خودشناسی چیست و چه فوایدی دارد؟ شاید تعریف خودشناسی (self knowledge) کمی سخت باشد، اما نتایج آن قطعا درخشان خواهد بود. خودشناسی در روانشناسی جایگاه خاصی دارد و در جلسات مشاوره روانشناسی خودشناسی مراجعین به ابعاد بسیار خاصی از زندگی خود می رسند که زندگی آنها را تحول می کند. در ادامه این نوشتار از سایت ویکی روان، به بررسی دقیق اینکه راه های خودشناسی چیست و چطور باید انجام شود می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
تعریف خودشناسی چیست و چه فوایدی دارد؟
با مطالب روانشناسی و روانپزشکی در ویکی روان همراه باشید.
سوالات زیادی در بخش مشاوره آنلاین روانشناسی ویکی روان دریافت می کنیم که می پرسند:
- لطفا خودشناسی را تعریف کنید؟
- خودشناسی را از کجا شروع کنیم؟
- چرا آشنایی با تعریف خودشناسی اهمیت دارد؟
احتمالا شما رنگ یا طعم بستنی مورد علاقه خود را می شناسید، اما خودشناسی در روانشناسی پیچیده تر از آن است. این کار در واقع به بررسی فرایندهای فکری، باورها، ارزش ها و رفتارهای شما می پردازد.
اولین قدم برای خودشناسی، خودآگاهی است. داشتن خودآگاهی شما را صادق تر، با اعتماد به نفس بیشتر و خلاق تر می کند.
فواید خودشناسی چیست؟
در واقع شناخت معنی خودشناسی در روانشناسی به شما این امکان را می دهد که با اطمینان بیشتری زندگی کنید. شما می توانید به دنبال شغلی باشید که با ارزش های شما همخوانی بیشتری داشته باشد، در روابط مهم خود مرزها را مشخص کنید و به فردی با اعتماد به نفس بیشتر تبدیل شوید.
مطالعات نشان می دهد که پرورش خودآگاهی به شما کمک می کند کارمند بهتری شوید و از شغل خود رضایت بیشتری داشته باشید.
۶ نظریه خودشناسی
البته مانند همه اصول فلسفی، این موضوع به سرعت پیچیده می شود. در طول تاریخ، متفکران نظریه هایی را در مورد چگونگی هماهنگ شدن با وضعیت ذهنی درونی شما مطرح کرده اند. این نظریه ها روش های متفاوت اما مساوی برای تلاش درک منابع خودشناسی هستند. به این موارد فکر کنید، و بهتر است خودتان را مورد بررسی قرار دهید.
1- مدل ادراکی
فیلسوفان جان لاک و ایمانوئل کانت، خود اندیشیدن را به عنوان یک تجربه حسی تصور می کردند. درست همانطور که توجه خود را به نیشگون پوست خود معطوف می کنید، می توانید همین کار را برای احساس خود انجام دهید. این مدل ارتباط زیادی با درک تعریف خودشناسی دارد و باید برای استفاده از آن بدانید منظور از خودشناسی چیست؟
2- مدل استنباطی
این رویکرد مبتنی بر این ایده است که «خود» چیزی نیست که ما بتوانیم ببینیم. بلکه چیزی است که شما می توانید از طریق استنتاج، منطق و تحلیل کشف کنید. فرض بر این است که همه انسان ها منطقی هستند (به طور تقریبی). این بدان معنی است که شما می توانید خودتان را تنها براساس استدلال درک کنید و تغییر دهید.
حتما در ویکی روان بخوانید:
3- مدل دیگری از خودشناسی در روانشناسی
در سطحی دیگر، شما خودشناسی قابل توجهی دارید که به احساسات، عواطف و ارزش های عمیق تر شما اشاره دارد. هر دو شامل نوعی خودآگاهی هستند، اما در سطوح مختلف آگاهی عمل می کنند.
۴- درک احساسات
احساسات می توانند بین دسته بندی های جزئی و قابل توجه نوسان داشته باشند. به عنوان مثال، در سطح جزئی، درک احساسات شما نسبتا ساده است و لازم نیست مدت زیادی برای دانستن «من غمگین هستم» فکر کنید.
اما برخی دیگر از احساسات و عواطف پیچیده تر هستند و روش های مدیریت احساسات خاصی را طلب می کنند. در سطح عمیق تری وجود دارند و به آسانی از این احساسات آگاخی ندارید. ممکن است شما به طور ناخودآگاه از یک شخص یا چیزی متنفر باشید.
5- درک تفاوت ها
«چرا؟» بین شناسایی افکار، باورها و ارزش های خود و درک دلیل وجود آنها تفاوت وجود دارد. بررسی «چرا» می تواند حقایق عمیقی را در مورد خودتان آشکار کند.
6- خودخواهی و خودفریبی دیگر انواع خودشناسی است
این نظریه به توانایی شما در نادیده گرفتن احساسات و عواطفتان اشاره دارد. اما توجه نکردن به آنها به این معنی نیست که وجود ندارند. به همین دلیل است که شما باید آگاهانه به کارهای درونی خود فکر کنید.
چرا خودشناسی مهم است؟
حالا که می دانیم تعریف خودشناسی چیست باید به اهمیت استفاده از آن پی ببریم.
خودآگاهی بخش اساسی انسان بودن است. وقتی از افکار و آگاهی درونی خود استفاده می کنید، مهارتی را نشان می دهید که از 200 میلیون سال تکامل ناشی می شود.
اگر این بخش از خود را فعال نکنید، یک ویژگی اساسی انسانی را ندیده می گیرید و سلامت روانی شما آسیب خواهد دید. نشانه های عزت نفس پایین مزمن می تواند به سلامت روان شما آسیب برساند و باعث خصومت، کناره گیری اجتماعی، افسردگی، اضطراب یا اختلال در عادات غذایی شود.
ناتوانی در شناخت نقاط قوت، کیفیت زندگی شما را پایین می آورد. وقتی این امر اتفاق می افتد، وقتی این اتفاق می افتد، به جای اینکه خودتان انتخاب کنید، خودتان را تسلیم نیروهای خارجی موثر بر رفتارتان می کنید. به احساسات اجازه می دهید که از شما بهترین استفاده را ببرند و ممکن است در الگوهای رفتاری قرار بگیرید که شما را از خوشبختی دور نگه می دارد.
نتیجه خودشناسی و خودآگاهی چیست؟
خودآگاهی و خودشناسی به کشف احساساتی که هر روز بر شما اثر می گذارند، کمک می کند. پس از آگاهی از این احساسات، می توانید کنترل خود را به دست بگیرید. می توانید تغییراتی ایجاد کنید که بیشتر در راستای خود واقعی تان باشد.
در اینجا به برخی از فواید خودشناسی اشاره می کنیم:
1- پذیرش خود
هنگامی که خودتان را می شناسید، می توانید گام هایی برای پذیرش ویژگی های شخصیتی خود بردارید و دلسوزی بیشتری نسبت به خود نشان دهید.
2- بهبود عزت نفس بهترین مزیت خودشناسی است
وقتی یاد می گیرید خودتان را دوست داشته باشید، با خودتان بهتر رفتار می کنید و انتظار دارید دیگران هم همین کار را بکنند. این چیزی است که در جلسات مشاوره آنلاین خودشناسی به آن می پردازیم.
3- تردید کمتر
حالا تصمیم گیری آسانتر خواهد بود، زیرا می دانید در هر لحظه به چه چیزی نیاز دارید. استفاده صحیح از تعریف خودشناسی باعث می شود بهتر ویژگی های مثبت و منفی خود را بشناسید و دچار تردید نشوید.
4- تصمیم گیری بهتر
شما تصمیمات بهتری همسو با ارزش ها و باورهای اصلی خود می گیرید و شما را به هدف زندگی تان نزدیک تر می کند. این مهم ترین مزیت خودشناسی در روانشناسی است که باید در استفاده از آن استاد شوید.
5 – بهبود سلامت
خودشناسی نوعی مراقبت از خود است. انجام این کار سلامت کلی شما را از نظر اجتماعی، روانی، جسمی و غیره بهبود می بخشد.
6- افزایش هوش هیجانی
قبلا در ویکی روان درباره تعریف هوش هیجانی صحبت کردیم. هنگامی که احساسات خود را درک می کنید، همدلی با دیگران آسانتر می شود.
7- خودآگاهی مثبت
خودآگاهی تنها به معنی برجسته کردن نقص های شما نیست. بلکه به این معنی است که بدانید چه چیزی شما را به فردی عالی تبدیل می کند. این همان کاری است که مشاور روانشناس آنلاین یا حضوری در جلسات مشاوره روانشناسی کمکتان می کند تجربه کنید.
8- خود مدیریتی بهتر
در تعریف خودشناسی گفتیم مراحلی را طی می کنید که دید بهتی نسبت به خود خواهید داشت. زمانی که خود آگاه هستید، شما محرک های خود را درک می کنید و یاد می گیرید که واکنش منفی نشان ندهید.
9- با خودآگاهی زندگی کنید
خودشناسی به شما این قدرت را می دهد که به جای تحت تاثیر قرار گرفتن عوامل بیرونی، در مورد زندگی خود تصمیم گیری کنید.
خودشناسی در مقابل خودآگاهی
این دو اصطلاح اغلب به جای هم مطرح می شوند! در حالی که تعریف خودشناسی و خودآگاهی با هم مرتبط هستند، مفاهیم متمایزی دارند. برخی از تفاوت هایی که باید بدانید عبارتند از:
۱. خودآگاهی گامی به سوی خودشناسی است. خودآگاهی در مورد ردیابی حالات، رفتارها و الگوهای عاطفی شماست. خودشناسی نتیجه این فرآیند است.
۲. خودآگاهی درباره کاری است که انجام می دهیم؛ خودشناسی درباره کسی است که هستیم. این دقیقا همان چیزی است که در تعریف خودشناسی بیان شد. ما از طریق خودآگاهی، رفتارها، احساسات، باورها و ارزش های خودمان را درک می کنیم.
۳. خودآگاهی یک مشاهده است، در حالی که خودشناسی در روانشناسی یک مداخله است. ما می توانیم باورها، رفتارها و الگوهای محدود کننده ای را کشف کنیم که شما را از دستیابی به توانایی هایتان باز می دارند. خودآگاهی به شما اجازه می دهد به این ویژگی ها رسیدگی کنید و تغییرات سالمی ایجاد کنید.
۱۴ نمونه از خودشناسی
مهم ترین سوال این است که نتیجه خودشناسی چیست و چه انتظاراتی باید در زندگی خود داشته باشیم؟ این موارد برخی از نتایجی هستند که می توانید از اکتشافات درونی خود انتظار داشته باشید.
- شما عواطق خودتان و آنچه احساس می کنید را درک می کنید.
- شما از ناامنی ها و مکانیزم های مقابله ای خود اطلاع دارید.
- باورهای خود را مستقل از دیگران می دانید.
- می دانید چه چیزی به شما شادی می دهد و برای آن وقت می گذارید.
- پس از شناخت اینکه تعریف خودشناسی چیست و چطور ممکن می شود، از نقاط قوت و ضعف خود آگاه هستید.
- می دانید در روابط بین فردی به چه چیزهایی نیاز دارید.
- می دانید چه زمانی به خودتان اعتماد کنید (و چه زمانی نه)
- الگوهای خود را تشخیص می دهید و به دنبال شکستن آنها هستید.
- شما محدودیت های خود و زمان تعیین مرزها را می دانید.
- می دانید برای خودتان و دیگران چه ارزشی قائل هستید.
- بهتر است در مواقع سخت خودکنترلی داشته باشید.
- خود را بدون هیچ گونه قضاوتی می پذیرید.
- می توانید افکار منفی و احساسات منفی را رها کنید.
- از حالت تدافعی دوری می کنید و انتقاد را می پذیرید.
نمونه های واقعی از خودشناسی
شاید بپرسید خودشناسی را از کجا شروع کنیم و بهترین راه خودشناسی از نظر علمی چیست؟ خوب به مورد عینی زیر دقت کنید چون می تواند تعریف خودشناسی را برای شما آسان تر کند.
نائومی اوساکا
اقدامات شجاعانه نائومی اوساکا (Naomi Osaka)، ستاره تنیس نشان می دهد که اوساکا چندین گرنداسلم را فتح کرده و یکی از پردرآمدترین ورزش‌کاران زن جهان است.
اوزاکا با امتناع از شرکت در کنفرانس های مطبوعاتی آزاد فرانسه در سال 2021، تصمیم دشواری را برای اولویت قرار دادن سلامت روانی خود بر حرفه و تصویر عمومی خود گرفت (کلی، 2021).
با افزایش شور عمومی، اوساکا از مسابقات کناره‌گیری کرد و پس از آن ۱۲۵ هزار دلار جریمه شد و سخنرانی تندی در مورد نقض قوانین مسابقات انجام داد. به نظر می رسد که اوساکا خود را از نظر فیزیکی، ذهنی، اجتماعی و حرفه ای می شناخت. او در رسانه های اجتماعی در مورد رنج بردن از دوره های طولانی افسردگی پس از اولین قهرمانی در گرنداسلم سال 2018 (کلی، 2021) صحبت کرد.
او این ابتکار عمل را به کار گرفت تا اهمیت دادن به خودش را نسبت به شغلش، علی رغم بررسی های اجتماعی، در اولویت قرار دهد. اوساکا نمونه نادری از این است که چگونه می توان از خودشناسی برای تصمیم گیری های انتقادی و گاهی حیاتی استفاده کرد.
این یکی از معروف ترین نمونه های ممکن است که متوجه شویم فواید خودشناسی چیست و چقدر می توانیم با شناخت صحیح از خودمان رفتار و اعمالی انجام دهیم که زندگی ما بهتر پیش رود.
پیشنهاد ویکی روان چیست؟
مهم ترین قصد ما از این مطلب این بود که بدانید خودشناسی چیست و چه فوایدی دارد و چرا باید در آن خبره شوید؟
کسی که به درجه قابل قبولی از خودشناسی و خودآگاهی رسیده باشد به خوبی می تواند بهترین نسخه خود را بروز دهد. بهتر می تواند در روابط خود عمل کرده و نتایج بهتری کسب کند. حالا که می دانیم تعریف خودشناسی چیست، در صورت نیاز می توانید از مشاور روانشناس برای رسیدن به درک مناسبی از خود و شرایط خود استفاده کنید.
مشاور روانشناس به خوبی می تواند شرایط را بررسی کرده و پیشنهاداتی ارائه دهد تا به درک بهتری از خود برسید:
