استرس در کودکان چیست؟ (به همراه علائم و راه درمان)
فهرست موضوعات بررسی شده
- استرس در کودکان چیست؟
- علت به وجود آمدن استرس و اضطراب در کودکان چیست؟
- استرس و اضطراب کودکان چیست؟
- علت استرس کودکان چیست؟
- مهم ترین علائم استرس کودکان
- علائم فیزیکی استرس کودکان چیست؟
- علائم احساسی و رفتاری استرس کودکان
- تاثیر استرس کودکان بر آنها چیست؟
- چگونه والدین می توانند به استرس کودکان کمک کنند؟
- برای کاهش استرس در کودکان چه باید کرد؟
- درمان قطعی استرس کودکان با بهترین دکتر روانشاس کودک
استرس در کودکان چیست؟
همانند بزرگسالی استرس در کودکان نیز وجود دارد. با این تفاوت که علائم استرس و اضطراب در کودکان متفاوت تر می باشد. برای نمونه ممکن است بی قراری آنها افزایش پیدا کند و یا لجبازی بیشتری از خود نشان دهند. تجربه Stress در مدت زمان طولانی یا به شدت زیاد می تواند در هر دوره ای عوارض و پیامدهای ناخوشایندی داشته باشد. این مشکلات در دوران کودکی از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. زیرا مغز و بدن کودک در این دوران در حال رشد و تکامل است و می تواند در روند رشد اختلال ایجاد می کند. شما می توانید با کمک مشاوره کودک و نوجوان آنلاین در مرکز مشاوره و رواشناسی ویکی روان با بهترین متخصصان در حوزه کودک در ارتباط باشید.
استرس کودکان یکی از بحرانی ترین حالات روحی است که بچه ها تجربه می کنند. شناخت علائم استرس در کودکان به عهده والدین و مربیان است و درمان استرس در کودکان باید توسط متخصص روانشناس کودک انجام گیرد تا به صورت ریشه ای درمان گردد. در ادامه این مطلب ویکی روان به بررسی علت بروز نگرانی و اضطراب کودکان از دید روانشناسی می پردازیم.
علت به وجود آمدن استرس و اضطراب در کودکان چیست؟
Stress، واکنشی نسبت به فشارهای محیطی و ناتوانی در برابر رفع آنها می باشد. از جمله عوامل خارجی که می تواند منجر به اضطراب در کودکان شود عبارتند از مشکلات خانوادگی، فشارهای مدرسه، مشکل در برقرای ارتباط با دوستان، مرگ نزدیکان، و … . استرس و اضطراب با ایجاد نشانه های ناخوشایند جسمانی و روانی می تواند برای هر فرد در هر دوره سنی مشل ساز باشد، فرزندان نیز از این موضوع مستثنی نیستند. استرس در کودکان پیش دبستانی و دبستانی ممکن است مسائل مربوط به خانواده به خصوص طلاق والدین می باشد.
استرس و اضطراب کودکان چیست؟
استرس کودکان معمولا در هر شرایطی که کودک می خواهد با چیزی سازگار شود و یا تغییر پیدا کند، ایجاد می شود. این دلهره و نگرانی که از انواع استرس است می تواند حتی در موقعیت هایی که کودک می خواهد تغییرات مثبتی داشته باشد. مثلا در فعالیت های جدید، نیز ایجاد شود. اما متاسفانه این استرس بیشتر در شرایط بد و منفی برای کودک رخ می دهد – مانند بیماری و یا مرگ یکی از عزیزان یا والدین.
علت استرس کودکان چیست؟
یکی از سوالات رایج در جلسات مشاوره روانشناسی کودک که در ویکی روان برگزار می شود این است که علت استرس کودکان چیست و چرا بچه ها دچار اضطراب و نگرانی می شوند؟ استرس کودکان در حقیقت واکنشی است که کودک نسبت به تغییرات منفی زندگی اش نشان می دهد. Stress اگر کم باشد، حتی برای بچه ها هم مفید است اما استرس بیش از حد و حتی استرس پنهان بر روی افکار، رفتار و احساسات کودک تاثیر منفی دارد. کودکان معمولا به مرور یاد می گیرند که چگونه به استرس شان واکنش نشان دهند. بسیاری از وقایع دلهره آوری که یک کودک با سن کم نمی تواند آن ها را مدیریت و کنترل کند، باعث استرس کودکان می شود در نتیجه، حتی کوچک ترین تغییرات نیز بر روی احساس امنیت و آسایش کودک تاثیر منفی می گذارد. درد، آسیب، بیماری و دیگر تغییرات می توانند از عوامل ایجاد کننده استرس کودکان باشند.
رایج ترین دلایل اضطراب کودکان
این محرک های تنش زا و استرس آور شامل:
- نگرانی در مورد کار های مدرسه و تحصیل
- حقه و فریب کاری در مسئولیت هایی مانند کار های مدرسه و فعالیت های ورزشی
- داشتن مشکلاتی با دوستان، درگیری و یا فشار گروه های دوستانه
- تغییر مدرسه، اسباب کشی و مهاجرت و یا مشکلاتی خانوادگی و یا بی خانمان شدن
- داشتن افکار منفی در مورد خود
- تغییرات بدنی – هم در دختران و هم پسران
- جدایی پدر و مادر و طلاق آن ها
- مشکلات مالی در خانواده
- زندگی کردن در محیطی نا امن و یا داشتن همسایگان بد
مهم ترین علائم استرس کودکان
کودکان نمی توانند درک کنند که دچار استرس شده اند. نشانه های استرس در کودکان و یا شدید شدن این علائم می تواند باعث شود که والدین متوجه این Stress شوند. به همین خاطر والدین می بایست رفتار بچه ها را بررسی و مورد مطالعه قرار دهند تا بتوانند در تشخیص استرس در کودکان بهتر عمل کنند.
یادتان باشد اگر استرس و اضطراب در بچه ها همیشگی باشد، تاثیر مخرب زیادی در آینده روانی آنها خواهد داشت.
علائم فیزیکی استرس کودکان چیست؟
نگرانی و Stress بچه ها علاوه بر رفتار آنها بر فیزیک و جسمشان هم تاثیر خواهد داشت که از آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش اشتها و دیگر تغییرات در عادات غذا خوردن
- سر درد
- شروع شب ادراری و یا عود کردن دوباره آن
- کابوس های شبانه
- بد خوابی
- حالت تهوع و شکم درد بی دلیل
- دیگر تغییرات فیزیکی که به دلیل بیماری نیستند
اگر بیش از یک مورد را برای مدت زمان طولانی در فرزنداتان مشاهده می کنید بهتر است موضوع را با مشاور روانشناس کودک و نوجوان در میان بزارید.
علائم احساسی و رفتاری استرس کودکان
علائم استرس در کودکان می تواند در حالات احساسی و روحی آنها هم نمود کند!
علائم احساسی اضطراب در کودکان با نوع رفتاری که آنها بروز می دهند متفاوت است. خوب به موارد زیر دقت کنید:
- تشویش و اضطراب
- عدم آرامش و آسایش
- شروع ترس و یا عود کردن دوباره ی ترس( مثلا ترس از تاریکی، تنهایی و ترس از بیگانگان)
- چسبیدن و تکان نخوردن از کنار والدین
- خشم، گریه و ناله
- عدم توانایی در کنترل و مدیریت احساسات
- لجبازی و سلطه جویی
- برگشتن به رفتار های کودکانه شان
- عدم شرکت در فعالیت های مدرسه و خانوادگی
معمولا بچه ها نمی توانند نگرانی خود را مدیریت کنند چون با راه های مدیریت استرس و نگرانی آشنایی ندارند.
به همین دلیل با رفتارهای احساسی که در بالا اشاره شد آنها را بروز می دهند.
پیشنهاد می کنیم حتما مقاله انواع استرس در کودکان را در ویکی روان مطالعه نمائید.
تاثیر استرس کودکان بر آنها چیست؟
بدترین بخش مطالعه استرس و اضطراب در کودکان این است که آنها دقیقامانند ما، آسیب های جدی از وجود این نگرانی و تشویش ها می خورند.
در هر صورت اثرات سوء اضطراب بر مغز در حال رشد شامل موارد زیر است:
۱- اختلال در شناخت، یادگیری و حافظه نتیجه استرس زیاد در بچه ها است
استرس سمی منجر به انتشار زیاد هورمون های استرس از جمله هورمون کورتیزول می شود. سطوح بالای کورتیزول پایدار باعث کاهش مرکز یادگیری و حافظه (هیپوکامپ) و مرکز عملکرد اجرایی مغز (قشر پیش پیشانی) می شود.
در نتیجه، چنین استرس سمی می تواند منجر به نقص های شناختی و کنترل ضعیف شود که ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد.
۲- پاسخ استرس بیش از حد به مغز
استرس سمی باعث می شود که مرکز هشدار احساسی در مغز (آمیگدال) رشد کرده و بیش فعال شود. کودکانی که با استرس سمی بزرگ می شوند مضطرب تر یا پرخاشگرتر هستند. آنها اغلب از اختلال تنظیم هیجانی نیز رنج می برند.
۳- سیستم ایمنی بد تنظیم شده (DYSREGULATED IMMUNITY)
هورمون استرس، کورتیزول که توسط سیستم های پاسخ به استرس ترشح می شود، می تواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و فرد را مستعد ابتلا به بیماری های عفونی و بیماری های مزمن کند.
۴- اختلالات روانی از دیگر اثرات استرس در بچه ها است
داده های تجربی گسترده نشان می دهد که استرس سمی می تواند منجر به بیماری روانی در مراحل بعدی زندگی شود، از جمله اختلالات جسمانی، توهم، اضطراب، وسواس، افسردگی در کودکان، اختلال استرس پس از سانحه و اقدام به خودکشی.
۵- تندرستی بچه ها با استرس در خطر است
همچنین مشاورین روانشناس کودکان دریافته اند کودکانی که با استرس سمی پایدار بزرگ می شوند، بیشتر در معرض بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی، احساس رفاه کمتر، مشکلات مرتبط با کار هستند و متاسفانه تا ۲۰ سال زودتر می میرند.
استرس سمی در بچه ها می تواند برای سلامت جسمی و روانی کودک بسیار مضر باشد. قرار گرفتن زود هنگام در معرض استرس سمی پیامدهای طولانی مدت بر بدن و ذهن دارد. ضروری است که والدین به فرزندان خود کمک کرده تا از بروز چنین استرسی جلوگیری کنند
بهترین کار با مشاهده نشانه های استرس در کودکان این است که سریعا به روانشناس کودک آنلاین یا حضوری مراجعه کرده و شرایط دلبندتان را برای او شرح دهید. مشاور روانشناس بچه ها به خوبی می تواند مشکلات را ریشه یابی کرده و راهکارهای اختصاصی ارائه دهد.
چگونه والدین می توانند به استرس کودکان کمک کنند؟
والدین نیز می توانند به روش های درستی به تسکین استرس کودکان شان کمک کنند، چون آنها مهم ترین افراد در زندگی بچه ها هستند اما بهتر است این موارد را تحت هدایت مشاور کودک آنلاین یا حضوری انجام دهند تا مبادا راه را اشتباه بروند.
به این نکات توجه کنید:
- ایجاد فضایی امن با آرامش و صمیمیت بهترین راه درمان استرس در کودکان است
- انجام کار های عادی که به کودک احساس آرامش بدهد. صرف شام خانوادگی یا رفتن به رستوران برای کاهش یا جلوگیری از استرس کودک
- برای کودکان تان یک مرجع و مدل باشید. بدین ترتیب کودک شما می داند که می تواند به روش های سالمی از شما تقلید کند. برای کاهش استرس خودتان نیز تلاش کنید و سعی کنید آن را مدیریت و کنترل کنید
- برنامه های تلویزیون، کتاب ها و بازی هایی که کودک ان ها را تماشا می کند، می خواند و بازی می کند را کنترل کنید. برنامه ها و بازی های خشن و جنگجویانه ای که کودک تماشا کرده و بازی می کند می تواند باعث نگرانی و ترس او شود
- کودکان تان را در کار ها و فعالیت های سالم خود شرکت دهید
- زمانی را برای آرامش و راحتی کودک تان سپری کنیدف این اصلیست که در مفاهیم روانشناسی کودکان بر آن تاکید زیادی دارد
- گوش دادن را بیاموزید. سعی کنید بدون انتقاد و قضاوت کردن و یا تلاش برای حل مشکل، به حرف ها و احساسات کودک تان گوش دهید. به جای تلاش دائمی برای حل مشکلات، ببینید چه چیزی واقعا کودکان را آزرده کرده است
- احساسات کودک تان را با ارزش ترین چیز برای خود قرار دهید. به او پاداش بدهید و مجازاتش نکنید. سعی کنید کودکان تان را در فعالیت هایی که در آن ها موفق هستند شرکت دهید
- به کودکان تان حق انتخاب بدهید، و تنها تا جایی که لازم است بر روی زندگی و تصمیماتش نظارت داشته باشید. هر چقدر کودکان تان بیشتر بر روی موقعیت کنترل داشته باشند، بهتر می توانند به استرس شان پاسخ دهند
- آن ها را در فعالیت های فیزیکی شرکت دهید
- علائم استرس برطرف نشده را در کودکان تان تشخیص دهید
- اگر این علائم کاهش نمی یابند یا از بین نمی روند، برای کمک کردن به استرس کودک تان، با مشاور و روانشناس بچه ها مشورت کنید
برای کاهش استرس در کودکان چه باید کرد؟
بهتر است اگر کودکان چنین شرایطی دارند به مشاور روانشناس کودکان برای رفع استرس کودکان مراجعه کنید.
یک متخصص روانشناس به خوبی راه تشخیص استرس در کودکان را می داند و می تواند برای درمان آن برنامه ریزی کند. در صورتی که اقدامات والدین بر اساس احساسات، فرضیات و تجربیات اطرافیان است و می تواند آثار مخرب بیشتری مانند اختلال افسردگی کودکان به همراه داشته باشد.
وقتی
- استرس او از بین نمی رود، و کودک ناراحت و افسرده است
- داشتن مشکلاتی در مدرسه و یا با خانواده و دوستان
- عدم تحمل و کنترل رفتار ها و خشم خود
- بروز رفتارهای غیرقابل پیشبینی و ناراحت کننده
- گریه و بهانه گیری های بی دلیل
را در فرزندتان مشاهده می کنید، باید به مشاور روانشناس مراجعه نمائید. استرس کودکان موردی است که با مدیریت و ممارست والدین به طور کلی می تواند ریشه کن شود لذا در صورت مشاهده موارد فوق حتما آنها را پیگیری کنید. همچنین می توانید از بخش مشاوره روانشناسی تصویری سایت ویکی روان بمنظور ارتباط با مشاور روانشناس از سراسر دنیا استفاده نمائید.
درمان قطعی استرس کودکان با بهترین دکتر روانشاس کودک
این موضوع کاملا حقیقت دارد که کودکان کمتر درمورد استرس و اضطراب های خود صحبت می کنند. اما شما خودتان می توانید آغازگر این گفت و گو باشید. به کودک خود نشان دهید تمایل دارید در این باره با او صحبت کنید و تحت هر شرایطی از او حمایت کنید. اگر علارغم همه ی تلاش هایتان کودک تمایلی به صحبت کردن نداشت بهتر است که بهترین مشاور و روانشناس کودک، کمک بگیرید. بهترین روانشناس کودک، با برگزاری جلسات فردی با کودک به شما کمک می کند تا بتوانید علائم و نشنانه های اضطراب را راحت تر تشخیص دهید و مهارت های مقابله با نگرانی ها و استرس را در او و خودتان تقویت کنید.
