اختلالات فوبی خاص و فوبی اجتماعی
اختلالات ترس شایع‌ترین اختلالی روانی در ایالات متحده امریکا هستند. به طوری که در برخی آمارها تا ۲۵ درصد جمعیت آمریکا به این اختلالات مبتلا هستند. در ادامه به معرفی فوبی خاص و فوبی اجتماعی میپردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
اختلالات فوبی خاص و فوبی اجتماعی
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
فوبی خاص
ترسی غیرمنطقی است که به اجتناب آگاهانه از شیء یا موقعیت موجد ترس می‌انجامد و در نتیجه در فعالیت‌های روزمره شخصی مبتلا اختلال ایجاد میکند.
فوبی اجتماعی
فوبی اجتماعی که به آن اختلال اضطراب اجتماعی نیز می‌گویند عبارت است از بیم از شرمساری و تحقیر در موقعیت‌های اجتماعی از قبیل صحبت در حضور جمع و…
فوبی خاص شایع‌تر از فوبی اجتماعی است و شایع‌ترین بیماری روانی در بین زنان و دومین بیماری شایع روانی در بین آقایان بعد از اختلالات ناشی از سوء مصرف مواد است.
بیشترین سن شروع بیماری ۹-۵ سالگی است. منابع ترس به ترتیب شیوع عبارتند از: حیوانات، طوفان، بلندی، بیماری، آسیب و مرگ.
ویژگی اختلالات فوبی این است که هنگامی‌که شخص در معرض موقعیت ویژه یا چیزی که از آن بیم دارد قرار می‌گیرد یا حتی انتظار دارد که در معرض آن قرار بگیرد، احساس اضطراب شدید میکند.
ماهیت اختلالات فوبی این است که شخص مبتلا سعی میکند از موقعیت و منبع ترس اجتناب کند و این خود برای بیمار مشکل می‌آفریند. مثلا در مواردی که شخص از هواپیما می‌ترسد و به خاطر دوری جستن از آن مسافت‌های طولانی زمینی را طی میکند.
راه های تشخیص فوبی خاص
– ترس بارز و مستمر که افراطی و غیرمنطقی بوده و به حضور یا پیش‌بینی حضور شیء یا موقعیت خاصی مثل پرواز، بلندی، حیوانات، تزریق و مشاهده خون وابسته است.
– مواجه شدن با محرک هراسزا تقریبا همیشه یک پاسخ اضطرابی فوری را برمی‌انگیزد (مثلاً حمله پانیک)
– شخص از موقعیت‌های هراسزا اجتناب میکند وگرنه متحمل اضطراب شدید و ناراحتی می‌شود.
– شخص متوجه است که ترس او افراطی و غیرمنطقی است.
– اجتناب، انتظار توأم با اضطراب یا ناراحتی در موقعیت‌های ترس برانگیز به طور قابل ملاحظه‌ای در برنامه‌های معمول شخصی، عملکرد (تحصیلی)، فعالیت‌های اجتماعی یا روابط با دیگران تداخل میکند.
– در افراد زیر ۱۸ سال، طولی مدت اختلالات حداقل ۶ ماه است.
– اضطراب، حملات پانیک و اجتناب ناشی از هراس با اختلالات روانی دیگر مثل وسواس جبری و استرس پس از سانحه قابل توجیه و توصیف نباشد.
راه های تشخیص فوبی اجتماعی
– ترس بارز و مستمر از یک یا چند موقعیت یا عملکرد اجتماعی که در آن شخص با افراد نا آشنا مواجه است یا ممکن است مورد کنجکاوی آنها قرار گیرد. شخص می‌ترسد به گونه‌ای رفتار کند که موجب تحقیر و شرمندگی او شود.
– مواجهه با موقعیت اجتماعی موجد ترس تقریبا همیشه به اضطراب می‌انجامد، ممکن است به شکل حمله هراس درآید.
– شخص متوجه است که ترس او افراطی و غیرمنطقی است.
– شخص از موقعیت‌های اجتماعی و عملکردهای موجد ترس اجتناب میکند و گرنه شخص دچار اضطراب شدید و ناراحتی می‌شود.
– اجتناب، انتظار توأم با اضطراب و ناراحتی در موقعیت‌های اجتماعی با عملکردهای موجد ترس به طور قابل ملاحظه‌ای در برنامه‌های معمول شخصی، عملکرد تحصیلی، شغل اجتماعی و روابط با دیگران اختلال ایجاد کند.
– در افراد زیر ۱۸ سال طول مدت اختلال حداقل ۶ ماه است.
– ترس یا اجتناب ناشی از اثرات سوء داروها، مواد معدنی یا بیماری طبی و اختلال روانی دیگری نیست.
درمان اختلال فوبی خاص
شایع‌ترین روشی که برای درمان فوبی خاصی به کار برده می‌شود قراردادن تدریجی بیمار در معرض منبع ترس که نوعی رفتاردرمانی محسوب می‌شود، است.
در این روش بیمار با محرک‌های ترس‌آور گام به گام و به طور تدریجی مواجه می‌شود و به او آموحته می‌شود که چگونه با استفاده از آرامبخش‌ها، هیپنوتیزم و آرامش عضلانی برای اینکه بتواند این موقعیت‌ها را تحمل کند، استفاده می‌کنند.
به علاوه بتابلوکرها نیز در درمان مؤثر گزارش شده‌اند. در صورت وجود حملات پانیک به طور همزمان دارو درمانی و روان درمانی توصیه می‌شود.
درمان فوبی اجتماعی
هر دو روش روان‌درمانی و دارو درمانی به کار می‌رود.
داروهای مهارکننده با منوآمین‌اکسیداز MAO به خصوصی داروهای مهارکننده اختصاصی باز جذب سروتونین SSRI مانند فلوگزاتین، سروتونین، کلونازپام در درمان این اختلال موثر می‌باشند.
