فراموشی تجزیه‌ای یا فراموشی روانزاد (Psychogenic Amnesia)
از دست دادن ناگهانی حافظه برای یادآوری خاطرات مهم مربوط به حوادث پر استرس و تروماتیک زندگی است. ضمن اینکه قدرت یادگیری مطالب جدید دست نخورده باقی می‌ماند. شایع‌ترین مشکل اختلالات تجزیه‌ای، فراموشی تجزیه‌ای است و این بیماری در زنان بیشتر از مردان و در جوانان بیشتر از سالمندان دیده می‌شود. در زمان جنگ و وقوع بلایای طبیعی نیز میزان شیوع اختلال بیشتر می‌شود.
فهرست موضوعات بررسی شده
فراموشی تجزیه‌ای یا فراموشی روانزاد (Psychogenic Amnesia) چیست؟
با بخش اختلالات روانپزشکی در سایت ویکی روان همراه باشید.
تصور می‌شود فقدان حافظه ناشی از یک تعارض روانی دردناک بوده باشد. تعارضی که بیمار منابع هیجانی محدودی برای مواجهه با آن دارد.
روانکاوان فراموشی را به عنوان یک مکانیسم دفاعی در نظر می‌گیرند، به طوری که هشیاری فرد برای کنار آمدن با عامل استرس‌زای خارجی زندگی تغییر می‌کند.
مکانیسم‌های دفاعی مورد استفاده در این اختلال عبارتند از:
- واپس زدن و رد ناخودآگاه تکانه‌های مزاحم از هشیاری
- انکار واقعیت خارجی را نادیده گرفتن
خصوصیات بالینی فراموشی تجزیه‌ای
بیماری اکثرا به دنبال حوادث استرس‌زا و تروماتیک اتفاق می‌افتد. به ندرت ممکن است خود به خود ایجاد شود. شروع بیماری ناگهانی است، بیمار از نقص حافظه خود، آگاهی داشته، نسبت به آن نگران و مشوش است.
در اغلب موارد بیمار قادر به یادآوری اطلاعات پراسترس و دردناک و حوادث تروماتیک زمان گذشته نمی‌باشد. افسردگی و اضطراب از عوامل مستعد کننده شایع بیماری هستند و اغلب در معاینه وضعیت روانی بیمار یافت می‌شود.
در یک تابلو شایع، فرد نسبت به هویت شخصی خود فراموشی دارد در حالی که اطلاعات عمومی وی کاملا دست‌نخورده است.
علائم فراموشی تجزیه‌ای یا فراموشی روانزاد
A – آشفتگی بارز به صورت یک یا چند دوره ناتوانی ناگهانی در یادآوری اطلاعات مهم شخصی که ماهیتی پراسترس یا تروماتیک دارند. وسعت آن فراتر از آن است که با فراموشکاری عادی توجیه شود.
B – اختلال منحصرا در جریان بیماری‌های دیگری (عصبی، طبی، مصرف مواد، ضربه به سر و…) نباشد.
C – علائم، موجب اختلال در عملکرد اجتماعی – شغلی یا زمینه‌های مهم دیگر گردد.
تشخیص یاد زدودگی تجزیه‌ای برای متخصصان بالینی خیلی دشوار است، زیرا از دست دادن حافظه علت‌های متعددی دارد.
برای مثال یادزدودگی می‌تواند توسط کژکاری جسمانی ناشی از صدمه مغزی، سوء مصرف مواد روان‌گردان یا صرع ایجاد شود و یا اینکه اختلال‌های روانی دیگر نشانه‌هایی دارند که می‌توانند باعث شوند فرد یادزدوده به نظر برسد.
در فراموشی تجزیه‌ای فراموشی ممکن است به چند شکل ظاهر شود.
فراموشی موضعی
شایع‌ترین نوع به شمار می‌آید و حافظه بیمار در مورد حوادث کوتاه‌مدت (چند ساعت تا چند روز) مختل است.
فراموشی کلی
از دست دادن حافظه مربوط به حوادث کل زندگی.
فراموشی انتقادی
اختلال حافظه مربوط به قسمت‌هایی از یک دوره کوتاه‌مدت است. در فراموشی ممکن است نفع اولیه و ثانویه وجود داشته باشد.
درمان فراموشی تجزیه‌ای و فراموشی روانزاد
- مصاحبه با کمک دارو به یادآوری خاطرات فراموش شده کمک می‌کند.
- هیپنوتیزم
- روان درمانی
