تربیت فرزند

16 مورد از بایدها و نبایدهای تربیت فرزند در روانشناسی

مهم ترین نکات تربیت فرزند برای والدین و مربیان مهد کودک

بایدها و نبایدهای تربیت فرزند در واقع یک سرمایه گذاری بزرگ توسط والدین برای آینده او است. اصول تربیت فرزند چیزهایی هستند که در جلسه های مشاوره آنلاین کودک به آنها پرداخته می شود، اما قصد داریم در این مطلب سایت مشاوره روانشناسی ویکی روان هم به مهم ترین بایدها و نبایدهای تربیت کودک از دید علمی پرداخته شود.

مهم ترین بایدها و نبایدهای تربیت فرزند

با مقالات روانشناسی در سایت ویکی روان همراه باشید.

روش تربیت فرزند و اهمیت آن یک موضوع مهم و پیچیده است که بسیاری از والدین با آن دست و پنجه نرم می کنند. تربیت فرزند به معنای راهنمایی، حمایت، آموزش و تشویق فرزندان به رشد و توسعه شخصیت، مهارت ها، ارزش ها و اعتماد به نفس است. تربیت فرزند اهمیت زیادی در شکل گیری آینده فرزندان و جامعه دارد. فرزندانی که با روش های تربیتی مناسب بزرگ شوند، احتمالاً خوشبخت تر، موفق تر، مسئولیت پذیرتر و اجتماعی تر خواهند بود.

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع
سید محمد ستارزاده سید محمد ستارزاده
مشاور روانشناس
از 87,500 هزار تومان
فرح ناز حیاة غیبی حقیقی فرح ناز حیاة غیبی حقیقی
مشاور روانشناس
از 75,000 هزار تومان
سمیه بهاروند سمیه بهاروند
مشاور روانشناس
از 175,000 هزار تومان
بهاره بوربور بهاره بوربور
دکتری روانشناسی
از 62,500 هزار تومان
شیدا خوشه مهری شیدا خوشه مهری
دکتری روانشناسی
از 87,500 هزار تومان
شیما وفا شیما وفا
دكتراى روانشناسى
از 62,500 هزار تومان
بهاره محسنی بهاره محسنی
مشاور روانشناس
از 110,000 هزار تومان
فرشته همدانی فرشته همدانی
مشاور روانشناس
از 55,000 هزار تومان

چرا هر پدر و مادری باید با تکنیک های تربیت کودک آشنا باشد؟

موضوع خیلی ساده است، تربیت فرزند یعنی هدایت کردن روانی فرزندمان برای رسیدن به نهایت پتانسیل هایش.

هر پدر و مادری باید با روش های صحیح بزرگ کردن بچه ها آشنا باشد تا بزرگ ترین لطف را به فرزند خود کرده باشد. به همین خاطر نقش والدین در تربیت فرزند یکی از مواردی است که رشته روانشناسی کودک تاکید زیادی بر آن دارد.

چه روشی برای تربیت فرزندان بهترین است؟

بهترین روش تربیت فرزند ممکن است بستگی به شرایط خاص هر خانواده و فرزند داشته باشد، اما برخی از اصول کلی که می توانند به والدین کمک کنند عبارتند از:

  • ایجاد رابطه عاطفی قوی و مثبت با فرزندان و نشان دادن علاقه، محبت و احترام به آنها
  • تنظیم قوانین و مرزهای واضح و منصفانه برای رفتار فرزندان و اعمال پیامد های مناسب برای رعایت یا نقض آنها
  • ارائه فرصت های کافی برای یادگیری، بازی، خلاقیت و کشف دنیا توسط فرزندان
  • تشویق فرزندان به ابراز احساسات، نظرات و نیازهای خود و گوش دادن به آنها با توجه و صبر
  • ارائه بازخورد مثبت و سازنده به فرزندان برای تقویت اعتماد به نفس و انگیزه آنها
  • انجام نقش الگوی خوب برای فرزندان و نشان دادن رفتارهای مطلوب و ارزشمند
  • احترام به تفاوت ها و تنوع های فردی، فرهنگی و جنسیتی فرزندان و دیگران
  • همکاری و هماهنگی با همسر و سایر افراد

در ادامه به مهم ترین نکات تربیت فرزند از دید روانشناسی می پردازیم.

1- از کودک خیلی تعریف نکنید

مانند: “تو فوق العاده ای، تو یک بازیکن عالی هستی، وای چه نقاشی زیبایی کشیدی” یا “تو خیلی دختر زیبایی هستی”، زیرا این تریف ها به نظر غیرصادقانه و کمی زیاده روی است.

کودک می داند که به احتمال زیاد یک فرد در حد متوسط بوده و واقعا آنقدر که شما می گویید عالی نیست. علاوه بر این، کودک را تحت فشار قرار می‌ دهد تا با استانداردهای بالایی که شما برای او تعیین کرده‌ اید عمل کند و این ناسالم است

یکی دیگر از مشکلات ستایش کردن زیادی کودک این است که شما او را به عنوان یک فرد خوب قضاوت می کنید!

این یک ارزیابی است که باعث ایجاد اعتماد به دیگران می شود و کودک را وابسته به ارزیابی دیگران می کند تا احساس خوبی نسبت به خودش داشته باشد. قرار دادن او در موقعیتی بسیار ناامن است زیرا دیگری می تواند به سادگی نظرش را تغییر دهد و احترامش از بین می رود. تمجید عزت نفس واقعی ایجاد نمی کند.

با توصیف عینی و بدون ارزیابی یا قضاوت ارزشی، به کارهای خوبی که کودک انجام می دهد توجه کنید، مانند: «تو همه کارها را به تنهایی انجام دادی» و «به مدت 10 دقیقه روی آن مشکل خیلی سخت کار کردی» یا «تو کمک کردی» من میز را چیدم و قدردان آن هستم.

این استفاده صحیح از تقویت مثبت و منفی در کودکان است که باید آموزش ببینیم.

علاوه بر این، هنگامی که فرزندتان کار خوبی انجام می دهد، تحسینش کنید. مانند:

  • آفرین، تو توپ را گل کردی!
  • تو به تلاش ادامه دادی و آن را انجام دادی!
  • تو به برادرت کمک کردی، او را خوشحال کردی
  • رنگ پیراهنت با چشمانت خیلی خوب به نظر می‌رسد
  • وقتی این حرف را زدی حس خوبی به من دست داد

توصیف و تحسین فقط دادن اطلاعات عینی در مورد آنچه کودک انجام داده است و توجه به نتیجه منطقی و صادقانه ای که به دست خواهد آمد و این که کودک فردی بسیار شایسته و با ارزش است غیر قابل انکار خواهد بود.

توصیف باعث می شود که کودک به این نتیجه برسد او فرد خوبی است و باعث ایجاد عزت نفس واقعی در کودکان می شود، در حالی که تحسین و ارزیابی دیگران باعث ایجاد عزت نفس شکننده می شود.

2- کودکان را به خاطر رفتارهای نادرست جزئی سرزنش یا انتقاد نکنید

یکی از مهم ترین بایدها و نبایدهای تربیت کودک همین مورد است!

انجام این کار باعث ایجاد یک واکنش شرم آور وحشتناک در کودکان می شود که بسیار مضر است و اگر به صورت مزمن انجام شود، می تواند بر سلامت روان او تا پایان عمر تأثیر بگذارد!

هر مزیت انضباطی که امیدوارید با سرزنش یا انتقاد به دست آورید، معمولا کمتر از آسیبی است که به عزت نفس کودک وارد می شود.

3- در برابر رفتارها و اشتباهات کودک صبر و تحمل داشته باشید

کودکان برای یادگیری باید همیشه بد رفتار کنند و اشتباهات زیادی انجام دهند. فقط با ملایمت به خطاها تاکید کنید. بپرسید، «آیا از این کار راضی هستی» و «خوب بود که این کار را کردی یا این حرف را زدی؟»

مثلا عده ای از والدین نمی دانند دلیل دروغ گفتن کودکان چیست به همین خاطر در صورت مواجعه با دروغگویی شدیدا با آنها برخورد می کنند!

این نوع توجه نامحسوس به اشتباهات، کودک را تشویق می‌کند تا خودش به این نتیجه برسد که در کجا نیاز به بهبود دارد و به این ترتیب خیلی بهتر می‌شود

اما نکته اصلی این بایدها و نبایدهای تربیت فرزند این است که اکثر رفتارهای نادرست را می توان با لبخند تحمل کرد، آسیبی که با سرزنش یا انتقاد وارد می شود از آسیب بد رفتاری بدتر است!

4- عشق و محبت را به جا نشان دهید

محبت، تایید یا عشق را تنها به شرطی نشان ندهید که کودک کار خوبی انجام دهد یا عملکرد خوبی داشته باشد

زیرا این به کودک می‌آموزد: «فقط وقتی خوب عمل می‌کنم، ارزش دارم و اگر چنین نباشم خوب نیستم.» ” این باعث ایجاد بروز نشانه های کمبود اعتماد به نفس در او می شود.

در برابر وسوسه استفاده از تمجید، تایید یا عشق به عنوان پاداش برای عملکرد خوب مقاومت کنید. حتی اگر چنین پاداش‌ هایی رفتار خوب را تشویق می‌ کنند، آسیبی که به عزت نفس وارد می‌ شود بسیار بدتر از سودی است که از ترویج عملکرد خوب می‌ گیرید.

تأیید، محبت، احترام و عشق بی قید و شرط را نشان دهید، به ویژه زمانی که کودک عملکرد ضعیفی دارد. سپس کودک فکر می کند: “من خوب هستم حتی اگر عملکرد ضعیفی داشته باشم و اشتباه کنم.” این باعث ایجاد عزت نفس پایدار می شود

به یاد داشته باشید که شما فرزندان خود را بسیار دوست دارید اما آنها بیشتر از محبت ما به احترام بی قید و شرط ما نیاز دارند

5- کودکان را تهدید یا تنبیه نکنید

تهدیدها به طور کامل کودکان را به وحشت می اندازند و به آنها آسیب می رسانند، زیرا قوه تخیل کودکان قوی بوده و آنها از انواع عواقب وحشتناک می ترسند. تهدید و تنبیه تقریبا هرگز منجر به بهبود رفتار در دراز مدت نمی شود.

به جای اینکه به کودک بیاموزند بیشتر توجه کند، او را ناامید می کنند و فقط به فکر رنج خودش است. بله، تنبیه در واقع بچه ها را خودخواه تر می کند!

به خصوص قانون های خانه برای کودکان باید منصفانه باشد و به درستی اجرای آنها را توضیح دهید. هرگز آنها را تنبیه نکنید.

بد نیست نگاهی به مقاله انواع تنبیه در تربیت کودکان در سایت ویکی روان بیندازید.

6- استراتژی هایی را برای افزایش سطح شادی کودک ایجاد کنید

16 مورد از بایدها و نبایدهای تربیت فرزند در روانشناسی

یادتان باشد یکی از بادها و نبایدهای تربیت فرزند این است که والدین باید با روش های تربیت فرزند شاد آشنایی داشته باشند. بر اساس نتایج به دست آمده از جلسات مشاوره کودک و نوجوان:

از آنجایی که بیشتر رفتارهای نادرست ناشی از ناامیدی و ناراحتی است، با بالا بردن سطح رضایت بیشتر تنبیه ها و تهدیدها غیرضروری می شود

طوفان فکری ایجاد کرده و مشکل را با کودک حل کنید. با او بنشینید و بگویید: «من با این یک رفتار مشکل دارم. برای حل آن چه کنیم؟» علاوه بر این، توصیف کنید که رفتارهای نادرست چگونه احساسی را در شما ایجاد کرده است.

مانند «وقتی این کار را کردی من را بسیار ناراحت کرد.» این نوع ارتباط محترمانه و ظریف ممکن است الهام بخش کودک برای بهبود باشد.

7- بایدها و نبایدهای تربیت فرزند از نظر روانشناسی : ابراز احساسات را به او یاد بدهید

یکی از بهترین روش های بهبود مهارت ارتباطی کودکان این است که آنها بتوانند احساسات خود را بروز دهند.

حق احساس یا ابراز احساسات یا حالات عاطفی خود را از کودک سلب نکنید، حتی احساسات منفی، پرخاشگرانه یا عصبانیت. انجام این کار باعث سرکوب آنها شده و باعث ایجاد انواع مشکلات سلامت روانی می شود.

تاثیر تشویق بر کودکان بسیار زیاد است. می توانید بااین شیوه آنها را آموزش دهید.

شما مجبور نیستید همه اعمال و رفتارهای کودک را بپذیرید، اما باید تمام احساسات او را بپذیرید! اعتبارسنجی، تشخیص و کمک به پردازش تمام حالات عاطفی کودک. آگاهی از زندگی عاطفی یکی از حیاتی ترین عادت هایی است که هر فرد می تواند داشته باشد.

شما باید این هدیه را به فرزندتان بدهید تا از ابراز همه احساسات، حتی احساسات آزاردهنده نترسد و حتی آن را تحسین کنید.

مشاوران کودک ویکی روان برای آشنایی والدین با بایدها و نبایدهای تربیت فرزند:

8- محدودیت های زیاد ایجاد نکنید

بیش از حد دستورات، دستورالعمل ها، قوانین و محدودیت ها را صادر نکرده و کودک خود را بیش از حد کنترل و مدیریت نکنید.

این باعث ایجاد مقاومت، شورش و عصبانیت خواهد شد و عزت نفس ارزشمند را کاهش خواهد داد. خود شما دوست داریی رئیس بیاید و هر پنج دقیقه به شما دستور دهد؟ بچه ها هم فرقی با هم ندارند، آنها از کنترل بیش از حد متنفرند. اکثر والدین در این زمینه اشتباه می کنند.

دستورات جزئی و کم اهمیت را که به هر حال می توان با خیال راحت نادیده گرفت را حذف کنید تا به کودک احساس بزرگی و خودمختاری بدهید. به طور متناقض، هرچه دستورات کمتری صادر کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک از این دستورات کم پیروی کند!

9- قول الکی ندهید

یکی از بایدها و نبایدهای تربیت فرزند این است که او را با قول های خود بزرگ نکنید. به کودکان قول ندهید، زیرا این نشان می دهد که حرف وعده داده نشده شما قابل اعتماد نیست و این در تربیت فرزند موضوع جالبی نیست!

کاری که می گویید را انجام دهید و کاری که می گویید انجام نمی دهید را انجام ندهید

قبل از موعد، مانند روز قبل رفتن به باغ وحش یا مهمانی کودک را مطلع نکنید یا اگر می خواهید بعد از ظهر او را به بیرون ببرید از صبح مطلعش نکنید، زیرا بسیار هیجان زده می شود و باعث رنج زیادی می شود که باید منتظر بماند.

چند ساعت یا یک روز انتظار برای یک کودک خردسال یک ابدیت است!

قبل از اینکه بخواهید آن کار را انجام دهید، به او خبر دهید، مانند: “حدس بزن چی شده! ما می‌خواهیم به باغ وحش برویم!”

10- هرگز سعی نکنید با یک کودک خردسال در خیابان به سرعت یا با عجله راه بروید

کودکان خردسال به سادگی نظم و پختگی لازم برای راه رفتن سریع و مصمم را ندارند. آنها باید به آرامی راه بروند و بارها در طول مسیر توقف کنند تا گل رز را بو کنند. مجبور کردن آنها به راه رفتن سریع، شما را ناامید می کند، آنها را ناامید کرده و مشکلات رفتاری ایجاد می کند.

اگر مجبورید پیاده روی کنید، زودتر منزل را ترک کنید تا کودک بتواند آهسته راه برود و از بیرون لذت ببرد، یا اگر وقت ندارید، تا حد امکان از کالسکه استفاده کنید زیرا به این ترتیب می توانید خیلی سریع راه بروید.

این راه مناسبی برای افزایش مسئولیت پذیری در کودکان نیست، پس با احتیاط عمل کنید.

11- از پاسخ دادن به سؤالات کودک خودداری نکنید

این کار  او را دلسرد می کند و او را از جستجوی دانش باز می دارد. به تمام سوالاتی مانند “این کلمه به چه معناست” بلافاصله و به طور کامل پاسخ دهید، تا حد زیادی از ناامیدی کودک خود بکاهید و عشق او به شما و اتکای او به یادگیری از شما را افزایش دهید.

اجازه ندهید نوزاد یا کودک خردسال شب‌ها با گریه شما را راضی کنند تا در کنارشان بخوابید، مگر اینکه در شرایطی باشد که کاملا خسته و کلافه شده باشید و چاره‌ای ندارید. از نظر عاطفی به شدت به کودک و رابطه شما با او آسیب می رساند.

12- شب ها مراقب کودک یا نوزاد خود باشید و او را بلند کنید یا حتی با خود به رختخواب ببرید

نترسید که او را لوس خواهید کرد یا باعث مشکلاتی می‌شود زیرا برعکس است، مراقبت از او و برآوردن نیازهای عاطفی او همیشه باعث بهبود رفتار و بهبود خواب در طولانی مدت می شود.

فکر نکنید که اگر نوزاد یا کودک نوپای خود را هر وقت بخواهد بلند کنید، او را لوس خواهید کرد. تا جایی که می توانید او را بلند کنید، به شرطی که قدرت و صبر داشته باشید. این چیزی است که از نظر عاطفی برای کودک بهترین است و به این ترتیب کودک احساس امنیت بیشتری دارد.

13- برنامه غذایی عجیب نداشته باشید

سعی نکنید کودک را طوری آموزش دهید که به نوعی برنامه غذایی خودسرانه مانند هر سه ساعت یا هر چیز دیگری عمل کند. هر وقت گرسنه است به او غذا بدهید و وقتی گرسنه نیست به او غذا ندهید.

برخی از نوزادان می توانند سه یا چهار ساعت بدون شیر خوردن بمانند و برخی تقریبا هر ساعت نیاز به شیر خوردن دارند. اگر به شما بگویم که دقیقا هر سه ساعت یکبار می توانید غذا بخورید، چه احساسی خواهید داشت؟

14- جلوی بچه ها با همسر خود دعوا، مشاجره یا دعوا نکنید

حتی مشاجره های جزئی نیز می توانند به طرز وحشتناکی آسیب زا باشند. آن‌ ها بلوغ و خرد کافی ندارند که فکر کنند: «در حال حاضر فقط با هم بحث می‌کنند، بعدا جبران می‌ کنند و به خوبی کنار می‌ آیند».

در طول مشاجره، بچه ها از بدترین چیز می ترسند و در واقع معتقدند که احتمال دارد بابا و مامان از هم جدا شوند و آنها رها شوند!

15- استفاده از اینترنت را محدود کنید

اصول تربیت فرزندان طلاق

اجازه ندهید کودکان در هر سنی، حتی نوجوانان، بدون محدودیت از اینترنت استفاده کنند. برای پسران، از منظر روانشناسی، پورنوگرافی به طرز وحشتناکی بیش از حد تحریک کننده و آسیب رسان است.

عادت به پورنوگرافی که در جوانی به دست می آید می تواند عملکرد جنسی سالم مادام العمر او را از بین ببرد! اکثر والدین دوست دارند که پسرانشان یک رابطه سالم و رضایت بخش مادام العمر را داشته باشند و حتی تشکیل خانواده بدهند.

اما من مردان زیادی را می شناسم که در جوانی به پورنوگرافی و خودارضایی اعتیاد پیدا کردند و در نتیجه هرگز ازدواج نکردند یا تشکیل خانواده ندادند.

هنگام استفاده از اینترنت و تلفن های هوشمند فرزندانتان، از برنامه‌های کنترل والدین استفاده کنید. شما باید از فناوری آگاه باشید و یک قدم جلوتر از آنها بمانید تا از تلاش های آنها برای دور زدن کنترل های والدین پیشی بگیرید

علاوه بر این، شما باید با جوانان همکاری کنید، کمک به آنها برای دیدن پورنوگرافی بسیار ناسالم است و مانع از آن می شود که او روزی عاشق شریک زندگی خود باشد. اگر در این مورد عاقل باشید، می توانید او را متقاعد کنید که در برابر این وسوسه مقاومت کند.

16- هدایای زیادی به او ندهید

حتی در زمان تعطیلات به یکباره هدایای زیادی برای کودکان نخرید، زیرا مانع از قدردانی واقعی برای هدیه و دریافت ارزش عاطفی از آنها می شود.

هدایای بچه‌ها را سخاوتمندانه بخرید، اما به مرور زمان کمترش کنید

هدایا بیان بزرگی از محبت والدین است و پیوند بسیار گرمی بین والدین و فرزند ایجاد می‌کند، اما شما باید آن‌ها را به‌قدر کافی به تدریج بخرید تا حداکثر لذت و منفعت عاطفی را از آنها ببرید. حداقل هر دو هفته یک بار یک اسباب بازی کوچک را توصیه می کنیم.

بچه‌ها را از رفتارها، وسایل و امتیازاتی که همه دوستانشان دارند محروم نکنید، زیرا باعث می‌شود آنها احساس محرومیت وحشتناکی کنند و باعث ایجاد رنجش شوند. این یکی از دلایل تحقیر شدن در دوران کودکی است.

اگر همه دوستانش دوچرخه، ایکس باکس یا تلفن هوشمند دارند، باید برای او هم یکی بخرید. اگر همه دوستان او دو ساعت از تلوزیون می بینند، نمی توانید فقط 20 دقیقه به فرزندتان وقت بدهید

به یاد داشته باشید که این بایدها و نبایدهای تربیت فرزند و فرزندپروری نشان دهنده سطح بالایی از مهارت فرزندپروری است و من انتظار نمی‌ رود که آنها را به طور کامل انجام دهد. پس صبور باشید و سعی کنید ایده های جدید را به تدریج اجرا کنید.

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع
کیومرث مروت کیومرث مروت
دکتری روانشناسی
از 75,000 هزار تومان
سمیرا رضایی سمیرا رضایی
مشاور روانشناس
از 60,000 هزار تومان
اسما مشمول اسما مشمول
دکتری روانشناسی
از 60,000 هزار تومان
مهرانگیز متقی مهرانگیز متقی
مشاور روانشناس
از 75,000 هزار تومان
آناهیتا افخمی آناهیتا افخمی
مشاور روانشناس
از 110,000 هزار تومان
لیلا امینیان لیلا امینیان
دکترای روانشناسی
از 62,500 هزار تومان
نیلوفر نادعلی نیلوفر نادعلی
دکتری روانشناسی
از 100,000 هزار تومان
مهناز شاه مرادی مهناز شاه مرادی
دکترای روانشناسی
از 125,000 هزار تومان

پیشنهاد ویکی روان چیست؟

حتما می دانید که تربیت فرزند بالا و پایین زیادی دارد.

نباید سلیقه ای عملی کنید، بلکه بهترین راه پیش رفتن بر اساس اصولی است که علم و منطق به شما می گوید. در واقع بایدها و نبایدهای تربیت فرزند از نظر روانشناسی می گوید گاهی باید احساسات را زیر پا بزارید و کار درست را انجام دهید.

در هر صورت شما دوست عزیز می توانید در بخش مشاوره آنلاین سایت ویکی روان، با روانشناس های آنلاین از سراسر دنیا جلسه مشاوره صوتی، تصویری و تایپی مشاوره روانشناسی کودک برگزار نمائید:

روانشناس کودک آنلاین

ویکی روان

ویکی روان سامانه سلامت روان با خدمات متنوع برای تمام فارسی زبانان است. می‌توانید در ویکی روان مشاوره روانشناسی برگزار کنید، در وبینارهای روانشناسی شرکت کرده و از مطالب مرتبط با روانشناسی استفاده کنید. جلسات مشاوره روانشناسی ویکی روان به صورت آنلاین، تلفنی و متنی برگزار می‌شوند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا