اعتیاد به قلیان در جامعه بسیار فراگیر شده است و افراد در سنین مختلف معتاد قلیان شده اند. باورهای اشتباه زیادی درباره قلیان کشیدن وجود دارد که باعث می شود افراد به مرور به سمت آن گرایش پیدا کرده و به قولی به آن عادت کنند. جالب است در جلسات مشاوره آنلاین درمان اعتیاد هم افراد زیادی برای ترک اعتیاد به قلیان مراجعه می کنند. در ادامه این مطلب سایت ویکی روان، به بررسی کامل اینکه اعتیاد به قلیان چیست و چه مضراتی برای بدن دارد می پردازیم.
فهرست موضوعات بررسی شده
- قلیان چیست؟
- قلیان ساخت کجاست؟
- قلیان چگونه کار می کند؟
- آیا قلیان اعتیاد آور و مضر است؟
- چگونگی اعتیاد به قلیان
- نگرانی ها در مورد معتادان قلیان چیست؟
- از قلیان چه می دانیم؟
- سموم موجود در قلیان چیست؟
- قلیون یا سیگار؟ (ضرر قلیون بیشتره یا سیگار)
- آیا قلیان اعتیاد آور است؟
- مضرات اعتیاد به قلیان چیست؟
- روند ترک قلیان
- کنترل های بیشتری مورد نیاز است
- پیشنهاد ویکی روان چیست؟
قلیان چیست؟
با بخش وبلاگ ویکی روان همراه باشید.
قلیان یا قلیون (قلیان به انگلیسی = hookah یا shisha) لوله آبی است که برای کشیدن تنباکوی شیرین و طعم دار استفاده می شود. البته از انواع دیگر تنباکوها مانند خوانسار هم برای کشیدن قلیان استفاده می شود.
نام های دیگری که مردم شهرهای مختلف برای قلیان استفاده می کنند عبارتند از:
- نارگیله
- ارگیله
- و گوزا
لوله معمولا بزرگ است و از یک محفظه آب، یک محفظه تنباکو و یک یا چند لوله انعطاف پذیر تشکیل شده است که حتی می تواند به چندین نفر اجازه می دهد به طور همزمان ار آن بکشند.
توتون یا تنباکو قلیان اغلب با پالپ میوه یا عسل، با طعم های اضافی مانند نارگیل، نعناع یا قهوه شیرین می شود. طعم و عطر توتون را شیرین می کند و آن را به خصوص برای جوانان جذاب می کند. به غیر از تنباکو، لازم به ذکر است که از قلیان می توان برای کشیدن قلیان گیاهی، ماری جوانا و حشیش استفاده کرد.
قلیان ساخت کجاست؟
قبلا از اینکه درباره اعتیاد به قلیان و مضرات آن صحبت کنیم بد نیست بدانیم سازنده قلیون کیست؟
سوالات زیادی مطرح می شود که قلیان ساخت چه کشوری است و ریشه آن از کجا می آید اطلاعات زیادی درباره کشور سازنده قلیان در دست نیست، اما ریشه آن به کشورهای خاورمیانه و شاید ایران برمی گردد. بعد از همه گیر شدن قلیان، به دیگر کشورها توسط تاجرین فرستاده شد تا به عنوان یک تجارت به آن نگاه شود.
قلیان چگونه کار می کند؟
محفظه تنباکو در قلیان شامل یک کاسه حاوی ذغال داغ است که روی تنباکوی طعم دار (سری قلیان) قرار می گیرد. زغال توسط فویل آلومینیومی سوراخ دار یا هر جدا کننده فلزی از تنباکو جدا می شود. همانطور که زغال تنباکو زیر را گرم می کند، دود ایجاد می شود.
فرد از طریق شلنگ قلیان دود را استنشاق می کند، دود از داخل محفظه آب کشیده می شود و قبل از استنشاق به ریه، خنک می شود.
آیا قلیان اعتیاد آور و مضر است؟
همانطور که گفتیم در قلیان، تنباکو به وسیله زغال می سوزد. دود از یک کاسه پر از آب عبور می کند و از یک شلنگ خارج می شود. با استنشاق در قسمت انتهای شیلنگ، خلاء ایجاد می شود که باعث می شود دود از آب به شیلنگ منتقل شود.
2 تصور غلط رایج در مورد کشیدن قلیان وجود دارد.
- اولین مورد این است که مضرتر از سیگار نیست، زیرا اعتقاد بر این است که دود هنگام عبور از آب «پاک می شود»
- دوم اینکه نسبت به سیگار کمتر اعتیاد آور است.
هر دو ادعا اشتباه است، به خصوص باور اعتیاد به قلیان. کسانی که قلیان می کشند مقدار زیادی ذرات مضر را استنشاق می کنند و در خطر ابتلا به بیماری‌هایی مشابه سیگاری‌ها از جمله انواع سرطان‌ها هستند. در واقع، در طول یک جلسه قلیان، می توان چندین برابر بیشتر از یک سیگار نیکوتین، مونوکسید کربن و مواد شیمیایی سرطان زا استنشاق کرد.
افراد بین دفعات قلیان کشیدن، مانند افراد سیگاری حتی با مصرف خیلی کم، هوس و علائم ترک را نشان می دهند. پس موضوع اعتیاد به قلیان میوه ای کاملا واقعیت داشته و یک فرضیه نیست.
این مطالب ویکی روان را از دست ندهید:
نشانه اعتیاد به قلیان چیست؟
مانند دیگر علائم اعتیاد، معتاد شدن به قلیان هم نشانه هایی دارد. برای مثال از علائم اعتیاد به قلیان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اشتیاق زیاد برای کشیدن قلیون
- برنامه ریزی و حتی کنار گذاشتن پول برای قلیان کشیدن
- خریدن قلیان در خانه و استفاده از آن
- حداقل هفته ای دوباره قلیان کشیدن از علائم اعتیاد به قلیان است
- احساس راحتی و آرامش بعد از قلیان کشیدن
- هوس قلیان کردن بعد از اشتشمام بوی آن
- احساس بی قراری در صورت نکشیدن قلیان
- عدم توانایی برای قلیان نکشیدن برای حداقل یک ماه از نشانه های اعتیاد به قلیان است
اینها مهم ترین نشانه هایی هستند که می گوید فردی می تواند معتاد به قلیان باشد.
چه کسانی از قلیان استفاده می کنند؟
متاسفانه قلیان بسیار همه گیر شده است و دیگر مختص به یک فرهنگ خاص نیست. به همین خاطر نشانه اعتیاد به قلیان در سنین مختلف دیده می شود. اما به طور کل:
- بیشتر دانش آموزان دبیرستانی یا دانش آموزان راهنمایی قلیان می کشند.
- میزان استفاده در بین پسران و دختران مشابه است.
- در سال 2017، 2.6 میلیون بزرگسال از قلیان یا پیپ استفاده کردند. این میزان در بین مردان نسبت به زنان و افراد فاقد بیمه نسبت به افرادی که دارای بیمه درمانی خصوصی بودند به طور قابل توجهی بالاتر بود. (در کشور آمریکا)
- ارزیابی سلامت کالج ملی پاییز 2018 نشان داد که 14.7 درصد از دانشجویان کالج قلیان مصرف کرده اند و 3.1 درصد آن را در ماه گذشته مصرف کرده اند.
چگونگی اعتیاد به قلیان
اعتیاد به قلیون بسیار ساده است. چون:
- دسترسی به آن آسان است
- آزاد است
- وجه بدی ندارد
- جنبه تفریحی دارد
- خیلی ها قلیان دود می کنند
- هزینه بالایی ندارد
- حتی در خانواده ها دیده می شود
به همین خاطر چگونگی اعتیاد به قلیان ساده تر از آن است که فکر می کنید. قبلا در ویکی روان درباره علل اعتیاد به قلیان در جوانان ایرانی مفصل صحبت کردیم، می توانید مطالعه کنید.
نگرانی ها در مورد معتادان قلیان چیست؟
در بین خانواده ها، نگرانی هایی در مورد عوارض کشیدن قلیان در نوجوانان دیده می شود، اما حقیقت چیست؟
- بر اساس یک مطالعه، 79.6 درصد از مصرف کنندگان فعلی قلیان، در رده سنی 12 تا 20 سال بوده و می گویند که از قلیان استفاده می کنند. زیرا دوست دارند در حین استفاده از این محصول معاشرت کنند. قلیان خانه ها و کافه ها به‌ویژه در مناطق شهری و اطراف محوطه های دانشگاهی محبوبیت زیادی پیدا کرده اند.
- کافه ها و قلیان خانه ها با وجود فروش یک محصول مرگبار، خودشان را به‌عنوان محیطی اجتماعی، سرگرم کننده و آرامش بخش به جوانان معرفی کرده و می توانند اجرای موسیقی، غذا طبق قوانین ارائه دهند. به همین دلیل علائم اعتیاد به قلیان بیش از پیش در جامعه دیده می شود.
- طعم های خوب مانند هندوانه، میوه های استوایی، خامه پرتقال، کارامل، شکلات، پرتغال خامه، وانیل و توت فرنگی در دسترس است.
- بر اساس یک نظرسنجی در سال 2013-2014، 79 درصد از جوانان 12 تا 17 ساله که قلیان می کشیدند، گفتند قلیان می کشند زیرا «طعم هایی هستند که من دوست دارم.»
از قلیان چه می دانیم؟
همه می دانیم قلیان یا قلیون چیست اما چقدر از میزان استفاده از آن مطلع هستیم؟ اعتیاد به قلیان چقدر گسترش یافته است؟
- یک مطالعه نشان داد که افراد 15 تا 23 ساله که هرگز سیگار نکشیده اند اما قلیان را امتحان کرده اند، سیگار کشیدن را شروع کرده و سیگاری معمولی می شوند و دو سال بعد سیگار بیشتری در روز مصرف می کنند.
- در سال 2012-2013، 15.7 درصد از جوانان 18 تا 24 ساله که سیگار مصرف نمی کردند، مصرف کننده قلیان بودند و دو برابر افرادی که مصرف کننده فعلی قلیان نبودند، مستعد مصرف سیگار شدند.
- در حالی که یک سیگار معمولی به حدود 8 تا 10 پک نیاز دارد، یک بار قلیان کشیدن یک ساعته ممکن است شامل 100 تا 200 پک باشد که به طور بالقوه مصرف کننده را مدت زمان بیشتری در معرض دود بیشتری قرار می دهد.
- مطالعات نشان داده اند که در یک دفعه معمولی قلیان کشیدن، افراد سیگاری تا 1.7 برابر بیشتر از یک نخ سیگار در معرض نیکوتین و تا 9 برابر بیشتر از یک نخ سیگار در معرض مونوکسید کربن قرار دارند.
سموم موجود در قلیان چیست؟
یکی از چیزهایی که توجه زیادی به اعتیاد به قلیان و عوارض کشیدن قلیان جلب می کند، سموم بیماری های ناشی از قلیون کشیدن است.
این یک تصور اشتباه رایج است که کشیدن قلیان نیکوتین و سایر سموم را از تنباکو حذف می کند چون دود آن از آب رد می شود! در حالی که دود خنک شده با آب بر روی بافت ظریف ریه سختی کمتری دارد، سمی بودن دود بدون تغییر است و از طریق این فرآیند مواد شیمیایی سرطان زا موجود در تنباکوی قلیان فیلتر نمی شوند.
دود قلیان چه ضرری دارد؟
دود قلیان حاوی بسیاری از مواد شیمیایی مضر در دود سیگار سنتی است، از جمله:
- استالدئید
- آکرولین
- آرسنیک
- کادمیوم
- مونوکسید کربن
- کروم
- کبالت
- فرمالدئید
- لیید
- نیکل
- پولونیوم 210، یک ایزوتوپ رادیواکتیو
- دوده
برخی از محصولات تنباکوی قلیان ادعا می کنند که دوده ندارند، اما این گمراه کننده است. تنباکو تا زمانی که سوزانده نشود یا در مورد تنباکوی قلیان حرارت داده نشود هرگز دوده ندارد. این تفاوت برخی را به این باور می رساند که ممکن است سمی بودن دود قلیان کمتر از دود سیگار باشد، اما اینطور نیست.
اینها تبلیغاتی هستند که می خواهند اعتیاد به قلیان را عادی و سالم جلوه دهند، در صورتی که ذات قلیان اعتیاد آور است.
قلیون یا سیگار؟ (ضرر قلیون بیشتره یا سیگار)
جالب است با تمام تحقیقات انجام شده درباره عوارض قلیان، افراد زیادی سوال می پرسند ضرر قلیان بیشتره یا سیگار؟؟؟
سیگارهای تولیدی متوسط بین 7 تا 22 میلی گرم نیکوتین دارند که حدود 1 میلی گرم آن توسط فردی که سیگار می کشد جذب می شود. یک قلیان متوسط به اندازه یک بسته 20 نخی نیکوتین دارد و به همین خاطر اعتیاد به قلیان کشیدن بسیار خطرناک است. نیکوتین یک ماده مخدر اعتیاد آور است، بنابراین کشیدن قلیان به اندازه سیگار کشیدن اعتیادآور است.
فردی که قلیان می کشد در یک جلسه 45 دقیقه ای حدود 90000 میلی لیتر دود استنشاق می کند. در مقایسه، فردی که یک نخ سیگار می کشد، 500 تا 600 میلی لیتر دود استنشاق می کند
فردی که قلیان می کشد، 9 برابر مقدار مونوکسید کربن و 1.7 برابر مقدار نیکوتینی استنشاق می کند که از کشیدن یک نخ سیگار استنشاق می شود.
کسانی که قلیان می کشند ممکن است سموم اضافی که در سیگار نیز یافت می شود مانند دوده و فلزات سنگین را دریافت کنند، زیرا استنشاق از طریق لوله آب نیاز به کشیدن یا استنشاق قوی تر و طولانی تری دارد.
آیا قلیان اعتیاد آور است؟
برگردیم سر موضوع اصلی این مقاله ویکی روان. اعتیاد به قلیان واقعیت دارد یا نه؟
تصور غلط رایج در مورد قلیان این است که قلیان اعتیاد آور نیست یا حداقل به اندازه سیگار اعتیاد آور نیست
بسیاری از ترکیبات قلیان نیکوتین کمتری نسبت به سیگار دارند، اما مطالعات نشان داده است که مصرف کنندگان ممکن است به اندازه سیگاری ها نیکوتین دریافت کنند. به این دلیل است که افراد قلیان کش (معتادان قلیان) در معرض دود بیشتری هستند!
آنها معمولا بیش از 30 دقیقه و گاهی چندین ساعت در کنار آن می نشینند. هر دفعه کشیدن قلیان معادل کشیدن 10 نخ سیگار در روز است که برای معتاد شدن کافی است. برخی از کارشناسان همچنین معتقدند که اعتیاد به قلیان پیچیده تر از اعتیاد ساده به نیکوتین است. ترکیبی از مواد شیمیایی در ترکیب تنباکوی قلیان می تواند منجر به رفتارهای اعتیادآور پیچیده تری شود.
مضرات اعتیاد به قلیان چیست؟
فضای اجتماعی و آرامش بخش در کنار قلیان کشیدن نیز می تواند عنصر روانی را به اعتیاد اضافه کند. یک کاربر می تواند در پایان روز به آن احساس آرامش و تعامل اجتماعی ناشی از آن وابسته شود.
در ادامه قصد داریم درباره افراد معناد به قلیان و ضررهایی که به خود و دیگران وارد می کنند صحبت کنیم. یادتان باشد اعتیاد به قلیان یکی از انواع اعتیاد طبقه بندی شده است.
1- ملاحظات بهداشتی
بسیاری از ملاحظات بهداشتی مربوط به کشیدن قلیان مشابه نگرانی های مرتبط با سیگار کشیدن است، از جمله خطر ابتلا به سرطان، کاهش باروری، بیماری های قلبی و غیره. این از عوارض اعتیاد به قلیان است که به مرور در زندگی نمود پیدا می کند.
2- بروز اعتیاد
قبلا در ویکی روان درباره تعریف اعتیاد از نظر جامعه شناسی توضیحات کامل دادیم.
کشیدن قلیان، نیکوتین را درست مانند سیگار و سایر محصولات تنباکو می رساند. نیکوتین بسیار اعتیاد آور است و می تواند اثرات مختلفی برای سلامتی داشته باشد
نیکوتین در عرض چند ثانیه به مغز می رسد و در آنجا باعث تولید هورمون آدرنالین (Adrenaline) می شود. آدرنالین هورمونی است که در واکنش جنگ یا گریز بدن نقش دارد. باعث تغییرات فیزیولوژیکی از جمله افزایش ضربان قلب، تنفس و فشار خون می شود.
از آنجایی که کشیدن قلیان نیکوتین بسیار بیشتری نسبت به کشیدن سیگار دارد، پس از چند بار کشیدن قلیان ممکن است معتاد شوید. از آنجایی که کشیدن قلیان اغلب در محیط‌های اجتماعی مانند قلیان خانه ها اتفاق می افتد، مردم اغلب اعتیاد به قلیان خود را به ماهیت اجتماعی آن فعالیت نسبت می دهند تا به خاصیت اعتیاد آور نیکوتین.
3- بروز سرطان از عوارض کشیدن قلیان است
افرادی که قلیان می کشند در خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان از جمله سرطان مثانه، سرطان مری، سرطان ریه، سرطان دهان و سرطان معده هستند.
4- آسیب به سلامت زنان
یک مطالعه درباره عوارض قلیان میوه ای برای زنان نشان داد خانم هایی که قلیان می کشند در معرض خطر یائسگی زودرس و کاهش تراکم استخوان هستند. همچنین اطرافیان آنها در خانه هم مشکلات عدیده بسیاری خواهند داشت.
5- کاهش باروری از عوارض قلیان برای مردان است
کشیدن قلیان ممکن است منجر به کاهش باروری در مردان و زنان شود. یک مطالعه در مورد عوارض قلیان برای مردان نشان داد که تحرک اسپرم (توانایی اسپرم برای شنا در جهت مناسب) و مورفولوژی اسپرم (اندازه و شکل اسپرم) در مردانی که به طور منظم قلیان می‌کشیدند در مقایسه با مردانی که قلیان نمی کشیدند تأثیر منفی داشت.
6- بیماری قلبی و سکته مغزی
قلیان کشیدن فشار خون و ضربان قلب شما را افزایش می دهد که ممکن است خطر حمله قلبی و سکته را افزایش دهد. کشیدن قلیان همچنین می تواند باعث گرفتگی عروق و بیماری قلبی شود.
7- بیماری ریه از بارزترین مضرات اعتیاد به قلیان است
حتی مصرف کوتاه مدت قلیان با اختلال در عملکرد ریه مرتبط است. ممکن است متوجه شوید که هنگام انجام کارهای فیزیکی تنگی نفس می‌گیرید. با گذشت زمان، کشیدن قلیان همچنین خطر اختلال در عملکرد ریوی و بیماری های ریوی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) را افزایش می دهد.
8- خطرات بارداری
قلیان کشیدن در دوران بارداری با خطرات زیادی از جمله اختلالات کروموزومی، حاملگی خارج رحمی، بیماری و مرگ و میر نوزادان، محدودیت رشد داخل رحمی و وزن کم هنگام تولد مرتبط است. کشیدن قلیان در دوران بارداری نیز خطر ابتلا به بیماری های تنفسی را در کودک افزایش می دهد.
9- دود دست دوم (اطرافیان افراد معتاد به قلیان)
یکی از مهم ترین موضوعات به خطرات قلیان کشیدن برای اطرافیان مربوط می شود. افرادی که قلیون نمی کشند اما در معرض دود و بوی آن هستند.
دود دست دوم قلیان نیز خطرناک است. اگر در اتاقی با قلیان روشن هستید، سموم سرطان زا را تنفس می کنید، درست مانند دود سیگار
دود دست دوم می تواند باعث بیماری قلبی، سرطان ریه و سکته در افرادی شود که در معرض آن هستند، حتی اگر خودشان سیگار نکشند.
10- گسترش بیماری نتیجه قلیان کشیدن است
کشیدن قلیان نیز می تواند باعث گسترش بیماری شود. از آنجایی که افراد معمولا هنگام سیگار کشیدن در یک محیط اجتماعی قرار می گیرند، چندین نفر اغلب از یک پیپ و گاهی اوقات یک دهانه مشترک استفاده می کنند.
سرماخوردگی و سایر عفونت ها، از جمله تبخال دهان، به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.
روند ترک قلیان
آیا اعتیاد به قلیان ترک شدنی است؟ این سوال را زیادی در بخش مشاوره روانشناسی ترک اعتیاد ویکی روان دریافت می کنیم.
تحقیقات بسیار کمی در مورد راه هایی برای کمک به ترک سیگار قلیان با موفقیت انجام شده است. رویکردهایی، مانند مشاوره اعتیاد و دارو، معمولا در ترغیب سیگاری ها به ترک سیگار موفقیت آمیز هستند، اما تاکنون امید چندانی به قلیانی‌ها نداشته اند.
استفاده از دارو برای ترک اعتیاد به قلیان
برای مطالعه ای 500 فردی که اعتیاد به قلیان داشتند را به مدت 12 هفته زیر نظر گرفتند، نیمی از شرکت کنندگان در تحقیق با داروی وارنیکلین و نیمی دیگر با قرص دارونما تحت درمان قرار گرفتند. همچنین به هر دو گروه توصیه هایی در مورد تغییر رفتار داده شد تا به آنها کمک شود برخی از جنبه های روانی اعتیاد را برطرف کنند.
نتایج نشان داد که وارنیکلین موثرتر از قرص دارونما نیست. این مطالعه لزوما نشان نمی دهد که این دارو در افراد قلیانی مؤثر نبوده، اما علیرغم تمایل شرکت کنندگان به ترک، تنها تعداد کمی از آنها تلاش جدی برای ترک داشتند.
این مطالعه همچنین نشان داد که افراد قلیانی که در این مطالعه شرکت کردند به شدت وابسته بودند و همچنین سیگارهای زیادی مصرف می کردند که باعث کاهش اثر دارو شد.
اعتیاد لایه‌های زیاد عصبی و روان شناختی دارد و یکی از مواردی که در این مطالعه به آن پی بردیم این جنبه اجتماعی کشیدن قلیان بود که نقش بسزایی در جذابیت آن داشت. تقریبا 90 درصد از شرکت کنندگان با خانواده یا دوستان خود قلیان می کشیدند.
کنترل های بیشتری مورد نیاز است
برای شکستن هنجارهای اجتماعی کشیدن قلیان در کنار داروها و مشاوره های مرسوم، به سیاست های قوی کنترل دخانیات نیاز است.
نحوه خرید و فروش توتون برای مصرف قلیان به این معنی است که بسته بندی استاندارد با هشدارهای بهداشتی یا وجود ندارد یا تاثیری ندارد
سیاست های متناقض برای قیمت و مالیات بر دخانیات به این معنی است که کشیدن قلیان هنوز هم برای بیشتر مردم نسبتا ارزان است. اگر کشیدن قلیان مقرون به صرفه نباشد و در کافه ها، بارها و رستوران ها سرو نشود، ممکن است شانس بیشتری برای ترک آن وجود داشته باشد.
پیشنهاد ویکی روان چیست؟
همه چیز درباره قلیان توضیح داده شد. همانطور که مشاهده کردید، افراد معتاد به قلیون کم نیستند و به نوعی این وابستگی را توجیح می کنند.
به طور کلی آزمایش اعتیاد به قلیان وجود ندارد، اما اگر به هر دلیل مبتلا به این وابستگی هستید می توانید از سراسر دنیا در سایت ویکی روان مشاوره ترک اعتیاد به قلیان با مشاور مورد نظرتان برگزار کنید. کافیست روی دکمه زیر کلیک کنید:
از من به شما نصیحت دوستان بخدا قلیون نکشین نصفی از عمرتون هدر رفتع اخه خدا به ما ریه داده که ازش استفاده کنیم ✨️❤️