ازدواج استیجاری

« ازدواج استیجاری از صدر اسلام رواج داشته است. این ازدواج تنها در زمان یکی از خلفا بنا به دلایلی ممنوع شد اما دوباره روند ازدواج موقت از سر گرفته شد. این ازدواج لزوما برای عقد زن دوم نیست بلکه برای نامزدی و یا محرم شدن قبل از ازدواج نیز مرسوم است. در اسلام دو نوع ازدواج حلال وجود دارد اول عقد دائم که مهریه آن را صداق می‌گویند و نوع دوم ازدواج موقت است که به مهریه آن اجرت گویند. برای عقد موقت در قرآن نیز آیه‌ای آمده است که در آن به این اشاره شده که در زمان برخورداری از این زنان مزد آنها را بپردازید. شاید به دلیل این که از مهریه ازدواج موقت در قرآن به صورت اجرت نام برده شده واژه ازدواج استیجاری نیز از آن گرفته شده است.»

با ویکی روان همراه باشید.

این‌ها صحبت‌های ابتدایی پروفسور حسین باهر؛ رفتارشناس بود. در مورد ازدواج استیجاری و سوء استفاده‌هایی که از آن می‌شود با وی به گفتگو نشستیم که در زیر ادامه این گفتگو را می‌خوانید:

* به نظر شما چه دلایلی باعث شکل‌گیری ازدواج‌های استیجاری شده است؟

اصولا عقد موقت عقدی است که بین مرد -با هر شرایطی- و زنی که هیچ منع شرعی ندارد برقرار می‌شود. در حال حاضر در متن جامعه نیاز مبرم به ازدواج از سوی جوانان احساس می‌شود اما به دلیل نبود امکانات لازم برای ازدواج دائم این اجبار برای جوانان به وجود آمده است که به سمت ازدواج استیجاری تمایل پیدا کنند. اکنون در جامعه برخی افراد در حال سوء استفاده از ازدواج موقت هستند. با وجود این که در شرع منعی برای ازدواج موقت وجود ندارد اما به دلیل مشکلات و صدماتی که انشعاب‌های آن مانند ازدواج استیجاری به جامعه وارد می‌کند مقام‌های مسئول مانند مجلس و فقها باید منع‌های قانونی برای این نوع ازدواج‌ها در نظر بگیرند. باید همانگونه که قوانینی برای تعدد زوجات گذاشته شد برای ازدواج موقت نیز قانون‌گذاری شود.

* بیشتر جوانان به دلیل نداشتن توانایی اقتصادی برای ازدواج دائم به سمت ازدواج‌های استیجاری و امثال آن روی می‌آورند نظر شما در این باره چیست؟

تمایل به سمت ازدواج استیجاری وابسته به دلایل گوناگونی است که یکی از آنها مشکلات اقتصادی است. دلایل عمده این ازدواج زیر بار ازدواج دائم نرفتن و یا پنهانی بودن ازدواج است زیرا برخی از افراد تمایل دارند زندگی در خفا داشته باشند که این نوع زندگی با ازدواج دائم میسر نیست. در ازدواج دائم مرد باید به صورت کامل در اختیار زندگی و خانواده باشد اما ازدواج موقت اینگونه نیست و به اصطلاح مرد به صورت موقت به همسر خود مراجعه می‌کند و نیازی به حضور تمام مدت وی در کنار زن نیست. اکنون برخی از این نوع ازدواج سوء استفاده می‌کنند؛ چه کسانی که همزمان با ازدواج دائم به ازدواج موقت رو می‌آورند و چه کسانی که تمایل به تجربه‌های تازه دارند.

* تاثیات این نوع ازدواج‌ها بر خانواده چیست؟

زمانی که فرد ازدواج موقت را همزمان با ازدواج دائم انتخاب می‌کند به طور حتم علاقه‌مندی‌ای که نسبت به ازدواج اول داشته است را به تدریج از دست خواهد داد. از طرفی مسئولیت‌پذیری لازم را نیز برای اشراف داشتن به کل زندگی نخواهد داشت. در این نوع ازدواج‌ها به دلیل نبود رسیدگی لازم، افرادی که حتی از قدرت مالی کافی برخوردار نیستند نیز به این امر اقدام می‌کنند. این مردها با وجود قدرت اقتصادی ناچیز که کفاف یک زندگی را نیز نمی‌دهد به دلیل ازدواج دوم و مسئولیت بیشتر موظفند درآمد خود را بین زنان و فرزندان خود تقسیم کنند که این موضوع خود بر مشکلات زندگی و نارضایتی همسران می افزاید.