انواع خانواده از نظر روانشناسی (۶ نوع خانواده)

انواع خانواده کم نیستند اما در ذهن بیشتر ما خانواده از افرادی مانند پدر، مادر و فرزندان تشکیل شده است اما انواع خانواده ها از نظر روانشناسی هم همین است؟ اعضای خانواده (پدر، مادر و یک یا دو فرزند) که هسته اصلی را تشکیل می دهند از لحاظ حقوقی در کنار همدیگر بصورت متحد و یکپارچه در نظر گرفته می شوند.

امروزه نه تنها انواع مختلفی از خانواده ها وجود دارند، بلکه نسبت به گذشته در جامعه رایج تر نیز شده اند، به همین دلیل انواع ساختار خانواده تشکیل شده است و افراد گرداگرد آن جمع می شوند.

در ادامه این مطلب سایت مشاوره ویکی روان به بررسی انواع خانواده از دید روانشناسی می پردازیم تا بتوانید در نهایت انواع خانواده را نام ببرید و با مزایا و معایب هر کدام آشنا شوید.

مهم ترین انواع خانواده ها از نظر روانشناسی کدامند؟

با سایت روانشناسی ویکی روان همراه باشید.

امروزه دیگر عجیب نیست که مادری تنها زندگی کند یا بخشی از خانواده در کنار همدیگر زندگی نکنند.

متاسفانه به نظر می رسد خیلی جاها دیگر رایج نیست که هر دو والدین در کنار همدیگر با خوشحالی و رضایت زندگی کنند. گرچه هنوز هم تعدادی از این خانواده ها وجود دارند.

همه خانواده ها یکی از ۶ نوع خانواده هستند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

شناختن انواع خانواده و فکر کردن در مورد اینکه چگونه اعضای خانواده بر پویایی آن تاثیر می گذارد نیز می تواند به شما کمک کند تا اگر در حال حاضر با مشکلات خانوادگی مواجه هستید، یا تغییر زیادی در خانواده دارید، به وضوح خود را درک کنید

نگاهی دقیق به نوع و پویایی خانواده، همچنین می تواند ایده ای بهتر در راستای نقاط قوت و ضعف هایی که احتمالا خانواده تان درگیر آن است را ارائه دهد.

در این مقاله ۶ نوع مختلف از انواع خانواده از نظر روانشناسی را معرفی می کنیم.

۱- خانواده مرکزی یکی از محبوب ترین انواع خانواده از نظر ساختار است

انواع خانواده های مرکزی که به عنوان خانواده ابتدایی و سنتی نیز شناخته می شود، شامل والدین و فرزندان آن ها هستند.

خانواده های مرکزی ممکن است دارای یک یا چند فرزند باشند.

اما بخش اصلی این خانواده ها این است که پدر و مادر با همدیگر فرزندانشان را پرورش می دهند

با وجود این که به نظر می رسد تعداد خانواده مرکزی در حال کاهش هستند، اما سازمان سرشماری نشان می دهد که ۶۹% کودکان در این نوع از انواع خانواده ها زندگی می کنند.

به طور معمول وقتی در مورد تعریف خانواده صحبت می کنیم منظور این سبک خانواده مرکزی است.

این نوع خانواده در ایران نیز در دسته محبوب ترین خانواده ها قرار دارد و از رایج ترین انواع خانواده از نظر جامعه شناسی ایرانی می باشد.

مزایای خانواده مرکزی چیست؟

بله، این سبک از انواع خانواده ها از نظر روانشناسی دارای مزایای بسیار زیادی از قبیل موارد زیر می باشد:

• وضعیت مالی پایدار (اغلب پدر و مادر کار می کنند)
• کودکان در وضعیت رشدی پایدار هستند
• ثبات مالی و فرهنگی
• بهداشت و آموزش پرورش مناسب
• ارتباطات اجتماعی مناسب
• نمونه های مشابه در جامعه زیاد هستند
• اقبال عمومی به این سبک خانواده وجود دارد

معایب خانواده مرکزی

• برخی محرومیت های اعضای خانواده، منجر به استرس آن ها می شود
• اختلافات اعضای خانواده امری عادی است
• تمرکز بیش از حد پدر و مادر بر روی فرزندان و تربیت آن ها می تواند آسیب رسان باشد

انواع خانواده مرکزی می توانند قوی و موفق باشند. پدر و مادر، الگو های خوبی برای فرزندان هستند

این فرزندان اغلب دارای مزایای بیشتری نسبت به دیگر فرزندان هستند و موفقیت های بیشتری در زندگی خود کسب می کنند.

اما خانواده مرکزی همانند بسیاری دیگر از خانواده ها، دارای مشکلاتی هستند که در بالا به آن ها اشاره شد.

۲- انواع خانواده های مجردی

خانواده های مجردی، شامل یکی از والدین و یک یا چند فرزند هستند.

رواشناسان معتقداند که انواع خانواده های مجردی هم زمان با افزایش طلاق در دهه اخیر بیشتر شدند و در نتیجه یکی از بیشترین انواع ساختار خانواده در تمامی جوامع هستند.

آن ها معتقداند که طلاق به دلیل مشکلات متعددی مثل تغییرات اجتماعی به وجود آمده است. مادر یا پدری که به تنهایی فرزندش را پرورش می دهد، دیگر غیر عادی نیست! که به آنها single mom یا signle dad هم گفته می شود.

البته یادتان باشد، خانواده های مجردی صرفا به خاطر طلاق شکل نمی گیرند، بلکه مرگ یکی از والدین هم خانواده مرکزی را به خانواده مجردی تبدیل می کند. به همین خاطر یکی از انواع ساختار خانواده از دیباز بوده است

انواع خانواده های مجردی مانند بسیاری دیگر از انواع خانواده ها، دارای مزایا و معایبی است.

خانواده های سنتی و مرکزی معتقداند که کودکان به هر دو والدین نیاز دارند.

اما خوب است بدانید که بعضی از خانواده های مجردی، بهتر از خانواده های سنتی عمل می کنند.

در این سبک، مدیریت خانواده به عهده یکی از والدین است که به او مادر مجرد یا پدر مجرد گفته می شود.

مزایای خانواده های مجردی

چه مزایایی را می تواند برای این نوع خانواده نام برد؟

• اعضای خانواده بیشتر به هم نزدیک هستند
• اعضای خانواده وظایف خود را به خوبی تقسیم می کنند
• کودکان و والدین می توانند بسیار انعطاف پذیر باشند

معایب خانواده های مجردی

این خانواده ها تلاش زیادی برای پول در آوردن می کنند. بعضی از آن ها در حمایت موسسه های مالی هستند.

این والدین تمام وقت کار می کنند تا مخارج خود را تامین کنند. البته کیفیت تربیت و پرورش فرزندانشان را کاهش نمی دهند.

مجرد بودن برای یک پدر و مادر و پرورش کودک، دشوار می باشد

همچنین برای کودک که تنها با یکی از والدین بزرگ شده است نیز سخت می باشد. در این مواقع، خانواده ها باید همدیگر را حمایت کنند.

البته خانواده های مجردی که وضعیت مالی بهتری دارند مشکلات کمتری را نیز تجربه می کنند. اما در هر صورت امروزه این سبک یکی از رایج ترین انواع خانواده از نظر جامعه شناسی و البته روانشناسی می باشد.

۳- خانواده های وابسته

خانواده های مرکزی به عنوان خانواده های قدیمی شناخته می شوند.

اما انواع خانواده وابسته در فرهنگ های مختلف جهانی به عنوان خانواده های قدیمی یاد می شوند.

در تعریف انواع خانواده ها از نظر روانشناسی، خانواده وابسته، شامل ۲ یا چند فرد بزرگسال و فرزندان است

در واقع، انواع خانواده وابسته به دلیل حمایت اجتماعی و رسیدن به اهداف مشترک در کنار یکدیگر زندگی می کنند.

به عنوان مثال والدین ممکن است با پدر و مادر خود به دلیل نداشتن خانه زندگی کنند. این خانواده ها، توانایی مراقبت از فرزندان و افراد سالمند را دارند.

مزایای انواع خانواده وابسته

• احترام به یکدیگر و مراقبت از سالمندان
• انجام کار های خیر مانند مراقبت از کودکان در شرایط ضروری
• حمایت اجتماعی
• روابط بسیار نزدیک تر اعضا (نه صرفا صمیمی)

همین موارد باعث می شود این سبک برای عده ای، از محبوب ترین انواع ساختار خانواده باشد.

معایب خانواده وابسته

• مشکلات مالی به دلیل جدایی اعضای خانواده
• مداخله در امور خصوصی به دلیلی نزدیکی زیاد اعضا

تعداد انواع خانواده وابسته کم می باشد.

حمایت خانواده وابسته از یکدیگر، بسیار بیشتر از دیگر خانواده ها است. همچنین ممکن است در خانواده های وابسته اختلاف نظر نیز وجود داشته باشد.

۴- خانواده های بدون فرزند از متداول ترین انواع خانواده هستند

خانواده های بدون فرزند، خانواده هایی هستند که هر دو والدین با یکدیگر زندگی می کنند و نمی خواهند یا نمی توانند بچه ای داشته باشند.

این خانواده ها اغلب فراموش می شوند. در گذشته، ازدواج و داشتن فرزند عادی بود. اما در جهان امروز، بیشتر مردم تصمیم می گیرند که فرزندی نداشته باشند

این خانواده ها شامل زوجی هستند که تمام وقت کار می کنند و معمولا دارای حیوانات خانگی هستند.

این زوج اغلب از فرزندان برادر یا خواهر به جای فرزندان خود استفاده می کنند.

به این معنی که سعی می کنند فقدان فرزند خود را با دیگر بچه ها یا حتی حیوانات خانگی پر کنند.

مزایای انواع خانواده های بدون فرزند

• به طور معمول دارای درآمد بیشتری هستند (پس انداز بیشتری دارند)
• نیازی به مراقبت از فرزندان ندارند، چون فرزندی وجود ندارد
• آزادی بیشتر برای سفر، شغل و یا تحصیلات و برنامه های پیش بینی نشده دارند
• زوج ها زمان بیشتری را با هم می گذرانند
• دل مشغولی های این زوجین با دیگران فرق دارد

معایب خانواده بدون فرزند

• زوج ها ممکن است نسبت به دوستانشان که دارای فرزند هستند، احساساتی شوند
• این زوج ها احساس می کنند که چیزی از دست رفته است
• داشتن فرزند برای همه خانواده ها مناسب نیست. بعضی از خانواده ها بدون فرزند بهتر عمل می کنند

تعداد این نوع خانواده هر روز بیشتر می شود که یکی از دلایل آن تضعیف قدرت اقتصادی خانواده ها و نگرش متفاوتشان به فرزند داری می باشد. در هر صورت این مدل یکی از انواع خانواده از نظر ساختار اجتماعی نوین است.

۵- خانواده های متحد

دیگر انواع خانواده های بسیار رایج، خانواده های متحد هستند. این خانواده ها شامل دو یا چند خانواده می باشند که به یکدیگر وابسته اند.

ممکن است اعضای هر یک از این خانواده ها، به دلایلی از هم جدا شده باشند، به همین دلیل، دیگر اعضای خانواده تصمیم به تشکیل خانواده متحد گرفته باشند.

خانواده های متحد اغلب دارای فرزندان کوچک هستند.

همانند خانواده های مجردی، خانواده متحد گام به گام از یکدیگر مراقبت می کنند. این نوع خانواده در ایران هم زیاد دیده می شود و از رایج ترین انواع خانواده ها از نظر روانشناسی هستند.

مزایای انواع خانواده های متحد

• فرزندان دارای پدر و مادر و افرادی دیگر برای مراقبت هستند
• کودکان دارای خواهران و برادران جدیدی هستند و تجربه ای جدید کسب می کنند
• داشتن درآمد بیشتر و کمک خانواده ها به یکدیگر
• همبستگی و همدلی خانواده ها زیاد دیده می شود

معایب خانواده های متحد و یکپارچه

• تربیت و پرورش کودکان دشوار است
• خانواده ها ممکن است با یکدیگر مخالف باشند
• اختلاف نظر اجتناب ناپذیر است
• سلیقه افراد متفاوت است

۶- انواع خانواده های وابسته به پدربزرگ یا مادربزرگ

نوع نهایی از انواع خانواده ها که کمتر شناخته شده اند، خانواده وابسته به پدربزرگ و مادربزرگ هستند.

به گفته انجمن ازدواج و خانواده، خانواده های وابسته به پدربزرگ و مادربزرگ در حال افزایش هستند.

در این نوع خانواده، وابستگی زیادی در جنبه های مالی و عاطفی به پدربزرگ یا مادر بزرگ یکی از زوجین وجود دارد.

مزایای خانواده وابسته به پدربزرگ یا مادبزرگ کدامند؟

• پدربزرگ و مادربزرگ پیوندی نزدیک را برای کودک تشکیل می دهند
• تجربه های گذشته پدربزرگ یا مادربزرگ برای کودک بسیار مناسب است
• احترام حرف اول را می زند
• برای همگی، یک رابطه برد برد است

معایب خانواده وابسته به پدربزرگ یا مادبزرگ

• پدربزرگ یا مادربزرگ ممکن است کار نکنند و مشکلات مالی داشته باشند
• سلامت آن ها ممکن است بر فرزند تاثیر بگذارد
• ممکن است در تربیت فرزندان دخالت کنند
• ممکن است آرامش و آسایش پدربزرگ و مادر بزرگ مختل شود

می بینید که انواع ساختار خانواده زیاد هستند و بسته به شرایط فرهنگی و اجتماعی مردم از بین انواع خانواده یکی را انتخاب می کنند. به هر حال خانواده یکی از ارکان بسیار مهم هر جامعه است که باید آن را حفظ کنیم.

ببینید دوستان انواع خانواده ها از نظر روانشناسی بسیار زیاد هستند و ما به ۶ مورد آن اشاره کردیم. این مطلب به روز خواهد شد و انواع خانواده های دیگر هم به آن اضافه می گردد.

یادتان باشد هر خانواده ای که می خواهید تشکیل دهید می بایست به مواردی مهمی مانند: فرهنگ خانواده و جامعه، فرهنگ همسرتان، وضعیت مالی توجه نمائید.