ویلهلم وونت و اولین آزمایشگاه روانشناسی
ویلهلم وونت در سال ۱۸۳۲ در بادن آلمان متولد شد. پدر او یک کشیش پروتستانى بود. او پس از گذران دو سال در دبستان عمومى تحت نظر کشیش دیگرى به نام فردریک میولر به تحصیل پرداخت. در سن سیزده سالگى به در هایدلبرگ رفت. اینجا او با علاقه و پشتکار به یادگیرى پرداخت و در سن نوزده سالگى آماده ورود به دانشگاه بود.
آشنایی با ویلهلم وونت
با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.
ویلهلم وونت را پدر روانشناسی فیزیولوژیک میدانند. در سال ۱۸۱۵ وونت به دانشگاه توبینگن رفت ولى پس از یک سال آنجا را ترک کرد و به دانشگاه هایدلبرگ وارد شد و در آنجا سه سال و نیم به تحصیل پرداخت. در دانشگاه توبینگن بود که تصمیم گرفت یک فیزیولوژیست بشود.
پدر او فوت کرده بود و امکانات مالى او مختصر بود. وونت شک داشت که بتواند پزشک قابلى شود ولى آموزش پزشکى مىتوانست بین آماده کردن او براى حرفه پزشکى که تأمین مالى در برداشت و فرصت تحصیل علوم که در راستاى علائق او بود پلى ایجاد کند.
بنابراین وونت، همانند لتزى و هلمهولتز پیش از او، به رشته پزشکى رفت تا بتواند امرار معاش نماید. براساس این نوع آموزش بود که علم روانشناسى جدید، بهصورت روانشناسى فیزیولوژیک آغاز شد.
پس از گذشت چهار سال وونت هیچ شک نداشت که وى براى حرفه پزشکى ساخته نشده است. در بهار سال ۱۸۵۶ به مؤسسه فیزیولوژى دانشگاه برلین براى شاگردى نزد یوهانس میولر کبیر رفت، که در آن دوران بزرگترین فیزیولوژیست دنیا محسوب مىشد.
آموزش او در هایدلبرگ براى خلق و خوى او که گرایش شدید به سوى تحقیقات علمى داشت، بیش از حد، جنبه عملى داشت
در برلین نه تنها پیشرفتهترین علوم زمان خود را یافت، بلکه توفیق مصاحبت و شاگردى بزرگترین دانشمندان آن عصر، نظیر میولر و وبر را پیدا کرد.
آزمایشگاه ویلهلم وونت
تیچنر معروفترین شاگرد و پیرو وونت مىگوید که این دانشمند در تمام عمر خود انجام سه دوره از برنامههای روانشناسى را به رشته تحریر درآورده است یعنى روانشناسى آزمایشگاهی، روانشناسى اجتماعى و روانشناسى متافیزیک.
در اینجا اهمیت این سه روش و تأثیر آن بر روند آینده روانشناسى مورد نظر ما نیست، تنها به این بسنده مىکنیم که ویلهلم وونت روش آزمایش را برگزید و آن را به قدرى حائز اهمیت دانست که به راحتى و مکررا راجع به روانشناسى آزمایشگاهى صحبت به میان آورد.
در سال ۱۸۷۹، ویلهلم وونت اولین آزمایشگاه رسمى روانشناسى در دنیا را تأسیس کرد. البته قبل از آن ویلیام جیمز در دانشگاه هاروارد در سال ۱۸۷۵، اتاقى جهت انجام آزمایشهاى روانشناسى اختصاص داده بود. همچنین گفته شده است که اشتومف یک آزمایشگاه آزمایش شنوایى داشت که پیش از وونت در آن آزمایش بهعمل مىآورد.
ولى این نوع آزمایشگاهها در واقع تأسیس نشدند، بلکه فقط وجود داشتند. در آزمایشگاه لایپزیگ، بیش از هر مکان دیگر، افرادى تربیت شدند که نامهاى مهم در تاریخ روانشناسى علمى شدند. کتل اولین دستیار ویل هلم وونت بود.
وونت مىنویسد که روزى کتل به سادگى به نزد او آمد و گفت آقاى پروفسور، شما به یک دستیار نیاز دارید، و من دستیار شما خواهم بود.
در این رابطه باید متذکر شویم که کتل یکى از دانشجویان نادرى بود که براى ویلهلم وونت که عادت کرده بود مسائل را بهصورت تصادفى به شاگردان خود بدهد و از آنها انتظارى نداشته باشد، موضوع مهمى مانند تفاوتهاى فردى را از آن سوى دریاها به ارمغان آورد.
در سال ۱۸۸۹ ویلهلم وونت به افتخار ریاست دانشگاه لایپزیگ نائل آمد. البته این امر به هیچوجه از مقدار و شدت فعالیتهاى او نکاست.
او تمام کتابهاى خو را تجدیدنظر نمود. کتاب روانشناسى فیزیولوژیک به چاپ ششم رسید و شامل تغییرات زیادى از جمله پذیرش نظریه سهبعدى عواطف مىشد. آخرین چاپ آن در سال ۱۹۱۱ منتشر شد. سالهاى ۱۸۹۰ براى وونت زمان فعالیت شدید بود.
با وجود تمام این فعالیتهاى علمى و آزمایشگاهی، بهنظر مىرسد که وونت از نظر خلق و خو خصوصیات یک فیلسوف را داشت. گرایش او به علم فیلسوفانه بود.
طرح این مطلب این سؤال را مطرح مىکند که آیا وونت یک عالم آزمایشگر بود یا یک فیلسوف. پاسخ به این سؤال بسیار دشوار است
روشن است که وى با روش منطقى فلاسفه به اعتقادات خود درباره روانشناسى علمى رسید، آزمایشگاهى را تأسیس نمود.
مجلهاى علمى راه انداخت، پژوهشهاى آزمایشگاهى بسیارى انجام داد و همواره تئورىهاى خود را در معرض آزمایشهاى علمى جهت اثبات یا رد و یا تجدیدنظر قرار مىداد، ولى در اصل یک آزمایشگر نبود؛ بلکه آزمایشگرایى او نتیجه اعتقادات فلسفى او بود.
ویلهلم وونت هیچگاه باور نداشت که روش آزمایش براى حل کلیه مسائل روانشناسى کافى است؛ مثلاً در مورد فرآیندهاى عالى ذهنى، او معتقد بود که فقط با مطالعه تاریخ طبیعى بشر مىتوان آنها را شناخت
از این رو بود که نظریه گسترده و جامعى درباره عواطف ارائه داد، پیش از اینکه هیچگونه آزمایشى براى اثبات صحت آن انجام داده باشد.
