نگرش جامعه به سالمندی چگونه باید باشد؟

بدون تعارف باید گفت که نگرش جامعه به سالمندی میزان سلامت ذهنی آن جامعه را نشان میدهد. اینکه آنها تا چه میزان به بلوغ فکری رسیده اند از برخورد و نوع رفتارشان با سالمندان نمایان میشود.

شیوع کلیشه‌های سنی بر اهمیت سن به عنوان یکی از اصول سازمان‌دهنده درک اجتماعی صحه می‌گذارد. ولی از سوی دیگر، گروه‌های سنی از لحاظ اجتماعی حدود تعریف نشده‌ای ندارند.

هر چند سن متغیر زمانی پیوسته‌ای به شمار می‌آید، افراد ترجیح می‌دهند گستره عمر را به گروه‌های سنی مجزا تقسیم کنند.

نوع نگاه و نگرش جامعه به سالمندی

با سایت روانشناسیویکی روان همراه باشید.

اقشار جوان، میانسال و سالمند با شبکه‌ای از انتظارات کلیشه‌ای در زمینه نقش اجتماعی، رویدادهای زندگی و مراحل رشد شخصیتی همبسته‌اند.

پژوهش‌ها در مورد نگرش جامعه به سالمندی نشان می‌دهد که اعتقادات کلیشه‌ای وابسته به سن، حداقل به اندازه کلیشه‌های جنسی بر قضاوتی که در مورد افراد می‌شود، تأثیر می‌گذارد.

از سوی دیگر ثابت شده است که سالمندی تا حدودی جنبه ذهنی دارد؛ یعنی آن‌که فرد، خود را چند ساله احساس می‌کند. ولی در هر حال، خودآگاهی فرد از فیزیک رو به دگرگونی‌اش با نگرش جامعه تقویت می‌شود.

در ایالات متحده امریکا، جذابیت و جوانی معادل به شمار می‌آیند. زیبا بودن یعنی جوان و نازک اندام بودن. مدل‌های زن که لوازم آرایش و لباس را تبلیغ می‌کنند لاغر و استخوانی و مدل‌های مرد لاغر و عضلانی‌اند.

«هوکر» عقیده دارد که میانسالان از تماشای این تبلیغات نتیجه می‌گیرند که بدن‌شان در حال فروپاشی است. سقف خراب شده، سیمان از بندها بیرون زده، کف نشست کرده و درها صدا می‌کنند

از این رو، برخی از افراد راهی دراز، تا جراحی زیبایی را طی می‌کنند تا جوان‌تر به نظر برسند. افرادی نیز که از تصویر بدن خود مفهومی ‌ناخوشایند در ذهن می‌پرورانند، حتی اگر جذابیتی معقول داشته باشند، به خودآگاهی و در نتیجه بازداری اجتماعی و اضطراب دچار می‌شوند.

چون قادر به پذیرش قیافه و اندام خود، آن‌طور که هست، نیستند. در کل، جامعه ما برای مردان و زنان استانداردهای دوگانه‌ای دارد، براساس این استانداردها، جذابیت علائم سالمندی در زنان کمتر از مردان است، از این رو زنان سالمندی خود را بیشتر پنهان می‌کنند.

فرض اصلی آن است که سالمندی برای زنان، شاید به دلیل این گرایش که بیشتر بر مبنای ظاهر خود قضاوت می‌شوند، رخداد بدتری است. لاغری و جوانی به مرد کمک می‌کند، ولی برای زن یک الزام به شمار می‌آید

اکثر زنان مدرن از پذیرش این فلسفه جنسیت‌گرا سرباز می‌زنند، ولی بسیاری هنوز این آموزه را دریافت می‌کنند که جذابیت فیزیکی ارزشمندترین سرمایه زن است. در نتیجه؛ زنان در کل کمتر از مردان از ظاهر فیزیکی‌شان رضایت دارند.

در واقع تعریف و ویژگی‌های سالمندی در کشورهای مختلف، متفاوت است. بسیاری از مشکلات دوران سالمندی در ایران از نگاه فرد و جامعه ناشی می‌شود.

این نگاه دارای یک فصل مشترک است و آن این‌که نه خود سالمندان و نه دیگران این افراد را در اولویت نمی‌بینند. همین موضوع به نگرش سیاست‌گذاران نیز تسری پیدا کرده است.

در سال‌های گذشته به دلیل افزایش جمعیت جوان کشور، بیشتر نگاه‌ها اعم از خانواده، جامعه و مسئولان، متمرکز بر مسائل آنان است. به همین دلیل در شرایطی که سالمندان خود را در اولویت نمی‌بینند و از سوی دیگران به حاشیه رانده می‌شوند، آسیب‌پذیرتر می‌شوند.

دومین دلیلی که موجب آسیب‌پذیری بیشتر سالمندان شده، این است که متاسفانه نگرش جامعه به سالمندی همراه با معلولیت و ناتوانی است.

این نگاه موجب می‌شود که به بسیاری از مسائل سالمندان پرداخته نشود و بسیاری مشکلات آنان به‌خاطر ارتباط دادن آنها به سن نادیده گرفته شود.