راه اصلاح بد رفتاری کودک چیست؟ (مشکلات رفتاری کودکان)
بد رفتاری کودک به اشکال مختلف خود را نشان می دهد و می تواند موجب بروز مشکلات ریز و درشت برای بچه ها و والدین آنها باشد. اما اصلاح مشکلات رفتاری کودکان کاری تخصصی است که باید با ریز بینی زیادی انجام شود. به همین دلیل یکی از موضوعات همیشگی جلسه های مشاوره روانشناسی کودک در ویکی روان به اصلاح بد رفتاری کودک و نوجوان مربوط می شود.
فهرست موضوعات بررسی شده
راه های اصلاح بد رفتاری کودک چیست؟
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه شوید.
خب تربیت کودکان از مهمترین برنامه های هر خانواده توسط والدین می باشد و در این مطلب ویکی روان به بحث اصلاح بد رفتاری کودک توسط والدین از دید روانشناسی پرداخته ایم.
والدین بهترین کسانی هستند که می توانند عواقب بدرفتاری را به کودکان بیاموزند.
در واقع رفع همیشگی مشکلات رفتاری کودکان به تلاش و جدیت پدر و مادر و اطرافیان بچه ها نیاز مبرم دارد و اگر این مسیر با دقت طی نشود، می تواند آسیب های جدی به همراه داشته باشد که در جلسات مشاوره کودک بارها درباره آن توضیح دادیم.
اختلال رفتار کودک
اختلال اضطرابی در رفتار کودکان، بسیاری اوقات می بینیم والدینی که فرزندان بدرفتار دارند، به این مساله چندان اهمیتی نمی دهند و می‌گذارند کودک همچنان به رفتارهای نادرستش ادامه دهد و برای این کار چند دلیل دارند.
اول این که علاقه بیش از حد به فرزند موجب می شود این والدین خیلی از بدرفتاری های فرزندشان آزرده نشوند و حتی متوجه رفتارهای بد او نباشند و اگر متوجه این مساله باشند به دلیل عشقی که به او دارند نتوانند او را به شیوه درست تربیت کنند.
بعضی گمان می کنند این رفتارها بخشی از دوران کودکی است و با بزرگ شدن کودک، همه خود به خود اصلاح می شوند
بعضی دیگر حوصله ندارند با فرزندشان کلنجار بروند و رفتار درست را به او بیاموزند و گروهی دیگر از والدین گمان می کنند فرزندشان گرفتار مشکلاتی مانند بیش فعالی است و راهی جز تحمل این رفتارها ندارند.
اهمیت اصلاح بد رفتاری کودک چیست؟
فرزند شما به زودی بزرگ شده و وارد اجتماع می شود و دیگران مانند شما نمی توانند بدرفتاری های فرزندتان را تحمل کنند، به همین دلیل مشکلات رفتاری کودکان باید هر چه زودتر درمان شود تا آسیب های اجتماعی به او وارد نگردد!
در اصلاح بد رفتاری کودک همان گونه که خود شما نمی توانید بدرفتاری های دیگر بزرگسالان را تحمل کنید. در این میان کسی که بیش از همه آسیب می بیند فرزند شما است که در اجتماع تنها می ماند.
پس اگر او را دوست دارید از هم اکنون به فکر اصلاح رفتارهای نادرست او باشید.
در واقع مشکل واقعی از زمانی آغاز می شود که کودک وارد اجتماع می شود و جامعه صبر و بردباری والدین را ندارد و بیشتر مواقع با بی رحمی به او می آموزد که هر رفتاری عواقبی در پی دارد و عواقب یک رفتار زشت و نادرست هرگز چیزی نیست که پیش از این در منزل و از والدینش دیده.
عواقب بدرفتاری، بد و آزار دهنده هستند!
بنا بر گفته متخصص مشاوره کودک، بهترین مکان برای آموختن این مساله در خانه و در سنین اولیه است و والدین بهترین کسانی هستند که می‌توانند عواقب بدرفتاری را به کودکان بیاموزند.
حتی اگر متخصص به شما گفته که فرزندتان دارای مشکلاتی از قبیل نشانه های بیش فعالی کودکان است دلیلی ندارد که از رفتارهای نادرستش چشم پوشی کنید، بلکه باید درست رفتار کردن را به او بیاموزید.
مهم ترین نمونه های مشکلات رفتاری کودکان کدامند؟
در ادامه به چند نمونه از رفتارهای نادرست و مشکلات رفتاری کودکان و راه های پیشنهادی برای اصلاح این رفتارها اشاره شده است:
۱- زود عصبانی شده و حرف های نادرست می زند
شما در این مواقع در جریان اصلاح بد رفتاری کودک عصبانی نشوید و تند برخورد نکنید، بلکه به آرامی و با خونسردی کودک را از محیط و شرایطی که موجب عصبانیت او شده خارج کنید.
در چشمان او نگاه کنید و با لحنی مهربان به او بگویید که این رفتارش را دوست ندارید.
سپس زمانی که آرام شد و رفتار خوبی داشت به او بگویید که چقدر از این که درست رفتار می کند خوشحال هستید و به او به خاطر رفتار خوبش پاداش کوچکی بدهید.
البته صحبت کردن در مورد کودکان بالای دو سال توصیه می شود و معمولا اگر از این روش استفاده کنید.
بعد از دو ماه به نتیجه می رسید پس به یاد داشته باشید که نمی توانید از کودک انتظار داشته باشید.
همین که یک بار با او در مورد مساله ای صحبت کردید او دیگر رفتارهای نادرستش را برای همیشه ترک کند. در تربیت کودک همیشه صبر و بردباری مهمترین عامل است.
این یکی از مهم ترین آموزه های مشاوره کودکان در تمام سنین است.
۲- اصلاح بد رفتاری کودک وقتی که هنگام صرف غذا به غذای دیگران دست می زند
اصلاح بد رفتاری کودک کاری ظریف است و باید با دقت انجام شود. مثلا:
هنگام غذا خوردن وقتی با رفتارهای نادرست فرزندتان مواجه می شوید نباید او را تهدید و تنبیه کنید بلکه باید به گونه ای حواس او را از این کار پرت کنید.
مثلا در مورد اتفاقات جالبی که در آن روز رخ داده، صحبت کنید.
روزهای بعد برای جلوگیری از تکرار چنین رفتاری هنگام چیدن میز از کودک بخواهید به شما در چیدن وسایل کمک کند و در همین زمان در حالی که او را به خاطر آوردن وسایل و چیدن میز تشویق می‌کنید به او بگویید که موقع خوردن غذا نباید به غذای دیگران دست بزند.
۳- به حرف های شما گوش نمی‌دهد و کاری که از او می‌خواهید را انجام نمی دهد
در چشمانش با قاطعیت نگاه کنید نه با خشم و مسایل مورد نظرتان را دقیق و شمرده شمرده به او بگویید.
کمتر کودکی در برابر لحن مهربان و آرام والدینش مقاومت کرده و همچنان بدرفتاری می کند
در جریان اصلاح بد رفتاری کودک به یاد داشته باشید زمانی که رفتار خوبی دارد و کاری که به او محول کرده اید را فورا انجام می دهد، او را تشویق کنید تا با این کار زمینه را برای موارد بعدی آماده کنید.
این تکنیک در مواجه با بد رفتاری کودک بسیار کاربردی است و همیشه نتیجه می دهد.
۴- او مدام نق می زند
زمانی که برایتان مقدور است به او گوش دهید. البته این کار را باید با تمام وجود انجام دهید.
چون معمولا در این شرایط کودک از شما توجه و محبت بیشتری می خواهد، به آرامی از او بپرسید چه می خواهد.
اما اگر به هر دلیلی نمی توانید در آن زمان برایش وقت بگذارید لحظه ای دست او را بگیرید یا او را ببوسید و به آرامی به او بگویید باید چند لحظه صبر کند تا کاری که الان در حال انجام دادنش هستید به پایان برسد و بعد حتما برای او وقت خواهید گذاشت.
معمولا کودک زمانی که می بیند شما متوجه او هستید و پاسخش را دادید آرام می شود اما اگر باز هم به نق زدن ادامه داد باید بی توجه شوید و غیر مستقیم او را سرگرم کنید
مثلا اگر هنگامی که با تلفن صحبت می کنید کودک شروع به نق زدن می کند به او بگویید: “عزیزم صبر کن تلفنم که تمام شد به حرف‌های تو گوش می کنم.”
اما اگر کودک همچنان نق می زند بدون این که به او نگاه کرده یا او را دعوا کنید تلویزیون را روشن کنید تا برنامه کودک تماشا کند یا یک اسباب بازی که کودکتان خیلی آن را دوست دارد بیاورید و جایی که در دسترس اوست بگذارید اما به دستش ندهید.
می بینید همین کارهای به ظاهر ساده برای رفع مشکلات رفتاری کودکان و بچه ها بسیار کاربرد دارد و در جلسات مشاوره روانشناسی کودکان با جزئیات بیشتر به والدین آموزش داده می شود.
تاثیر عوامل بیرونی بر روی رفتار کودکان
رفتار درست به
- سن
- شخصیت
- تربیت خانوادگی
- ویژگی‌های فیزیکی
- و احساسی کودک
بستگی دارد.
در ادامه به مهم ترین عوامل بیرونی تاثیرگذار بر بد رفتاری کودک می پردازیم.
۵- عصبانی شده یا لج می کند و وسایل خانه را می شکند
معمولا وسایل شکستنی باید دور از دست کودکان کم سن و سال باشند چون بیشتر مواقع کودکان وسیله ای را پرت می کنند، اما نمی دانند این کار خطرناک است و وسیله شکستنی است.
مانند زمانی که اسباب بازی هایشان را می اندازند و هیچ اتفاقی نمی افتد گمان می کنند اگر دیگر وسایل را هم پرت کنند هیچ اتفاقی نمی افتد! 🙂
اما ناگهان می بینند با پرت کردن شیی دیگری مثلا یک لیوان، غوغایی در خانه برپا می شود.
شاید برایتان عجیب باشد اما خیلی اوقات کودکان از این غوغا لذت می برند.
ناگهان همه بلند می شوند تا خرده های شیشه را جمع کنند و سر و صدا به پا می شود و کودک از این همه هیجان و شوری که ایجاد شده خوشحال می شود.
اما متوجه نمی شود این کار چقدر دیگران را آزار می دهد.
در بررسی راه های اصلاح بد رفتاری کودک دلیل دیگری که کودک اشیا را به اطراف پرت کرده و می شکند جلب توجه است.
مانند زمانی که والدین به شدت سرگرم کار خود هستند و او احساس می کند دیده نمی شود و یا زمانی که تنبیه شده و کسی به او توجه نمی کند.
تنها راهی که برای جلوگیری از این بد رفتاری کودک وجود دارد این است که باید وسایل خطرناک و شکستنی را از او دور کنید.
۶- عصبانیت و ناراحتی خود را با زدن خود یا دیگران نشان می دهد
طبق توصیه های مشاور روانشناس کودک، اگر ممکن است کودک را از موقعیت دور کنید و زمانی که آرام شد به او بگویید که رفتارش نادرست بوده و هرگز نباید خود یا دیگران را بزند.
البته این راه زمانی موثر است که خود شما از تنبیه بدنی به‌عنوان راه تربیتی کودکتان استفاده نکنید
اگر کودک شما بالای سه سال است از او بخواهید چند دقیقه تنها باشد و به رفتارش فکر کند و بعد به شما بگوید در این موقعیت اگر چه رفتاری می کرد بهتر بود.
به کودکتان بگویید او را درک می کنید که ناراحت است اما این که دیگران یا خودش را می زند هرگز قابل قبول نیست!
بمنظور بهترین انجام دادن اصلاح بد رفتاری کودک به فرزندتان بیاموزید در چنین مواردی چه رفتارهای دیگری می تواند داشته باشد، مثلا به او بگویید:
“عزیزم، در این مواقع می توانی صحبت کنی و به من بگویی که این را دوست ندارم یا آن مساله مرا ناراحت می کند و من اگر این گونه رفتار کنی بهتر می توانم مشکل تو را برطرف کنم.”
در موارد بعدی که کودک در مورد ناراحتی اش با شما صحبت کرد حتما به او توجه کنید و سعی کنید در حل مشکل به او کمک کنید.
اگر خود زنی های او ادامه دار بود حتما به روانشناس کودک و نوجوان مراجعه نمائید تا با توجه به شرایط فرزندتان راهکاری سریع برای آن در نظر بگیرد.
۷- و در نهایت چند نکته کوتاه در مورد مشکلات رفتاری کودک و راه درمان آن
به یاد داشته باشید که رفتار درست به سن، شخصیت و ویژگی‌های فیزیکی و احساسی کودک بستگی دارد و با توجه به این مسایل، سنجیده می شود.
هر چند که گاهی اگر رفتارهای کودکی با معیارهای خانوده او هماهنگ و همسو نباشد می‌تواند برای خانواده مشکلاتی ایجاد کند.
این که بدانید در هر سنی چه رفتاری شایسته کودک است به شما کمک می کند دریابید در شرایط مختلف با او چه برخوردی داشته باشید
کودکان زمانی که می بینند رفتار آنها مورد توجه دیگران قرار می گیرد یا پاداشی برای آنها دربردارد آن رفتار را تکرار می کنند.
زمانی که کودک بدرفتاری می کند واکنشی که شما نشان می دهید تعیین کننده ترین عامل در تکرار یا ترک آن رفتار است.
بیشتر مواقع نادیده گرفتن و توجه نکردن، بهترین راه حل برای ترک رفتار نادرست است، این برخورد در بیشتر مواقع به نتیجه می رسد.
بمنظور اصلاح بد رفتاری کودک جدولی از رفتارهای پسندیده تهیه کنید و هر بار که کودک مطابق یکی از موارد رفتار کرد علامتی مقابل آن رفتار در جدول بزنید، قرار بگذارید هرگاه تعداد علامت ها به ده رسید یک هدیه کوچک به او بدهید.
این تکنیک های روانشناسی کودک کمک می کند تعامل سازنده ای بین والدین و بچه شکل بگیرد اما یادتان باشد این نوع رفتارها باید توسط هر دو والد انجام شود.
تعداد رفتارهای خوب با توجه به سن کودک متغیر هستند، کودکان در سنین پایین نمی توانند خیلی صبر کنند اما هرچه بزرگ تر می شوند باید تعداد دفعات تکرار رفتارها هم بیشتر شوند.
در تهیه لیست رفتارها از خود کودک نیز می توانید کمک بگیرید و از او بپرسید دوست دارد کدام رفتارها را در قسمت خوب و کدام رفتارها را در قسمت بد یادداشت کنید.
به یاد داشته باشید قرار نیست هدیه همیشه مادی باشد.
می توانید به‌عنوان هدیه او را به پارک ببرید یا اجازه دهید با دوستانش بازی کند.
فرزندتان را عادت ندهید که همیشه از دیگران هدیه های گران‌قیمت و بزرگ بخواهد
این کار در روال اصلاح بد رفتاری کودک را به شیوه دیگری هم می توانید انجام دهید به این شکل که به جای تهیه لیست روی دست کودک علامت بزنید، این کار باید روزانه تکرار شود.
از دو رنگ یا دو شکل مختلف استفاده کنید و به کودک بگویید هربار که رفتار خوبی داشت یک دایره و هربار که رفتار بد داشت یک مربع روی دستش علامت می زنید.
زمانی که می بینید کودک آرام بازی می کند، وسایلش را جمع می کند، غذایش را کامل می خورد، نقاشی می کند یا کتاب می‌خواند و… یک دایره روی دستش بکشید و زمانی که عصبانی شد، حرف بدی زد، وسیله‌ای را پرتاپ کرد، غذا نخورد و… یک مربع روی دستش بکشید.
در پایان روز علامت ها را بشمارید.
اگر تعداد علامت های خوب بیشتر بودند به او پاداش بدهید و اگر تعداد رفتارهای بد بیشتر بود نباید پاداشی دریافت کند.
به یاد داشته باشید که هرگاه قول پاداشی به کودک دادید حتما به قولتان عمل کنید تا رفتارهای خوب او تکرار شوند و اعتماد فرزندتان به شما از بین نرود
والدین عزیز شما بهترین الگوی فرزندانتان هستید، چشمان کودکان همواره نظاره‌گر رفتارهای شما هستند، پس مراقب رفتارهایتان باشید.
بهترین برای اصلاح مشکلات رفتاری کودکان در روانشناسی
اگر راهکارهای فوق را به خوبی انجام دهید، تاثیرات شگرفی در نوع رفتار فرزندتان مشاهده خواهید کرد.
اما یادتان باشد شرایط از بچه به بچه ای دیگر متفاوت خواهد بود و به طور کلی نمی توان برای همه یک نسخه داد!
بهتر است برای تربیت فرزندتان و رفع مشکلات رفتاری کودکان از یک متخصص کودکان کمک بگیرید و طبق برنامه در مشاوره روانشناسی کودک آنلاین یا حضوری شرکت کنید تا به این طریق آینده روانی فرزندتان را تضمین کنید.
کودکان آسیب پذیرتر از چیزی هستند که فکر می کنید و حفظ سلامت روحی روانی آنها بر عهده والدین است.
