روانشناسی
گفتار درمانی چیست؟
همه ما یا افرادی مواجه شدیم که نیاز مبرم به گفتار درمانی داشته اند. نوع تکلم و شیوه سخن گفتن بسیاری از مردم آنها را در بر قراری ارتباط با دیگران با مشکل مواجه میکند. به یاد داشته باشید گفتار درمانی به عنوان شاخه ای از روانشناسی تنها راحیست برای حل مشکلات گفتار. در ادامه به بررسی انواع گفتار درمانی میپردازیم.
با ویکی روان همراه باشید.
برای شروع بهتر است به این نکته اشاره کنیم که گفتار درمانی یا آسیب شناسی گفتار به همراه زبان حرفه ای است که به ارزیابی ، تشخیص و درمان اختلالات گفتار و زبان می پردازد.
فهرست موضوعات بررسی شده
تمامی رشته های مرتبط با گفتار درمانی
شامل رشته های تخصصی گوش و حلق و بینی ، مغز و اعصاب ، ارتودنسی ، روانپزشکی ، روانشناسی ، متخصص اطفال ، جراحی اطفال ، شنوایی شناسی ، کار
درمانی و فیزیوتراپی می باشد .
تقسیم بندی اختلالات گفتار و زبان که با گفتار درمانی قابل درمان هستند
۱-اختلالات گفتاری ( Speed Disorders )
اختلالات تولیدی و تلفظی ( Articulation Disorders )
هر گونه اشکال در تولید و تلفظ حروف و صداها می باشد. افراد مبتلا به اختلالات تولیدی گفتاری غیر قابل فهم دارند. بطوریکه یک صدا را جانشین، حذف و یا به صورت خراب تولید می کنند. مانند : تتاب بجای کتاب، ایب بجای سیب
اختلال تولیدی می تواند منشاً عضوی ساختمانی و یا محیطی داشته باشد.
اختلال در روانی گفتار ( Dluency Disorders )
طبق اصول گفتار درمانی هر گونه اختلالی که سبب شود گفتار حالت روان و سلیس خود را از دست بدهد که شامل زیر می شود:
الف: ناروانی طبیعی گفتار ( N.N.F )
اختلالات روانی گفتار در سنین خردسالی ( ۵/۲ تا ۶ ماهگی ) . البته تا زمانی که کودک از مشکل گفتاری خود آگاه نباشد. گفتار درمانی این بیماران را از طریق ارائه مشاورات لازم به خانواده می باشد و در مواقع لازم انجام درمان غیر مستقیم برای کاهش دادن علائم جهت پیشگیری از شدت یافتن آن می باشد.
ب: لکنت ( Stuttering )
هر گونه گیر ، مکث ، قفل ، کشیده گویی و تکرار در گفتار. گفتار درمانی این بیماران شامل آموزش نحوه صحیح تنفس و تنظیم آن با گفتار و استفاده از تکنیک های خاص جهت سلیس و روان صحبت کردن و نیز تن آرامی ( Relaxation ) می باشد.
پ: تندگویی ( Cluttering )
سرعت گفتاری افراد مبتلا بیش از حد طبیعی است و گفتار نامفهومی دارند که در گفتار درمانی باید رفع شود.
اختلالات صوتی ( Voice Disorders )
مشکلاتی که حنجره یا تارهای صوتی را درگیر می کند و بر پارامترهای بلندی، فرکانس، کیفیت و انعطاف پذیری صوت تأثیر می گذارد. از جمله بیماری های این گروه عبارتند از :
الف : گرفتگی صدا ( Hoarsness )
ب : صدای نفس آلود ( Breathy Voice )
پ : صدایی با فرکانس زیر غیر طبیعی بعد از بلوغ ( Mutational Falsetto)
ت : بی صدایی ( Aphonia )
ث : یکنواختی گفتار ( Monotonation )
ج : شکست فرکانس ( Pitch Break )
چ : فلج تارهای صوتی که می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد.
گفتار درمانی در اختلالات صوت در بعضی موارد می تواند با رفع کامل عارضه نیاز به جراحی را از بین ببرد و یا پس از عمل جراحی جهت آماده سازی بیمار برای صحبت کردن و باز گرداندن صوت عادی به او انجام شود. درمان بیماران مبتلا به اختلالات صوت با همکاری متخصص گوش و حلق و بینی صورت می گیرد.
اختلالات تشدید ( Resonance Disorders )
تشدید صداهای خام حاصل از تارهای صوتی در حفرات بینی ، دهان و سینوس های پارانیزال صورت می گیرد که هر گونه اشکال در این حفرات یا عملکرد باعث این اختلالات می شود . از مهمترین علل این اختلالات ، شکاف کام و لب، شکاف زیر مخاطی و بی کفایتی دریچه Velopharyngeal می باشد.
۲-اختلالات زبانی ( Language Disorders )
الف : تأخیر در رشد گفتار و زبان ( Delay Speech And Language )
کودکانی که در طی دوره رشدی خود سخن گفتن را به موقع آغاز نمی کنند و یا مهارتهای گفتاری و زبانی آن ها در سطحی پایین تر از سن آنهاست. دچار تأخیر در رشد گفتار و زبان هستند و نیاز به گفتار درمانی دارند. مثلاً کودک پنج ساله ای که فقط از جملات تک کلمه ای یا دو کلمه ای محدود استفاده می کند تکلم او در سطح یک کودک دو ساله است و دچار تأخیر در گفتار می باشد این تأخیر به دلایل مشکلات ذهنی شنوایی محیطی و غیره می دهد . کودکان مبتلا به عقب ماندگی ، اوتیسم و … در این گروه قرار می گیرند .
ب : زبان پریشی ( Aphasia )
این گروه از مراجعین بیمارانی هستند که در اثر سکته مغزی و تصادف یا ضربه های مغزی گفتار خود را از دست می دهند. روال گفتار درمانی این بیماران هر چند ممکن است منجر به بازگشت کامل توانایی های بیمار نشود . ولی با هدایت فرایند بهبود عصبی به وی کمک می کند تا با استفاده صحیح و اصولی از توانمندی های باقیمانده حداکثر استفاده را ببرد و از استقلال نسبی برخوردار شود .
پ : کم شنوایی ( Hearing Loss )
کم شنوایی که در تمام جنبه های گفتار و زبان از قبیل تلفظ واژگان جمله بندی و گرامر دچار مشکل هستند . درمان اختلالات گفتاری و زبانی این کودکان پس از طی مراحل تربیت شنیداری توسط شنوایی شناس به عهده گفتار درمانگر است . در درمان این بیماران گاهی نیاز به کاشت حلزون است که همکاری پزشک ENT و شنوایی شناس و گفتار درمانگر را می طلبد .
ت : فلج مغزی ( Cerebral Palsy )
این کودکان به دلیل ضایعات مغزی دارای مشکلات متعددی هستند که درمان اختلالات گفتار و زبان آن ها به عهده گفتار درمانی است .
ث : اختلال در خواندن ( Dyslexia )
یکی از اختلالات ویژه یادگیری است که در سال های اول دبستان خود را نشان می دهد . این کودکان ممکن است در شناخت و تطابق حروف و کلمات خواندن و هجی کردن کلمات نوشته شد و یا در املا نوشتن و درک و یادگیری ریاضیات دچار مشکل باشند .
هم اکنون در مرکز مشاوره ناصح
درمان کلیه اختلالات گفتاری – ذهنی – رفتاری – لکنت زبان – اشکالات تلفظی – فلج مغزی – گرفتگی صدا – سکته مغزی – عقب ماندگی ذهنی – کم شنوایی – اتیسم – شکاف کام – اختلال خواندن و نوشتن و انجام تست ABR صورت می گیرد.
با استفاده از تکنیک های گفتار درمانی میتوان به تمامی مشکلات ذکر شده در بالا فائق آمد.
