فقر در سواد روان شناختی باعث شده که در کشور ما درک درستی از اینکه روانشناسی چیست و کاربردی ترین خدمات مشاوره روانشناسی با آن وجود نداشته باشد. همین الان از شخصی که کنارتان نشسته است بپرسید که روانکاو کیست و چه کار میکند؟
احتمالاً می گوید: «او وِرد و جادو می کند» یا اینکه دستانش را به صورت حرکات پاندولی آونگ تکان می دهد و می گوید:
«با ساعت مخصوص خود افراد را این جوری هیپنوتیزم می کند تا مغزشان را شست و شو بدهد»
اگر هم که خیلی طرف با سواد باشد می گوید:
«روانکاو مریض را روی یک تخت می خواباند و پشت سر او می نشیند و اگر خوابش نبرد گاهی به صحبت های مریض واکنش نشان می دهد».
این ها همه تصورات غلطی است که از روانکاو و روانکاوی در ذهن مردم حک شده است. این واقعیت در جامعه ما وجود دارد که مردم نمی دانند تعریف روانکاوی چیست و روانکاو چه کارهایی انجام می دهد!
البته قبلا در ویکی روان درباره فرق روانکاو و روانشناس صحبت کردیم اما در ادامه توضیحات بیشتری داده می شود.
اما به راستی روانکاوی چیست و روانکاو چه کار می کند؟
خوب دقت کنید:
- اگر یک مهمان به خانه شما بیاید او را کجا می نشانید؟
- احتمالاً در بهترین قسمت خانه؛ پذیرایی.
- آیا اتاق خوابتان را هم به او نشان میدهید؟ اگر خیلی به شما نزدیک باشد، شاید.
- آیا امکان دارد که اول بار او را به دستشویی خانه راهنمایی کنید؟!
احتمالاً اگر آدم سالمی باشید این کار را نمیکنید.
روان ما انسانها هم درست مانند یک خانه قسمتهای مختلفی دارد که بعضی از اجزای آن مانند پذیرایی خانه خوشایند و بعضی دیگر مثل دستشویی زیاد خوشایند نیست
اگر خودتان را مهمان در نظر بگیرید و روان تان را یک خانه تصور کنید، حتی قسمت هایی در این خانه وجود دارد که هرچه قدر هم با خودتان صمیمی باشید به صورت آگاهانه نمی توانید به آن دست یابید.
آن بخش های تاریک روان که مملو از محرمات، افکار، تصورات و خاطرات دردناک است در روانکاوی ناخودآگاه نامیده می شود! اگر در یک مهمانی از دست یک کودک شلوغ کار حسابی عصبانی شوید امکان دارد که او را از اتاق بیرون بیندازید. حتی در را هم روی او قفل کنید. احتمالاً به صورت موقت از دست او راحت میشوید.
اما اگر این کودک از آن کودک هایی باشد که به این زودی ها از رو نرود از پشت در دائماً شلوغ کاری می کند. در را می شکند و یا حتی از پنجره دوباره راه خود را پیدا می کند.
اگر خیلی زرنگ باشد ممکن است تغییر شکل بدهد و خیلی محترمانه از شما تقاضا کند که او را به داخل راه دهید. در سیستم روانی ما هم همین ماجرا در حال اتفاق افتادن است.
اگر یک فکر یا تصور آن قدر با پیش فرض های اخلاقی و شخصیتی شما ناهماهنگ باشد که نتوانید آن را تحمل کنید سریعا آن را روانه ناخودآگاه خواهید کرد
اگر چه که دیگر این فکر یا خاطره آزارنده در آگاهی شما وجود ندارد، اما مثل کودک پشت در دائما مشغول خراب کاری است و گاهی با لباس مبدل دوباره به مهمانی می آید.
فکر و خاطره سرکوب شده نیز به صورت علائم آزارنده بیماری های روانی مثل بیماری افسردگی و اسکیزوفرنی خودش را نشان می دهد. یا اینکه از صورت روانی تغییر شکل می دهد و در قالب بیماری های جسمی در کارکرد افراد اختلال ایجاد می کند.
این مطالب ویکی روان را از دست ندهید:
روانکاو چه کاری انجام می دهد؟ (اصلا روانکاو کیست؟)
فکر می کنم اکنون راحت تر می توانیم به سؤال های ابتدای متن پاسخ بدهیم.
روانکاو همان کاری را انجام می دهد که یک فیلم ویدئویی با صدای شما انجام می دهد
اگر چه که هر وقت حرف می زنید صدای خودتان را می شنوید اما همه ابعاد آن را درک نمی کنید. وقتی برای اولین بار در فیلم به آن دقت می کنید به دلیل اینکه فکر می کنید این صدا با صدایی که قبلاً در تصورتان از خود داشته اید متفاوت است احساس بدی می کنید.
همه ابعاد زیر بنایی رفتارهای ما نیز توسط خودمان قابل درک شدن نیستند
پس مشاور روانکاو با سؤالات و تفسیرهایی که انجام می دهد مثل یک باستان شناس و کاراگاه، یک فیلم ویدئویی از دلایل واقعی و ناخودآگاه رفتارها به ما نشان می دهد تا به این ناهمخوانی پی ببریم و بتوانیم آنها را اصلاح کنیم.
نظریه های روانکاوی در مورد ذهن انسان
قبلا در ویکی روان توضیحاتی درباره معنی ذهن انسان در روانشناسی دادیم، اما موضوع روانکاوی متفاوت است.
در روانکاوی اکثر اعمال ما به صورت غیر ارادی و ناخودآگاه انجام می شوند. پس می توان سؤال همیشگی فیلسوفان را این طور جواب داد که:
تا وقتی افراد روانکاوی نشوند بیشتر با جبر طرف هستیم تا اختیار
به همین دلیل، خیلی از رفتارهای کاملا غیر منطقی، علی رغم آگاهی شخص از اشتباه بودن شان (برای مثال اعتیاد) باز هم ادامه پیدا می کنند.
خیلی از اموری مثل لغزش های کلامی و رفتاری (مثل اشتباه گفتن نام یک فرد و یا برخوردهای جسمی که تصادفی انگاشته می شوند) عادی زندگی هم اگرچه که بیماری نیستند. اما می توانند بیانگر این باشند که انگار چیزی به غیر از آگاهی هشیارانه ما هم وجود دارد.
همچنین حرکاتی که در حین هیپنوتیزم فرد انجام می دهد و سپس فراموش می کند یا رویاهایی سرشار از مضامین جنسی همه نشانگر وجود بخشی به نام ناخودآگاه است.
در روانکاوی سنتی، خیلی از مشکلات به دوران کودکی و مسائل جنسی ربط پیدا می کنند
این همه مقررات سخت گیرانه برای مسائل و قوانین امور جنسی و شرم افراد راجع به صحبت کردن در مورد آن علی رغم اینکه مثل خوردن و نوشیدن از نیازهای اولیه بشر محسوب می شود دال بر آن است که گویی امور جنسی رنگ و بویی متفاوت تر با دیگر غرایز دارد.
اما رویکردهای جدیدتر روانکاوی به مسائل ارتباطی انسان توجه ویژه ای دارند. به طوری که ریشه مشکلات روانی را در ارتباطات مختل با افراد مهم زندگی می جویند.
اگرچه مشاوره روانکاوی آنلاین یا حضوری به عنوان یک روش درمان غیر دارویی برای بیماری های روانی مطرح شد، اما بعدتر به صورت یک نظام جهان بینی و گفتمان علمی توسعه پیدا کرد.
به طوری که در سایر علوم از ادبیات تا معماری و هنر راه پیدا کرد. امروزه نیز هم سو با جریان علمی نوروساینس قصد دارد برای خود جایگاه محکم تری پیدا کند.
به قلم محمد غضنفری