راه حلهایی برای برطرف کردن دعوای بچهها در خانواده
دعوای بچهها در خانواده طبیعی است. بچه ها گاهی با هم اختلاف پیدا میکنند و بر سر توجه شما با هم به رقابت بر میخیزند. “جولی آرنال” مربی فرزند پروری استراتژی های زیر را ارائه میدهد که میتواند به شما کمک کند دعواهای بین بچه ها را به حداقل برسانید و در تربیت فرزند خود موثرتر باشید.
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
فهرست موضوعات بررسی شده
- بررسی علت دعوای بچهها در خانواده
- علل ناسازگاری و دعوای بچهها چیست؟
- خستگی روحی یک دلیل دعوای بچهها است
- جلب توجه والدین
- راه های مقابله و حل دعوای بچهها
- هرگز آنها را باهمدیگر مقایسه نکنید
- وسایل مشترک راهی برای مقابله با ناسازگاری کودکان
- نابرابری
- بررسی دقیق تر
- دلخوری انباشته شده دیگر دلیل دعوای کودکان است
- حداقل دو فایده برای درگیری بچه ها وجود دارد
بررسی علت دعوای بچهها در خانواده
بیشتر والدین میگویند دعوا خوب نیست، دعوا نکنید. بس کنید. کشتی بچه رو، ولش کن. پسر جان تو بزرگ شدی و خیلی از موارد دیگر که همگی جنبه بازدارندگی دارند.
معمولا پدر و مادر علاوه بر این که دعوا و درگیری بچه ها را بسیار بد میدانند و آن را نشانه ناکامی خودشان در تربیت فرزند به حساب میآورند، نگرانند نکند بچهها بلایی سر خودشان بیاورند که جبران ناپذیر باشد.
واقعاً هم حق دارند، اما این بازی علی رغم دخالت والدین و منع و تهدید و تذکر آنها آنقدر ادامه مییابد تا به یک تکه جالب و لذت بخش تبدیل شود.
اما چرا؟ برای این که بچهها به تنوع، هیجان و درگیر کردن و حرص دادن والدین شدیداً نیاز دارند و درگیری بچه ها به طور طبیعی برای آنها مفید میباشد، ولی دخالت والدین آن را به تله تبدیل میکند.
من از بسیاری از پدر و مادرها پرسیدهام و آنها هم تایید کردهاند و شما هم به احتمال قوی تایید میکنید که حداقل ۵۰ درصد درگیری بچه ها با هم به خاطر پدر و مادر و به ویژه مادر است. چون وقتی والدین در منزل نیستند، آنها با هم دعوا نمیکنند آخه چرا دعوا کنند؟
مردم وقتی در حال اجرای کارگاه فرزند پروری هستم با ناباوری این سوال را از من میپرسند: “بچه های شما با هم دعوا میکنند؟!” و من در پاسخ میگویم: “البته! همه کسانی که در این رابطه عاشقانه هستند گاه و بیگاه با هم دعوا میکنند. دعوای بچهها در خانواده طبیعی هستش.”
هر رابطه ای تعارضاتی دارد و مخالفت کردن، عادی و اجتناب ناپذیر است مثل دعوای بچهها در خانواده . با این حال، عامل تعیین کننده در کیفیت روابط طریقی است که دعواها حل و فصل میشود.
تعارض بین همسران، دوستان، بستگان، همسایگان، همکاران، اعضای یک گروه، دولتها، کشورها و همه و همه رخ میدهد. چرا رابطه بچه ها با خواهر یا برادرشان باید متفاوت باشد؟ چرا دعوای بچهها در خانواده غیر طبیعیست؟
علل ناسازگاری و دعوای بچهها چیست؟
بهترین روش برای برخورد با جنگ و دعوای بچهها در خانواده این است که مستقیم برویم سر احساسات و نه با مقولهای که مطرح شده است. در زیر دلایل دعوای بچهها در خانواده ارائه میشود و این که احساسات زیربنایی کودک در این مواقع چه می تواند باشد.
خستگی روحی یک دلیل دعوای بچهها است
وقتی کودک حوصله اش سر رفته است، چه تفریحی بالاتر از این که کسی را اذیت کند در حالی که میداند او قرار است به طرزی شدید واکنش نشان دهد؟
استراتژی غلط والدین: نادیده گرفتن دعوای بچهها در خانواده و تنبیه کردن فرزندان.
استراتژی درست: به فرزندتان فعالیت جدیدی بدهید؛ کار، تفریح یا هر چیزی که همراه شما یا شخص دیگری انجام دهد. جدا کردن موقت بچه ها نیز گاهی کمک میکند، اما آن را تبدیل به یک تایماوت اجباری نکنید.
جلب توجه والدین
فرزندتان تصور میکند شما او را طرد کرده اید، که دوست داشتنی نیست، و توجه لازم را دریافت نمیکند، و این گونه او در سکوت فریاد میکشد: “به من هم توجه کنید! چه مثبت و چه منفی، فقط به من توجه کنید!” این از دلایل دعوای بچهها در خانواده است.
استراتژی اشتباه والدین: دادن توجه منفی به شکل تنبیه، تایم اوت یا سپری کردن وقت با بازی کردن نقش قاضی و هیئت منصفه.
راهبرد مفید: از تنبیه خودداری کنید. دعوا را نادیده بگیرید و وقتی دعوا فروکش کرد وقت فردی و توجه بیشتری را به فرزندتان هدیه کنید.
گاه و بیگاه یک شب یا زمان به خصوصی در طول روز را برنامه ریزی کنید و فقط با آن فرزندتان باشید. وقتی تعاملات خوشایندی بین فرزندانتان رخ میدهد آن را به رسمیت بشناسید و به آن توجه کنید.
راه های مقابله و حل دعوای بچهها
جالب اینجاست که این دعواها به همان سرعت ک شروع میشوند، سریع خاتمه هم پیدا میکنند.اما گاهی همین دعواهای ساده و بی اهمیت در روحیه آنها چنان تأثیر میگذارد ک تا پایان عمر در خاطر آنها باقی می ماند.
مطمئن باشید اختلاف بین بچه ها در یک خانه نیز رخ خواهد داد. در هر حال، همانند همه موارد دیگر در فرزند پروری، بهتر آن است که بدانید مشکل چیست و استراتژهایی برنامه ریزی شده داشته باشید که در موقع ضرورت استفاده کنید.
اول، لازم است بدانید که اساسا چهار نوع تعارض بین خواهر و برادرها وجود دارد که هر یک از آنها ریشه در یک احساس زیربنایی دارد. چرا که بیشتر جنگ و دعواهای روابط اساسا با احساسات سر و کار دارد و نه با مقوله های مطرح شده.
هر کودکی شخصیت منحصر به فرد خود را دارد و باخواهر و برادرهایش متفاوت است. یکی در درس قوی هست، یکی در رشته ورزشی قوی عمل میکند. هیچ دلیلی ندارد که فرزندان یک خانواده علایق مشابهی داشته باشند.
یکی از مهم ترین دلایل این اختلافات و بحث های خواهر و برادرها همین تفاوت در علایق آنهاست
تفاوت های شخصیتی موجب میشود والدین خواسته یا ناخواسته به مقایسه فرزاندشان بپردازند. این کار بسیاری اوقات مهمترین دلیل بروز حسادت میان فرزندان میشود.
اگر این حس حسادت در فرد باقی بماند، در تمام طول عمر و در برقراری رابطه با دیگران با مشکلاتی مواجه خواهد شد.
بسیار مهم است والدین به تفاوتهای میان فرزندان واقف باشند و آنها را باتمام ویژگی های شخصیتی شان دوست داشته باشند و آنهارا بپذیرند.
هرگز نخواهید فرزندانتان را مشابه یکدیگر بار بیاورید و از انها نخواهید مانند خواهر و برادرهایشان رفتار کنند.
هرگز آنها را باهمدیگر مقایسه نکنید
مقایسه والدین مهمترین دلیل دعوای بین خواهر برادری است.
به آنها بیاموزید در هر شرایط به هم احترام بگذارند و اختلافاتشان را ازراهی غیر خشونت حل کنند
فرزندانتان از شما الگو برداری میکنند اگر ببینند والدینشان از راه منطق به اختلافاتشان پایان میدهند و به شیوه ای مسالمت آمیز حل میکنند آنها هم می آموزند که با همین روش اختلاف خودرا حل کنند.
وسایل مشترک راهی برای مقابله با ناسازگاری کودکان
یکی دیگر از موارد دعوای خواهر و برادرها وسایل مشترک آنهاست. وسایلی مثل کتاب، لوازم التحریر، اسباب بازی و…
دعوا زمانی شروع میشود ک هردو بخواهند در یک زمان از یک وسیله استفاده کنند یا اینکه یکی از آنها وسیل مشترک را خراب کرده باشد و آن را برعهده نگیرد، به یکباره جنگ شروع میشود.
در چنین مواردی والدین باید بسیار مراقب باشند و از هیچ کدام از فرزندانشان جانب داری بیجا نکنند .همواره در برخورد از فرزندانتان عدالت را در نظر بگیرید .
نابرابری
اگر والدین نتوانند میان فرزندانشان برابری و مساوات برقرار کنند،مشکلات بسیاری بروز پیدا میکند.
شاید شما به عنوان پدر و مادر احساس کنید ک بین انها مساوات برقرار کردید اما اگر اختلافات حل نشده بدانید انها معتقدند بین انها فرق میگذارید، بد نیست کمی دقیق تر شوید و بی طرف قضاوت کنید.
کودکان حساس و دقیق هستند،یک بوسه ،در اغوش گرفتن طولانی تر یا کوتاه تر ،تشویق ،تنبیه، پول و خوراکی و..،، همه از جمله مواردی هستند ک شاید خودتان متوجه نباشید.
اما فرزندان شما به انها توجه میکنند و در صورت کوچکترین تفاوت آنها ناراحت میشوند. و حس میکنند والدینشان خواهر یا برادرهایشان را بیشتر دوست دارند.
این موارد موجب میشود فرزند ناراحت شود و در دلش بریزد و بعد با کوچکترین موضوعی با خواهر یا برادر خودش دعوا کند و عقده هایش را سر او خالی کند.
بررسی دقیق تر
علت دعوای بچهها در خانواده این است که احساس میکنند قربانی شده اند یا این که احساس ناکامی و بی عدالتی به او دست داده است.
راهبرد اشتباه والدین: بازی کردن نقش قاضی و حکم دادن درباره این که چه کسی مقصر و چه کسی قربانی است، و این که چگونه باید جبران شود (بر اساس آن چه که شما از شرایط میبینید.) توقیف اسباب بازی که به خاطر آن دعوا شده بود یا تنبیه کردن هر دو فرزند بی توجه به مقوله ارائه شده.
استراتژی مفید: پس از دعوای بچهها در خانواده از تنبیه اجتناب کنید. احساسات و نقطه نظرات فرزندانتان را پذیرفته و از آنها تشکر کنید و کمک کنید احساسشان را به طرف دیگر دعوا ابراز کنند.
به آنها کمک کنید به راه حلهایی دست پیدا کنند که هر دو آن را میپذیرند (به جای این که این کار را برای آنها انجام دهید، به آنها کمک کنید ایده های خودشان را خلق کنند). علاوه بر این، به نظرات فرزندتان در شکل گیری قوانین خانواده بها بدهید.
مهارت های حل مسئله را به آنها آموزش بدهید و سپس به آنها تمرین بدهید. استراتژیهای مدیریت خشم و روشهای آرامش دهی را بعدا به آنها آموزش دهید، وقتی همه خونسردیشان را بدست آورند و مقوله ها حل و فصل شده است.
دلخوری انباشته شده دیگر دلیل دعوای کودکان است
این نوع دعوای بچهها در خانواده معمولا زمانی اتفاق میافتد که سه نوع دیگر جنگ و دعوا بین بچه ها از طریق استراتژیهای فرزند پروری اشتباه حل شده باشد.
وقتی پدر یا مادر دست به کار میشود و تلاش میکند مشکلات فرزندان را حل کند، یا وقتی به خاطر دعوا بچه را تنبیه کنید، کودک دلخوری و یا رنجش نسبت به پدر یا مادر و خواهر یا برادر در سینه نگه میدارد.
وقتی بچه ها بیوقفه به یکدیگر گیر میدهند و باعث ناراحتی یکدیگر میشوند، احتمالا دلخوری ها به نمایش در آمده است
آنها به دنبال روشهایی هستند تا به صورت زیرکانه طرف مقابلشان را اذیت کنند و این حس انتقام جویی زیربنایی باعث میشود والدین به شدت عصبانی شوند.
مقوله واقعی مطرح نشده است. اگر رویکرد والدین کمک کردن به بچه ها برای حل و فصل کردن محترمانه دعوای بچهها در خانواده است، این نوع دعوا بین خواهر و برادرها رخ میدهد.
شما ممکن است احساس کنید خشم و نفرت و رنجش خطاب به خواهر یا برادرتان به تدریج انباشته میشود؛ ممکن است حتی حس حسادت، بیارزش بودن، دوست داشتنی نبودن، قربانی بودن و دور انداخته شدن به انسان دست دهد.
استراتژی اشتباه والدین: تنبیه های گروهی، گرفتن اسباب بازیها یا مزیتها، امتیازات مثبت، مقایسه، و برچسب زدن. شما ممکن است بدون این که به درستی به کل داستان گوش داده باشید یا خوانده باشید، قضاوت کنید.
استراتژیهای مفید: متوجه رفتارهای بخشنده، عاشق، و با محبت باشید و به زبانهای خاصی که خودتان صلاح میدانید آن را به بچه اشاره کنید. از برچسب زدن و مقایسه کردن خودداری کنید.
تک تک فرزندانتان را دوست داشته باشید. دستاوردها و تلاشهایی را در مورد هر یک از فرزندان تشویق کنید.
از تنبیه به هر شکلی در مورد هر کسی اجتناب کنید. همه احساسات یک کودک را بپذیرید و به رسمیت بشناسید حتی اگر با آنها موافق نباشید. توجه و وقت فردی زیادی را به هر یک از کودکان ارائه دهید.
این که شما چگونه با دعوای بین بچه ها در خانه برخورد میکنید تعیین میکند بچه ها با هم چطور برخورد میکنند.
شما فرزندانتان را تنبیه کنید، آنها نیز یاد میگیرند یکدیگر را تنبیه کنند و اگر رویکرد شما این است که میخواهید روی مسئله کار کنید و آن را با احترام متقابل حل و فصل کنید، آنها نیز همین رویکرد را اتخاذ خواهند کرد.
و به خاطر داشته باشید شما مجبور نیستید همواره عدالت را رعایت کنید. فقط خودتان را وقف این کنید که به تک تک فرزندانتان همان چیزی را که به آن نیاز دارند بدهید.
برخی بچه ها همه تلاششان را میکنند که به چیزهای بیشتری دست پیدا کنند، زیرا آنها نیاز به چیز بیشتر دارن.؛ اما نکته مهم این است که هر کودکی به یقین میداند وقتی چیزی را نیاز دارد آن چیز به او داده خواهد شد.
حداقل دو فایده برای درگیری بچه ها وجود دارد
- تخلیه استرس ها و هیجانها و رسیدن به آرامش در درگیری بچه ها
- از پس هم برآمدن و کسب مهارتهای اجتماعی
اگر درگیری بچه ها بسیار خشن است، به صورتی که تبدیل به قهر طولانی مدت و کینه جویی شده باشد، لازم است والدین هر چه سریع تر برای بررسی ریشههای این مساله به مشاوره تخصصی مراجعه کنند.
درگیریهای بچه ها میتواند نمک زندگی شما باشد، پددیده ای بزرگتر شدن فرزندان را نوید میدهد. اما به یاد داشته باشید کاری نکنید که به این موضوع دامن بزنید تا درگیریهای بچه ها بیشتر و بیشتر شود.
دعوای بچهها در خانواده را جشن بگیرید! شما به عنوان پدر مادر فرصتی عالی دارید تا مهارتهای ارتباطی و مهارتهای حل تعارض را به فرزندانتان یاد دهید. مهارتهایی که آنها در زندگیشان به آن نیاز خواهند داشت.
در صورت تمایل، تجربیات مثبت یا سوالات تان در زمینه دعوای بچهها در خانواده را با خوانندگان ما یا با کارشناسان سایت ویکی روان در میان بگذارید.