اختلال انباشت‌گری یا وسواس احتکار چیست؟
مشخصه اصلی اختلال انباشت‌گری (compulsive hoarding disorder) جمع‌آوری اقلامی است که به نظر می‌رسد ارزش چندانی ندارد و فرد آنها را دور نمی‌اندازد و در نهایت سبب اِشغال وسیع محل زندگی فرد میشود.
فهرست موضوعات بررسی شده
اختلال انباشت‌گری چیست؟
در ادامه دکتر شیرین آرین نژاد به بررسی و شرح کامل اختلال انباشت‌گری یا همان اختلال ذخیره سازی می پردازد.
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
انباشت‌گری وسواسی پدیده‌ای شایع و اغلب ناتوان‌کننده است که با تخریب در کارکردهایی مانند خوردن و خوابیدن و آراستگی همراه است و اکثر آنها رفتار خود را معقول و بخشی از هویت‌شان می‌دانند.
معمولاً اقلام شایع جمع‌آوری شده عبارتند از:
- روزنامه‌ها
- نامه
- مجله
- لباس‌های کهنه
- کیف
- کتاب
- فهرست و یادداشت‌ها
خیلی وقت‌ها اختلال احتکار منجر به ضعف سلامتی و مشکلات بهداشتی میشود بخصوص زمان‌هایی که فرد شروع به جمع کردن اجساد حیوانات میکند.
علت بروز اختلال انباشت‌گری چیست؟
این اختلال ناشی از سه عامل زیر است:
- این افراد انواع ترس وسواسی در زمینه از دست دادن اقلام مهم دارند که معتقدند ممکن است روزی در آینده به کارشان آید
- افراد مبتلا به اختلال انباشت‌انگاری باورهای غلط درمورد اهمیت اموال دارند
- آنها دلبستگی هیجانی به متعلقات دارند و دل کندن برای آنها بسیار دشوار است
پیش‌تر در نسخه چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-4)، اختلال انباشت‌گری وجود نداشته و فقط انباشت‌انگاری یا احتکار یکی از ملاک‌های تشخیصی اختلال وسواسی- جبری بوده است.
ولی در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، انباشت‌انگاری یا اختلال احتکار به عنوان یک اختلال مجزا معرفی شده است.
راه تشخیص اختلال انباشت‌گری
برای تشخیص این اختلال چند مشخصه اصلی لازم است.
اول اینکه جمع آوری مقادیر زیادی از وسایلی که بی‌فایده به نظر می‌رسند یا اینکه ارزشی ندارند.
افراد مبتلا به وسواس جمع آوری نمی‌خواهند و نمی‌توانند هیچ کدام از لوازم خود را دور بیندازند حتی اگر کهنه، خراب و بدون استفاده شده باشند.
جمع آوری وسایل بی‌ارزش باعث شلوغ شدن مفرط محل زندگی و در نهایت مانع از فعالیت‌های طبیعی میشود.
از علائم و نشانه های اختلال انباشت گری این است که گاهی میزان احتکار وسایل به حدی است که حتی راه رفتن در محل زندگی آنها به سختی اتفاق می‌افتد.
به علت انباشت‌گری ناراحتی و تخریب چشمگیری در عملکرد فرد اتفاق می‌افتد.
بدین معنا که جای وسایل ضروری خود را پیدا نمی‌کنند، دور و اطافشان بسیار نامرتب، شلوغ و کثیف شده و به کسی هم اجازه مرتب و تمیز کردن نمی‌دهند.
علت ابتلا به اختلال ذخیره سازی چیست؟
درباره علت اختلال انباشت‌گری اطلاعات زیادی وجود ندارد.
اما پژوهش‌های روانشناسی مشخص کرده که این اختلال یک جنبه خانوادگی دارد و تقریباً در ۸۰ درصد افراد مبتلا، دست یکی از بستگان درجه اول رفتارهای احتکار و ذخیره‌سازی دارد.
بیماری‌های همراه
اختلال انباشت‌گری ممکن است با سایر اختلالات مربوط به روان همراه باشد.
شایع‌ترین بیماری همراه و هم ابتلایی در افراد مبتلا به اختلال احتکار، اختلال وسواسی- جبری است.
سایر بیماری‌های همراه عبارت است از:
- اختلالات شخصیت (بخصوص اختلال شخصیت وابسته، اختلال شخصیت دوری گزین، اسکیزوتایپی و پارانوئید)
- اسکیزوفرنی
- زوال ذهن
- افسردگی
- اختلالات خوردن
- اختلالات مصرف مواد (بخصوص وابستگی به الکل)
- دزدی وسواسی
- و قمار بازی وسواسی
راه درمان اختلال انباشت‌گری
اختلال انباشت‌گری اختلالی مزمن و با سیری مقاوم به درمان است.
افراد مبتلا معمولاً خودشان به دنبال درمان نیستند مگر اینکه توسط اطرافیان با اصرار و زور برای درمان اقدام کنند
درمان وسواس جمع آوری وسایل دشوار است اما مؤثرترین نوع درمان برای این افراد درمان شناختی رفتاری است که شامل آموزش تصمیم‌گیری و طبقه‌بندی؛ مواجهه درمانی و خوگیری با دورانداختن و بازسازی شناختی است.
البته در کنار روان درمانی می‌توان از درمان‌های دارویی مثل داروهای ضد افسردگی، مخصوصاً از گروه SSRIs کمک گرفت.
