تربیت فرزندروابط

روابط خواهر و برادر چه اصولی دارد؟ (مخصوص والدین)

روانشناسی رابطه خواهر و برادر

روابط خواهر و برادر تأثیر عمده‌ای بر رشد اجتماعی نوجوان دارد، تأثیر این عامل بر رشد از طرق مختلفی اعمال می‌ شود. خواهران و برادران اغلب دوست و همراه یکدیگرند و نیاز یکدیگر به روابط معنی‌ دار و محبت را برآورده می‌ سازند. با این حال شناخت روانشناسی رابطه خواهر و برادر یکی از موضوعات مهمی است که در جلسات مشاوره آنلاین خانواده مطرح می شود تا ارتباط خواهر برادری زیباتری بین آنها شکل بگیرد. ارتباط خواهر و برادر موضوع این مقاله سایت ویکی روان است.

آشنایی با انواع روابط خواهر و برادر

با مطالب روانشناسی در سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.

نکته مهم در رابطه بین خواهر و برادر این است که آنها محرم راز و در بسیاری از تجارب شریک یکدیگرند، از این رو در صورت بروز مشکل می‌ توانند به هم کمک کنند. اما این موقعیت در مواردی که فاصله سنی آنها ۶ سال یا بیشتر است، چندان مصداق ندارند! به همین خاطر در جلسات مشاوره خانواده آنلاین و حضوری والدین گاهی به کمبود صمیمیت بین خواهر و برادر اشاره می کنند.

اگر از جنبه منفی به مساله نگاه کنیم، وقتی فاصله سنی خواهران و برادران کمتر از ۶ سال باشد، احساس حسادت آنان نسبت به یکدیگر قوی‌ تر از مواقعی است که فاصله سنی بیشتری دارند

علاوه بر این، رقابت میان آنان در سال‌ های اول نوجوانی بیشتر از سنوات بعدی است. با بزرگ‌ تر شدن نوجوان، تعارضات آنان با خواهران و برادران رفته رفته فروکش می‌ کند.

آثار خشونت در روابط بین خواهر و برادر نسبت به یکدیگر تأثیر عمیقی بر سازگاری هیجانی برخی از افراد می‌ گذارد. با توجه به تفاوت‌ های سنی و جنسی، گزارشات موجود در زمینه خشونت خواهران – برادران نکات افشاگرانه مطالعات اخیر را تأیید می‌ کند.

بدیهی است، مشاهده بازتاب گرایشات جامعه امروز در واحد خانواده، چندان جای تعجب ندارد. خواهران و برادران بزرگ‌ تر اغلب در مقام محرم راز، همبازی، معلم و مراقب جانشین برای کوچک‌ ترها عمل می‌ کنند!

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع
محمد جواد اسکندری محمد جواد اسکندری
مشاور روانشناس
از 60,000 هزار تومان
رویا قشقائیان رویا قشقائیان
مشاور روانشناس
از 60,000 هزار تومان
میترا حبیبی میترا حبیبی
مشاور روانشناس
از 125,000 هزار تومان
راضیه هاشمیان راضیه هاشمیان
دکترای روانشناسی
از 200,000 هزار تومان
فرح ناز حیاة غیبی حقیقی فرح ناز حیاة غیبی حقیقی
مشاور روانشناس
از 75,000 هزار تومان
شیدا خوشه مهری شیدا خوشه مهری
دکتری روانشناسی
از 87,500 هزار تومان
فاطمه شکری فاطمه شکری
مشاور روانشناس
از 55,000 هزار تومان
علی اشرف نورمحمدی علی اشرف نورمحمدی
دکتری روانشناسی
از 75,000 هزار تومان

اهمیت روابط خواهر و برادری چیست؟

روابط لذت‌ بخش با آنان می‌ تواند در احساس پذیرش، تعلق و امنیت فرزندان کوچک‌ تر سهم مهمی داشته باشد. ولی روابط طرد کننده و تخاصم‌ آمیز نیز ممکن است سبب خلق احساس عمیق تخاصم، خشم، ناامنی یا اضطراب شود که دامنه آن تا دوره بزرگسالی کشیده می‌ شود.

بسیاری از نوجوانان با مراقبت از خواهران و برادران کوچک‌ تر در دوره رشد مسؤلیت‌ ها و نقش‌ های بزرگسالی را می‌ آموزند. ولی گاه، به برخی از نوجوانان مسؤلیت بیش از اندازه سپرده می‌ شود به طوری که آنها ناگزیر می‌ شوند بخش اعظم وظایف والدین را به دوش گیرند.

این امر سبب می‌ شود که آنان با بیزاری از چنین مسؤلیتی که مانع می‌ شود وقت آزادی برای خود داشته باشند، رشد کنند. خواهران و برادران بزرگ‌ تر شخصیت و رفتار مردانه یا زنانه را برای خواهر – برادران کوچک‌ ترشان بازنمایی می‌ کنند.

آنها با ظاهر، منش و رفتار کلی خود، تجلی تصویری هستند که فرزند کوچک‌ تر می‌ تواند در آینده به آن تبدیل شود. این فرآیند، با توجه به تصویر پرداخته شده، می‌ تواند تأثیری مثبت یا منفی داشته باشد.

روابط خواهر و برادر

نوع خشونت آمیز در روابط خواهر و برادر چیست؟

خواهر و برادر آزاری شایع‌ ترین مشکل آزار در خانواده است. این نوع آزار شایع‌ تر از آزار فرزند توسط والد و نیز همسر‌ آزاری یا زن‌ آزاری در خانواده است.

یکی از مطالعات به بررسی تعارض و خشونت در روابط خواهران – برادران در دوره کودکی و تأثیر سازگاری هیجانی بعدی آنان پرداخت. آزمودنی‌ های این مطالعه ۱۴۵۰ نفر از دانشجویان فارغ‌ التحصیل بودند که یک یا چند خواهر یا برادر داشتند و دو قلو نبودند.

آزمون های جالب در مورد ارتباط برادران و خواهران

از مجموع آزمودنی‌ ها، ۵۴ درصد گزارش کردند که حداقل یکی از خواهران یا برادران‌ شان در دوره رشد آنها زیاد به آزار و اذیت‌ شان می‌ پرداخته است. وقتی از آنان سوال شد که آیا خواهر یا برادری داشتند که او را زیاد آزار و اذیت می‌ کردند، ۴۸ درصد پاسخ مثبت دادند.

از کل موارد، ۲۰ درصد از آزمودنی‌ ها گزارش کردند که میزان ایذای آنان توسط یکی از خواهران یا برادران در مقایسه با خانواده‌ های دیگری که می‌ شناختند زیادتر بود و ۱۷ درصد گزارش کردند که بیشتر از اعضای سایر خانواده‌ ها یکی از خواهران یا برادران خود را آزار می‌ کردند.

جای تعجب نداشت که خواهران – برادران بزرگ‌ تر در تعارض با خواهران و برادران کوچک‌ تر بیشتر نقش مرتکب را ایفا می‌ کردند تا قربانی.

در روابط خواهر و برادری تفاوت‌ های جنسی نیز قابل مشاهده بود. یافته‌ های مربوط به تفاوت‌ های جنسی، هم در مرتکبان و هم قربانیان، نشان می‌ دهد که وجود برادر بزرگ‌ تر یا خواهر کوچک‌ تر در مجموعه دو نفری خواهران – برادران با حداکثر میزان خطر همراه بود.

این مطالعه در مورد روابط خواهر و برادر تأیید کرد که بالا بودن سطح تعارض درمیان خواهران – برادران در حافظه آنها ثبت و تقریباً در ۳۰ درصد از آزمودنی‌ ها به منبعی برای نارضایتی جوانی همبسته بود.

برای دانشجویان مونث، پرخاشگری هیجانی و خشونت زیاد و شدید خواهر یا برادر دیگر با بروز احساس اضطراب در دوره جوانی همبسته بود. دانشجویان مذکر پیامدهای هیجانی منفی در برابر رویدادهای مشابه را کم‌ تر گزارش می‌ کردند.

رابطه معنی‌ داری بین کاربرد خشونت شدید توسط والدین با فرزندان با خشونت خواهران – برادران با یکدیگر وجود دارد. در واقع این خشونت‌ ها از الگوی رشدی تبعیت می‌ کند.

بررسی رقابت خواهران و برادران

جالب است بدانید روانشناسی رابطه خواهر و برادر به موارد بسیار جالبی اشاره دارد که یکی از آنها احساس رقابت در عین صمیمیت در رابطه خواهر برادری است. این دقیقا همان چیزی است که مشاور روانشناس کودک و نوجوان تاکید زیادی بر آن دارد.

رقابت خواهران و برادران در متون روانشناسی عبارتی دلخواه به شمار میاید، در واقع رقابت در کودکان یکی از واکنش های طبیعی در کودکان است. این عبارت به معنی مبارزهٔ خواهران و برادران برای جلب توجه، تأیید و محبت والدین است.

مشکلات بر اثر غبطه، حسد و ترس از این که یکی از خواهران یا برادران در جلب توجه فیزیکی یا هیجانی و امتیازات بیشتر والدین موفق تر باشد، به وجود می آید. در واقع این گونه مشکلات بسیار زیادند، ولی شدت آنها با یکدیگر فرق دارد.

گاهی به وجود آورندهٔ مشکل خود والدین اند که رفتار شامل تبعیض جنسیتی را نسبت به فرزندان در پیش می گیرند، گرچه ممکن است حسن نیت داشته باشند و هدفشان رفتار یکسان با همه فرزندان باشد

در واقع استثنا قایل شدن برای یکی از فرزندان سبب برانگیخته شدن احساس حسد، خشم، یا حقارت در فرزندان دیگر می شود.

چون هر یکی از فرزندان جایگاه خاصی در درون خانواده دارد، تجارب هر کودک در خانواده کاملاً با دیگری متفاوت است. چون شخصیت کودکان با هم فرق دارد، برای والدین مقدور نیست که با همهٔ آنها کاملا یکسان رفتار کنند.

بنابراین، در واقع گاهی مهم نیست که والدین چه کرده اند، در هر حال رفتار آنها به اوج گیری رقابت خواهران و برادران منجر می شود. گاهی نیز آنها والدینی ایده آل بوده اند و خطایی از آنها سر نزده است.

برای مثال،

کودک ممکن است به شدت دچار حسادت شود چون قبل از ان که خواهر یا برادر شیرخوارش متولد شود، نزد والدین موقعیتی استثنایی داشته است

در این رابطه والدین نقش مهمی را در تربیت و حل بحران رقابت میان فرزندان ایفا می کنند. والدین باید تمام تلاش خود را بکنند تا میان فرزندان خود تبعیض قائل نشوند و هیچ وقت فرزندان خود را با یکدیگر مقایسه نکنند.

به عنوان مثال چنین جملاتی برای کودک آسیب زننده است: «برادر تو نمرات خوبی در درس هایش می گیرد. چرا نمرات تو این قدر پایین است؟». این بدترین کار برای از بین بردن ارتباط خواهر و برادر است و از اصول تربیت فرزند به دور می باشد.

ارتباط خواهر و برادر چطور مدیریت شود؟

والدین باید اجازه دهند هرکدام از فرزندان بر اساس شخصیت خود رفتار کنند و به آنها برچسب نزنند. آنها باید بپذیرند که فرزندانشان در میزان توانایی و علایقشان متفاوت هستند و از موفقیت های هرکدام از فرزندان خود لذت ببرند و او را تشویق کنند.

والدین می بایست فرزندان خود را برای همکاری تربیت کنند و نه رقابت. به کودکان خود راه های مثبت جلب توجه را یاد دهند.

به آنها بیاموزند چگونه برای بازی کردن به خواهران و برادران خود نزدیک شوند و اسباب بازی های خود را با آنها تقسیم کنند و به آنها احترام بگذارند. در واقع اگر فرزندان تجربیات خوشایندی در کنار یکدیگر داشته باشند در مواقع بروز مشاجرات بهتر عمل می کنند.

والدین باید بکوشند به هر یک از فرزندان عشق و علاقه یکسانی نشان دهند، هنگامی که کودکان به یکدیگر کمک می کنند آنها را تشویق کنند و از آنها تشکر کنند. این چیزی است که در تعریف تربیت فرزند در روانشناسی آورده شده و باید طبق آن پیش رفت. یادتان باشد تاثیر تشویق بر کودکان بسیار زیاد است و باعث ایجاد انگیزه می شود.

برای انجام بازی هایی مثل دکتر بازی بچه ها و فعالیت های گروهی در خانه برنامه ریزی کنند و درباره اینکه چقدر خوش شانس هستند که همدیگر را دارند با کودکانشان صحبت کنند.

در روابط خواهر و برادر به والدین توصیه می شود، در مواقعی که با رقابت در روابط خواهر و برادر مواجه می شوند بدون سرزنش کردن آنها یا دعوا کردن آنها تلاش کنند تا مهارت های همدلی را به فرزندانشان بیاموزند و به دنبال راه حل های برد- برد در فرزندان باشند.    

نقش رابطه خواهران و برادران در رشد اجتماعی فرزندان

نه فقط والدین تأثیر عمده ای بر رشد اجتماعی کودکان دارند، بلکه رابطه خواهران و برادران نیز تاثیر قابل توجهی بر آنها اعمال می کنند.

پژوهشگران تلاش کرده اند که تأثیر عواملی نظیر ترتیب تولد، تعداد خواهران و برادران در خانواده، جنس و سن آنان را بر رشد اجتماعی کودکان بررسی کنند.

روابط خواهران و برادران از جهاتی بی همتاست و تفاوت زیادی با روابط کودک با والدین و همتایان دارد

خواهران و برادران گرچه معمولا از لحاظ سنی یکسان نیستند، اما با یکدیگر نزدیک ترند، علایق آنان اغلب با علایق والدین فرق دارد، و دیدگاه ها و دلبستگی های متفاوتی به زندگی دارند. گاهی، خواهران و برادران چنان تأثیر عمیقی بر یکدیگر اعمال می کنند که تا دوره بزرگسالی ادامه می یابد و به حفظ روابط نزدیک آنان در سراسر عمر منتهی می شود.

در اوقات دیگر نیز، این روابط از همان آغاز مشکل ساز بوده و والدین نمی دانند چگونه باید دو یا چند کودک را در خانواده ای واحد اداره کنند. برای درک تأثیر نقش خواهران و برادران بر رشد اجتماعی فرزندان، از مطالبی که به آن اشاره شد، ابتدا به ترتیب تولد توجه می کنیم.

رابطه ترتیب تولد بچه ها و روابط خواهر و برادر

تک فرزند بودن، فرزند اول، میانه یا آخر خانواده بودن تفاوت هایی را ایجاد می کند. قبلا در ویکی روان درباره نقش ترتیب تولد در شخصیت بچه ها صحبت کردیم که چقدر اهمیت دارد.

پژوهش های انجام شده اغلب نشان می دهند که فرزندان ارشد بر سایر فرزندان خانواده مزیت هایی دارند. برای مثال، از لحاظ آماری در میان دانشجویان مدارس عالی و حرفه ای بیشتر بازنمایی می شوند. پنجاه و دو درصد از روسای جمهور ایالت متحد آمریکا فرزند ارشد خانواده هستند.

تحقیقات در مورد روابط خواهر و برادر و خانواده نشان می دهد که والدین اهمیت بیشتری به فرزند اول خود می دهند و چون هنوز رقیب دیگری وجود ندارد، تا زمانی که بچه دوم به دنیا نیامده، می توانند تمام توجه و علاقهٔ خود را به پرورش فرزند اول معطوف کنند

به همین دلیل، ارشدترین خواهر یا برادر معمولاً از محیط فکری غنی تر برخوردار می شود تا خواهران یا برادران کوچکتر. علاوه براین، پژوهش ها نشان می دهند که فرزندان بزرگتر و ارشد معمولاً اجتماعی تر و مهربان ترند و بیش از سایر فرزندان خانواده پیشرفت می کنند.

نقش رابطه خواهران و برادران در رشد اجتماعی فرزندان

در مورد روابط خواهر و برادر میتوان بیان کرد که کوچکترین فرزند خانواده نیز، چون از همه کوچکتر است معمولا توجه ویژه ای دریافت می کند. فرزند خردسالتر توجه ویژه ای را نیز از سوی برادران و خواهران بزرگتر دریافت می کند.

مشاورین روانشناس کودک نشان داده اند که چون فرزندان دیگری نیز در خانواده حضور دارند تا فرزند کوچکتر روابط اجتماعی را با آنان بی آزماید، در مقایسه با فرزند ارشد از مهارت های اجتماعی و انواع مهارت های زندگی بالاتری برخوردار است.

روانشناسی رابطه خواهر و برادر می گوید، فرزندان میانه معمولا عزت نفس کمتری در مقایسه با فرزند ارشد یا فرزند کوچکتر دارند، به دلیل اینکه کارکرد آنها در خانواده زیاد مشخص نیست. فرزندان میانه تا حدودی نادیده گرفته می شوند چون نه اولی هستند و نه آخری 

خواهران و برادران چه وظایفی نسبت به هم دارند؟

تا حالا در مورد برادر و خواهرها کم سن و سال صحبت کردیم، اما ارتباط برادر با خواهرش می تواند تا همیشه ادامه داشته باشد.

این ارتباط خانوادگی باید به نوعی پیش برود که برای هر دو نفر سود داشته و باعث پیشرفت آنها شود. روانشناسی رابطه خواهر و برادر می گوید این ارتباط می تواند همیشگی نباشد، چون خیلی از ما با بالا رفتن سن و شرایط محیطی اخلاق و سلیقه ای پیدا می کنیم که همیشه برای دیگران قابل درک نیست.

به همین خاطر رابطه بین خواهر و برادر باید بر اساس از خودگذشتن و دیگر بینی باشد تا بتواند پایه های خانواده مشترک را حفظ کند. در هر سنی که هستید، حتما برای حفظ روابط خواهر و برادر تلاش کنید تا بهترین نتیجه را کسب نمائید. ایجاد آشتی بین خواهر و برادر گاهی فقط به دست خودشان ممکن است نه دیگران.

تعداد خواهران و برادران

از نظر روانشناسی، بهترین تعداد فرزند به عوامل زیادی بستگی دارد. تعداد کلی خواهران و برادران در یک خانواده نیز تفاوت هایی ایجاد می کند.

به عنوان یک قانون کلی، هر چه تعداد فرزندان در یک خانواده بیشتر باشد احتمال آنکه تحصیلات خود را به پایان برند کمتر است. اندازه خانواده با کمی یا زیادی پیشرفت فرزندان مرتبط است.

مشاورین روانشناس مرتبط با این موضوع
سمیه بهاروند سمیه بهاروند
مشاور روانشناس
از 175,000 هزار تومان
لیلا شکوری لیلا شکوری
دکتری روانشناسی
از 112,500 هزار تومان
نیلوفر نادعلی نیلوفر نادعلی
دکتری روانشناسی
از 100,000 هزار تومان
صديقه فنائی صديقه فنائی
دکتری روانشناسی
از 75,000 هزار تومان
فرشته علی هاشمی فرشته علی هاشمی
مشاور روانشناس
از 60,000 هزار تومان
محمد اسماعیل زاده محمد اسماعیل زاده
دکتری روانشناسی
از 87,500 هزار تومان
فریناز خانی فریناز خانی
مشاور روانشناس
از 175,000 هزار تومان
صدیقه صفایی صدیقه صفایی
دکتری روانشناسی
از 60,000 هزار تومان

پیشنهاد ویکی روان در مورد ارتباط خواهر و برادر چیست؟

همانطور که خواندید، صمیمیت بین خواهر و برادر یکی از ارکان خانواده است. به همین خاطر باید توجه ویژه ای به بایدها و نبایدهای تربیت فرزند داشته باشید تا رابطه بین خواهر و برادر برای همیشه سالم باقی بماند و حفظ شود.

اگر به هر دلیل نیاز به مشورت با یک مشاور روانشناس در زمینه ارتباط خواهر برادری دارید، می توانید در سایت ویکی روان با مشاور مورد نظرتان به شکل صوتی و تصویری جلسه برگزار کنید:

مشاوره تربیت فرزند آنلاین

فاطمه صبوری پور

سی ساله ليسانس روانشناسی عمومی فوق ليسانس روان شناسی تربيتی دانشجوی دكتری روانشناسی تربیتی

‫2 دیدگاه ها

  1. نه فقط کودکان، که حتی بزرگسالان هم گاهی بهم حسادت می کنند … حتی در دوران جوانی و … وقتی پدر و مادر بین فرزندان فرق می گذارند، قطعا حسادت بقیه برانگیخته میشه … وقتی در بزرگسالی هم هنوز گهگاهی باهم مقایسه میشن و یکی را می کوبانند تو سر دیگری، قطعا برای اون یکی حسادت را به وجود می آورند
    بابت مقایسه ها و تبعیض ها بین من و خوهرانم، لجم در میاد و حسودیم میشه … با وجود اینکه خیلی هم دوستشان دارم، ولی خب گاهی نمی تونم جلوی حسادتم را بگیرم و به خاطر اون مقایسه ها و تبعیض ها بهشون حسادت می کنم

  2. ممنون میشم در رابطه با اینکه چیکار کنیم که رابطه با خواهر و برادرمان کمتر بشود هم مطلب بزارید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا