روشهای جلوگیری از خودکشی دیگران
شاید برای شما پیش آمده باشد تا با فردی که قصد انجام خودکشی را دارد رو به رو شده باشید. این افراد برای این کار خود دلایلی دارند که معمولا فقط برای خودشان قابل درک است. به هر حال در ادامه به روشهای جلوگیری از خودکشی میپردازیم که هر شخصی باید از آنها مطلع باشد.
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
فهرست موضوعات بررسی شده
- وقتی کسی میگوید میخواهد خودکشی کند چه کاری انجام دهیم و چه بگوییم؟
- او را جدی بگیرید و به او بفهمانید که برای شما اهمیت دارد
- بدانید چه وقت شرایط اضطراری است
- محبتتان را نشان دهید
- با فردی که دچار مشکل است صحبت کنید
- در راستای آشنایی با روشهای جلوگیری از خودکشی این کارها را نکنید
- به پیامهای ناگفته توجه کنید
- به افراد کمک کنید تا کمک دریافت کنند
- مراقب ریسک فاکتورها (یا عوامل احتمالی بروز) خودکشی باشید
- مراقب نشانه های خطر باشید
- یک برنامه امنیتی ایجاد کنید
وقتی کسی میگوید میخواهد خودکشی کند چه کاری انجام دهیم و چه بگوییم؟
توجه یا مراقبت، کلیدی ترین پاسخ سوال بالا و یکی از روشهای جلوگیری از خودکشی میباشد. وقتی یک آشنا به شما میگوید که قصد خودکشی دارد، به توصیههای زیر عمل کنید.
او را جدی بگیرید و به او بفهمانید که برای شما اهمیت دارد
وقتی کسی میگوید که به خودکشی فکر میکند، این حالت نگرانکننده است. یا وقتی یک دوست با شما درد و دل میکند و میگوید که دیگر نمیخواهد زنده بماند، ممکن است ندانید چگونه باید واکنش نشان دهید.
گاهی اوقات، این حالت حکم کمک کردن به افراد در مقابله با بحران را دارد، اما یکی از روشهای جلوگیری از خودکش که باید انجام دهید این است که به حرفهای او گوش دهید، او را تشویق کنید که از کارشناس کمک بگیرد، و از او در تلاشهای دراز مدت برای ایمن ماندن حمایت کنید.
در زیر مطالبی درباره کمک کردن به اعضای خانواده یا دوستان در چنین موقعیتی ارائه میشود.
بدانید چه وقت شرایط اضطراری است
یکی از روشهای جلوگیری از خودکشی وقتی کسی میخواهد به خودش یا دیگران صدمه بزند، بلافاصله با «مرکز فوریتهای پزشکی یا آتشنشانی» تماس بگیرید.
یا در صورت امکان، او را به اورژانس بیمارستان یا یک مرکز درمانی نزدیک برسانید. همچنین، میتوانید با تلفن گویای مرکز «پیشگیری از خودکشی» تماس بگیرید. این مراکز میتوانند به شما کمک کنند تا بدانید چه کاری انجام دهید.
محبتتان را نشان دهید
این که کسی به شما بگوید میخواهد خودکشی کند یا تلاش کرده است خودکشی کند، نیازمند شهامت است. اما وقتی کسی به شما اعتماد میکند و این اطلاعات را در اختیار شما قرار میدهد، چگونه باید واکنش نشان دهید؟
شلبی رو مدیر «بنیاد آموزشها و پیشگیری از خودکشی»میگوید:
محبتتان را به آنها نشان دهید. به نحوی به آنها برسانید که برایشان اهمیت قائلید. و این کار مهمترین اقدامی است که باید انجام دهید.
همانگونه که درباره هر راز دیگری که دیگران با شما در میان میگذارند اینگونه است (مواردی همچون تغییر احتمالی شغل یا مقولههای مربوط به روابط)، با محبت و به دور از قضاوت گوش دهید.
رو میگوید: «در ارتباط ماندن با فرد، کلیدیترین مسئله است. آنها را تشویق کنید که از کارشناس کمک بگیرند. آنها را تشویق کنید که عملا برای دریافت کمک کاری انجام دهند.»
با فردی که دچار مشکل است صحبت کنید
اگر کسی که میشناسید، ظاهرا دچار افسردگی یا اضطراباست اصلا تصور نکنید که شخص دیگری حتما به کمک آنها خواهد شتافت.
این یکی از روشهای جلوگیری از خودکشی و توصیه های «بنیاد پیشگیری از خودکشی» است.
در وب سایت این بنیاد، در بخشی با عنوان «صحبت کردن، جان افراد را نجات میدهد» پنج تا از روشهای جلوگیری از خودکشی برای این گفتگوی حیاتی پیشنهاد شده است:
- از فرد بخواهید که آیا امکان دارد خصوصی یا در خلوت با هم صحبت کنیم.
- سوالاتی بپرسید که آغاز کننده گفتگو باشد ( برای مثال، «این اواخر مثل قبل نیستی. آیا همه چیز روبهراه است؟»).
- به داستان او گوش دهید و نشان دهید که برایتان مهم است.
- بپرسید آیا به صدمه زدن به کسی یا به پایان دادن به زندگی خودش فکر کرده است؟
- او را تشویق کنید تا از خدمات سلامت روان کمک بگیرد.
در راستای آشنایی با روشهای جلوگیری از خودکشی این کارها را نکنید
یکی از روشهای جلوگیری از خودکشی این است که وقتیکسی با شما درد و دل میکند و به شما میگوید که یک مشکل عاطفی دارد، از این کارها اجتناب کنید: کوچک جلوه دادن احساسات او، پیشنهاد کمک برای درست کردن وضعیت، بحث کردن در مورد ارزش بالای زندگی یا حیات، و پیشکش کردن حرفهای کلیشهای.
شلبی رومیگوید: “وقتی کسی با درد شدید نزد شما میآید و از شما کمک میخواهد، گفتن اینکه همه چیز روبه راه خواهد شد مفید نیست.
با او جرو بحث یا معامله نکنید.” او اضافه میکند: “با او بحث نکنید و با او وارد چانه زنی نشوید”. چیزی شبیه این نگویید: “به نظرم شرایط بهتر خواهد شد.
فقط کافی است کمی صبر کنی.” رو پیشنهاد میکند که به درد عاطفی شدید همانند درد فیزیکی شدید نگاه کنید. او میگوید: “وقتی فردی سنگ کلیه دارد و از درد به خود میپیچد، منتظر ماندن تا هفته بعد غیرمنطقی است.”
وقتی کسی با افکار خودکشی دست و پنجه نرم میکند، اصلا فایدهای ندارد که این سوال را بپرسید:
«خُب، اگر خودکشی کنی، چه اتفاقی برای دیگران میافتد؟» رو میگوید: «گفتن این جمله مفید نخواهد بود. احتمالاً فرد در آن لحظه به واسطه همین دیگران، باری سنگین را بر دوشش احساس میکند. او از همه افراد دیگری که باید نگرانشان باشد، خسته و دل زده است.»
به پیامهای ناگفته توجه کنید
افراد، برای این که به دیگران بفهمانند مشکلی وجود دارد، روشهای متفاوتی دارند.
جیل هارکِوی فریدمن (معاون پژوهشهای «بنیاد پیشگیری از خودکشی») میگوید:
«بیشتر افراد چند هفته یا حتی چند ماه قبل از اینکه خودکشی کنند، مستقیم یا غیرمستقیم درباره آن با دیگران حرف میزنند، نه ضرورتا هنگامی که میخواهند اقدامی کنند.»
صحبت کردن درباره خودکشی، بیان کردن نداشتن هیچ دلیلی برای ادامه زندگی، داشتن احساس وبال گردن بودن، احساس گیر کردن در زندگی، و داشتن درد غیر قابل تحمل، همگی به این معناست که احتمال بالایی وجود دارد که فرد خودکشی کند.
هارکِوی فریدمن میگوید: «گاهی اوقات، افراد به صورت غیرمستقیم حرفشان را میزنند. آنهایی چیزهایی شبیه به این میگویند: “هیچ اهمیتی ندارد که من بمیرم. ای کاش هرگز از خواب بلند نمیشدم.”»
او خاطر نشان میکند که بیشتر افرادی که درباره خودکشی صحبت میکنند، خودشان را نمیکشند. با این حال، صحبت کردن درباره خودکشی و مرگ، نشانه هایی از تاثیر آشفتگی شدید عاطفی است.
او در ادامه میافزاید: «سوال کردن درباره خودکشی فکر خودکشی را در سر فرد نمیآورد و باعث نمیشود خودکشی کند. درعوض، پرسیدن سوال درباره تمایل فرد به خودکشی، به احتمال قوی، باعث آرامتر شدن فرد میشود.»
به افراد کمک کنید تا کمک دریافت کنند
دریافت درمان «سلامت روان» برای کمک کردن به افراد در برخورد با مشکلاتشان و داشتن احساس بهتر ضروری است.
یکی دیگر از روشهای جلوگیری از خودکشی این است که فرد را تشویق کنید تا در جستجوی خدمات سلامت روان باشد و به او کمک کنید یک کارشناس سلامت روان پیدا کند.
روان پزشکان، روانشناسان، پرستاران مراکز روانپزشکی، و مشاورانی که در این زمینه آموزشهای تخصصی دیده اند، منابع خوب درمان هستند.
مراکز سلامت واقع در آموزشگاهها و مراکز مشاوره میتوانند درمان یا ارجاع را فراهم آورند. مشاورین راهنما در مدارس یا دانشکدهها نیز میتوانند دانش آموزان، دانشجویان و خانواده های آنها را به منابع دارای صلاحیت ارجاع دهند.
مراقب ریسک فاکتورها (یا عوامل احتمالی بروز) خودکشی باشید
یکسری وضعیتهای خاص سلامت روان احتمال اینکه فرد بخواهد خودکشی کند را افزایش میدهد. این شرایط عبارتند از: افسردگی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنیا و برخی دیگر از انواع اختلالات شخصیتی و اضطرابی. اختلالات مربوط به سوء مصرف مواد نیز احتمال خودکشی را افزایش میدهد.
پرداختن به درمان و ادامه دادن آن در این شرایط از روشهای جلوگیری از خودکشی میباشد
سایر عوامل احتمالی بروز خودکشی عبارتند از: تلاشهای خودکشی قبلی، پیشینه خانوادگی تلاش برای خودکشی، ناراحتیهای خاص حاد یا مزمن، و استرس طولانی مدت. بر اساس نظر بنیاد پیشگیری از خودکشی، هرچه ریسک فاکتورهای بیشتری در زندگی فرد وجود داشته باشد، احتمال خطر بالاتر است.
داشتن دسترسی به ابزارهای مرگبار (همچون اسلحه یا دارو) نیز یک ریسک فاکتور است. اگر افراد برنامه خودکشی داشتند، از آنها بپرسید دقیقا قصد دارند چه کار کنند. کنار آنها بمانید. قطع دسترسی افراد به ابزارهای مرگبار یکی از روشهای جلوگیری از خودکشی است.
مراقب نشانه های خطر باشید
حرفهایی که افراد میزنند و رفتارها و خُلق آنها همگی میتوانند به عنوان نشانه های هشدار دهنده خودکشی عمل کنند. هرچه این نشانه ها بیشتر باشد، ریسک یا احتمال خودکشی بیشتر خواهد بود.
برخی تغییرات رفتاری، به خصوص وقتی با یک رویداد دردناک یا تجربه از دست دادن (سوگ) یا تغییر عمده در زندگی مرتبط باشد، میتواند موجب نگران شود.
این موارد عبارتند از: افزایش مصرف الکل یا مواد مخدر، جستجوی آنلاین در زمینه مواد یا ابزارهایی برای خودکشی، بیمحابا عمل کردن (برای مثال رانندگی مخاطرهآمیز)، پرخاشگری، فاصله گرفتن از فعالیتهای معمول، منزوی کردن خویشتن، بیشازحد کم یا زیاد خوابیدن، تماس گرفتن و خداحافظی کردن، یا دیدار با دوستان و خداحافظی کردن با آنها، و بذل و بخشش داراییهای ارزشمند.
خُلقهای مرتبط با افکار خودکشی عبارتند از: افسردگی، از دست دادن علایق، خشم، زودرنجی و اضطراب
یک برنامه امنیتی ایجاد کنید
اگر نگران کسی هستید، از او بخواهید که فرم «برنامه ریزی امنیت بیماران» را پر کند نسخههایی از چنین فرمی را میتوانید از وب سایت مراکز مربوط به پیشگیری از خودکشی تهیه کنید. مواردی که در این فرم مورد توجه قرار میگیرند عبارتند از:
فهرست کردن نشانه های هشدار شخصی (همچون افکار یا خُلقهای خاص) که نشان میدهد یک بحران در حال رخ دادن است، و فهرستی از راهبردهای مقابلهای، عوامل پرتکننده حواس، و کارشناسانی که میتوان در بحران با آنها تماس گرفت.
برنامه ایمنی همچنین شامل فهرست کردن سه نفری میباشد که میتوان برای کمک با آنها تماس گرفت. رو میگوید: «به عنوان یکی از دوستان آن فرد، شما ممکن است بخواهید یکی از آن سه نفر باشید.”
در بالا به انواع روشهای جلوگیری از خودکشی پرداختیم. با توجه به ظرایط اجتماعی و فردی شاید در آینده به افرادی بر بخورید که قصد انجام خودکشی را داشته باشند و یا برای آن مستعد هستند. توجه به موارد فوق میتواند زندگی فردی را از مرگ و نیستی نجات ببخشد. پس در انجام آن کوشا باشید.
ترجمه: سید مرتضی نظری